Permainan tradisional

1. Permainantradisional Disediakanoleh : Beh Jun Siong Lau Jie Ying Lee Boon Hao Ooi Li Jie Teh Huey Chyi

2. Definisi • Berdasarkankamusdewanedisi 4, Permainantradisibermaksudpermainanatausesuatu yang sudahmenjadikebiasaan (adat, kepercayaan, dll) ygkekalturun-temurun, sesuatuygsudahmenjadiamalanygsudahsebatidgnsesuatumasyarakat (golongan, kumpulan, dsb).

3. Permainanorangdewasa • Kebanyakanpermainantradisionalorangdewasadijalankandengancarabertanding. • Melaluipertandingan, parapemaindapatmembentukunsur-unsurpositifsepertimematuhiperaturandanarahanketua, bersabar, bertolak-ansurdanbekerjasama.

4. Namunbegitu, adabeberapajenispermainantradisional yang nyatamembawaunsur-unsurnegatif. • Contohnya, pertandinganmelagalembuataumenyabungayam.

5. Permainantradisionalorangdewasajugalebih‘berat’ berbandingpermainantradisionalkanak-kanak. • Permainan-permainanitutidakdapatdilangsungkansecaraspontan. • Sesetengahalatpermainan, misalnyagasing, mestilahdihasilkanolehtukang yang mahir.

6. Wau • Waudiketahuiwujuddi Nusantara, China, India dan Korea sejaksekurang-kurangnya 1000 tahunlalu. • Orang Barat cumamengenaliwaupadaabadkeenambelas, mungkinmelaluiorangBelanda yang membawanyakeEropahdarikepulauanMelayu.

7. Di Malaysia, wauamat popular dipantaitimurSemenanjung, terutamadi Kelantan. • Rupabumidinegeriitu, dengantanahsawah yang luas, disertaiamalanpertanianbermusim, memudahkanpengembanganminatterhadappermainanwau. • Dimainkandikawasanlapang, misalnyadibendang yang kering.

8. Jenis-jeniswau • Namasesebuahwaulahirdaripadarupabentukwauitusendiri.

9. JenisKoleksiWauTradisional WauKucing WauBulan WauJala Budi WauMerak

10. Gasing • Gasingpopular di Semenanjungterutama di Kelantan. • Orang dewasa yang memajukansenipermainanini, bagikanak-kanaklebihgemardengangasingMelayudanCina, keranasaiz yang kecildanmudahdipermainkan.

11. Jenis-jenis Gasingjantung Gasing leper Gasingcina Gasingbukubenang

12. Gasingjantung Gasing leper

13. Gasingdimainkandenganduacara, iaitusebagaigasingpangkahataugasinguri. • Gasingpangkah, seperti yang jelaspadanamanya, dimainkandenganmelemparkannyasupayamengetukgasinglawan. • Uri bermaknaberpusingligat. Gasinguridipertandingkanuntukmengujiketahanannyaberpusing.

14. Sepaktakraw • Kedudukansepaktakrawsebagaipermainantradisionalnegarasudahterjamin. • Malahsepaktakrawsudahmendapatpengiktirafanantarabangsadenganpenerimaannyasebagaisalahsatuacaradalamsukan Asia.

15. Sepaktakrawadalahubahsuaiansepak raga, permainan yang wujudsejak 600 tahunlalu. • PadazamankesultananMelayu Melaka, sepak raga tidakcumadimainkanolehrakyatjelatatetapiolehgolonganbangsawanjuga. • Sejarahmelayuadamenceritakantentangpermainaninidanmusibah yang mendatangi Raja Muhammad, putera Sultan Mansor Shah.

16. Raja Muhammad telahdibuangnegerike Pahang keranamembunuhTunBesar. • Pembunuhaniniberlakuekoranperistiwatanjak Raja Muhammad tertanggalakibatterkena bola raga tendanganTunBesar.

17. Permainankanak-kanak • terciptadengantujuanmahumenghiburkankanak-kanakdanmenghabiskanmasaluangmereka agar tidakgangguorangdewasa yang sedangbekerja. • Mengajarkanak-kanaktentangtatacaraberkawandanbekerjasama. • Namadansyaratpermainanada yang berbezadaritempatketempat.

18. Permainantradisionalkanak-kanakdapatdibahagikansepertiberikut:Permainantradisionalkanak-kanakdapatdibahagikansepertiberikut: • Permainandiluarataudidalamrumah; • Permainanperseoranganatauberkumpulan; • Permainankanak-kanaklelakidankanak-kanakperempuan.

19. Baling Tin

20. Baling Tin • Dimainkansecaraberkumpulandanmemerlukanjumlahpemain yang samabanyak. • Stamina yang banyakdiperlukanuntukmembalingdanberlariketikamenyelamatkandiri. • Sekurang-kurangnya 10 biji tin susukosongdansebiji bola diperlukan. • Setelahmemilihahlikumpulanmasing-masingmelaluisatupemilihanbebas, undiandibuatbagimenentukankumpulanmana yang akanmelakukantujumula. • Undiandibuatmelalui ‘wan to som’

21. Tin-tin susudisusunmeninggi, sepertibentukpiramid. • Terdapatkumpulanmenujudankumpulanmenjaga. • Setelahpemain yang menujumenjatuhkantin-tin, diahendakmenyusun tin-tin itusecepatmungkindengandibantuolehahlikumpulannya. • Diajugaperlumendapatkan bola danmenyepak bola tersebutjauh-jauh agar merekaberpeluangmenyusun tin-tin yang jatuhsebelumpasukanmenjagamendapatkan bola itu.

22. Sekiranya bola ituberjayadiperolehpasukanmenjaga, bola itubolehditujukepadamana-manapemainkumpulanmenuju. Pemain yang terkena bola akanmati. (* sebelumpemainpasukanmenujuberjayamenyusun tin-tin yang jatuh ) • Jikasipenujuberjayamenyusun tin-tin itu, pasukannyaakanmendapat 1 mata. • Jika bola yang ditujukearah tin itudapatdisambutolehpemainkumpulanmenjaga, makakesemuapemainkumpulanmenujuakanmati.

23. Main Sorok-sorok • Bilanganpemaintidakterhad. • Malah, lebihramaipemainlebihbaik. • Sebuahtempatkhasatau ‘rumah’ diperlukansebagaitempatmenyorok.

26. SembunyiAnak • Lebihdigemariolehkanak-kanakperempuan. • Cumasehelaitualakecilatausaputangan, atausebarangkain yang berbentuksepertiitu, diperlukanuntukmenjadi ‘anak’.

29. Selambut

30. Selambut • Jugadikenalisebagaibatuserembanatauserembat. • Bolehdimainkansecaraindividuatauberkumpulan. • Permukaan yang rata diperlukan agar mudahuntukmengautbuah-buahselambut. • Memerlukan 7 bijigulikaca / batu-batukecil / bijigetah. • Pemain yang dapatmenimbang paling banyakbuahsebagaipemain yang memulakanpermainan.

31. Menaburkesemuabijiselambutkelantaidanmengambilsebijiselambutuntukdijadikan ‘ibu’. ‘Ibu’ dilambungdantanganpemaindikehendakimengautbiji-bijiselambut yang ada di ataslantai. Menimbangdilakukansetelahberjayamengambilsemuabuahselambut. Meletakkankesemuabijiselambut di atastapaktangan, kemudiandilambungdandisambutdenganbelakangtapaktangandandilambungsekalilagi, disambut pula dengantapaktangan. Kemudianpemaintadimengulangicarabermainsepertisebelumnya. Pemaindianggapmatijikagagalmengautbuahselambutatautidakdapatmenyambutketikamenimbang. Pemain yang memperolehbilanganselambut paling banyakdikiramenang.

32. ketinting

33. Ketinting • Permainaninimenghendakisetiappemainmendapatkanseberapabanyak “rumah” yang boleh. Pemain yang berjayaberbuatdemikiandianggappemenang. • Ketintingmemerlukangarisanberpetak. Terdapatsembilanpetakkosong yang disediakan. • Setiappemainmestimemilikisatu “ buah” sebagaisyaratuntukmenggerakkankedudukannyadaripadasatupetakkesatupetak yang lain.

35. guli

36. Guli • Permainanguliadalahpermainantradisionalmelayu yang digemariolehkanak-kanakpadamasalapangterutamanyapadazamandahulu. • PermainanguliinijugadikenalisebagaiKelereng. Permainanguliinidimainkansecaramelontarkangulidengantepatmengenaisasarannya. • Permainaninibiasanyadimainkanolehkanak-kanakterutamanyakanak-kanaklelaki yang berumurantaratujuhhinggaduabelastahun.

37. Kawasanyang paling sesuaiuntukdijadikangelanggangadalah di tempat yang teduh, tanah rata dankawasan yang lapang. • Hal inidemikiankeranapemainmengharapkantanahkeringuntukmenggalilubang. Apabilatanahbecek, permainangulitidakmenyeronokkankeranabuahguliakanmelengketpadatanahdanmenyukarkanprosaespermainantersebut.

38. Untukmemulakanpermainan, gelanggangperludibuatterlebihdahulu. Yang pertamapemainperlumelukisbulatan di atastanahberukurangarispusat 1meter danditengah-tengahbulatantersebutdilekukkansebuahlubangsebesar10cm, lebardansedalam7cm dengancaramenghentakkantumit kaki ketanah. Lubangtersebutdikenalisebagailubanginduk. Seterusnya, satugarisanlurusdibinadenganjarak 3meter daripadagarisanbesartersebut. Garisaniniadalahsebagaipenandamulatempatpermainan.

39. Padazamandahulu, potongan-potongankayudibulatkansebesarsebijitelurayamuntukdijadikansebijiguli. SelepasPerangDuniaPertama, gulidibuatdaripadabahanataubatukapur yang diadukkandengansimendansebesaribujari kaki. Jumlahpemaindalampermainaninitidakmelebihi lima orang. • Permainangulibolehdibahagikankepadadua, i). mencari “raja guli” yang berkuasauntuk “mendera” pemain yang kalah. ii). Mengumpulseberapabanyakguli yang mampu.

40. congkak

41. Congkak • AsalUsul • Congkakyang dipercayaiberasaldaripadaduniaAfrikaatau Arab, bergantungkepadateorimana yang andapercayai. Bagaimanapun, buktitertua yang dijumpaiolehcarigalipurba yang dibiayaiolehPersatuanNational Geographic menjumpaikepinganbatukapur yang mempunyaidualiangselari.

42. Congkak • Dari Timur Tengah, permainaninitersebarkeAfrika. Congkaktersebarke Asia melaluipedagang-pedagang Arab. Di Asia Tenggara, congkakmungkinberkembangdari Melaka memandangkannegeriinimerupakanpusatperdaganganpadawaktudahulu. Kanak-kanak di KepulauanCarribeanjugabermaincongkak. Congkakdipercayaisampaikesanamelaluiperdaganganhamba. Di sana, congkakdikenalisebagaiwarriatauawari. Di Indonesia, congkakdikenalidengannama ‘Congklak’, dan di Filipina ialah ‘Sungka’.

43. Congkak, jugadikenalidengannama “jongkok” di kawasanutaradipercayaiberasaldaripadabuah yang digunakanuntukpermainanini, iaitubuahcongkak. • Memerlukan 14 lubang yang dipanggil“kampung”. Di setiaphujung“kampung” pula terdapatlubang yang lebihbesar, yang dipanggil “rumah”. • Alatan yang digunakandalampermainaniniadalahpapancongkakdanbuahcongkak.  • Dahulu, lubang-lubanginicumadikorek di atastanah. Buahnya pula terdiridaripadabuahcongkak, bijigetahataubatu-batukecil.

44. Sepakbuluayam

45. SepakBuluAyam • Permainaninimengujiketangkasandankebolehanpemaindarisegimenimangataumenangkap bola. • Alat yang digunakandalampermainaniniialahserangkaiempathelaibuluayam yang diperbuat. Rangkaianbuluayamitudicacaksertadiikat di atassekepingkertastebalatausekepinggetah yang berukuranduaincigarispusat. • Duaataulebihpemaindiperlukan. Jikabilanganpemainramai, duapasukanbolehdibentuk.

46. Apakahcara-caraundian yang biasadigunakandalampermainantradisional? Soalan • wan to som • lailai li tamplong • melambungduit • i dan ii • i dan iii • ii dan iii • i, ii dan iii

47. 2. Cara bermaingasing: i. gasingpangkah ii. gasinguri

48. 3. Padapendapatanda, mengapakahgenerasibaruharusdidedahkandenganpermainan-permainantradisional yang kiandipinggirkanolehmasyarakatsekarang?

49. Rujukan • ShahnilAsmarSaaiddan Mohamed RoselanMalek (1995). PermainanTradisional. Petaling Jaya: PenerbitPrismaSdn Bhd. • http://bb2008chijsjc.wordpress.com/congkak/ • http://tradisional-bib.blogspot.com/2007/03/congkak_22.html • http://www.jkkn.gov.my/index.php?option=com_content&view=article&id=174%3Asepak-bulu-ayam&catid=70%3Apermainan-tradisional&Itemid=108&lang=bm