DZIEŃ DOBRY

1. DZIEŃ DOBRY ZBIGNIEW KOWALCZYK SPECJALISTA ZESPOŁU PREWENCJI KRYMINALNEJ, NIELETNICH I PATOLOGII WYDZIAŁU PREWENCJI KOMENDY MIEJSKIEJ POLICJI W GDAŃSKU * W prezentacji wykorzystano materiały z ogólnodostępnej sieci Internet

2. Przemoc w rodzinie aspekt prawny: (wybrane zagadnienia) Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 roku, która niebawem ulegnie nowelizacji; Definicja przemocy w rodzinie Art.2 pkt.2 Przemoc w rodzinie- należy przez to rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślnie działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób wymienionych w pkt. 1 (członków rodziny i innychw myśl art.115§11 ust. z dnia 6 czerw.1997 kk.) w szczególności narażającete osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpieniei krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

3. Kodeks karny : Art. 207 kk. - popularnie zwany „znęcanie się nad rodziną” Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostająca w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcyalbo nad małoletnim lub osoba nieporadną ze względu na jej stan psychicznylub fizyczny,podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.” Art. 190kk. –”groźba karalna” Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Art, 197 kk. – „gwałt” Art. 156 kk.- „ciężki uszczerbek na zdrowiu” Art. 157 kk. –” naruszenie nietykalności” ( do 7 dni rozstrój zdrowia powyżej…) Art. 209 kk. –”alimenty” Art. 278 kk. i 279 kk.- „kradzież lub kradzież z włamaniem na szkodę osoby najbliższej” Art.288 kk. –”niszczenie uszkodzenie cudzej rzeczy…” i jeszcze wiele innych….

4. Skala zjawiska w kontekście badań oraz statystyk Policji W 2007 roku TNS OBOP przeprowadził badania, z których wynika, iż Polacy są zdania,że przemoc w rodzinie dotyczy prawie połowy polskich rodzin (49%), lecz w skali województwa w którym mieszkają dotyczy ona (43%) rodzin. W miejscowości zamieszkania dotyczy ten problem już, co trzeciej rodziny (34%) a w najbliższej okolicy jedynie, co czwartej rodziny(24%). Można tutaj postawić wniosek, iż im bliżej nas jest problem tym słabiej jest on zauważalny. Na pytanie dotyczące własnych doświadczeń z przemocą w rodzinie okazało się, że więcej, niż co trzeci Polak (36%) przyznaje,że przynajmniej raz doświadczył, którejkolwiek z form przemocy. 30% badanych doświadczyło przemocy więcej niż jeden raz, natomiast co 9 (11%) wielokrotnie doświadczał przemocy. Z badań wynika,iż najczęstszą formą przemocy, jakiej doznawali była przemoc psychiczna (31%), przemocy fizycznej doznało (17%). Natomiast przemocy ekonomicznej (8%), a seksualnej (3%). Przemoc psychiczna częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Kobiety 35% a mężczyźni (26%). Badania TNS OBOP z 2007r. z ogólnodostępnej sieci Internet.

5. Statystyka policyjna „Niebieskie karty”

6. Trzy przedsięwzięcia, o których chcę Państwu dziś opowiedzieć to: • Procedura „Niebieskie karty”. Koordynacja i funkcjonujące w tej sprawie porozumienie instytucjonalne w Gdańsku. • Olsztyńskie „DZIKI”. • Program „Tu i Teraz- udział specjalistów w interwencjach domowych w przypadkach stosowania przemocy”.

7. „NIEBIESKA KARTA” • Zarządzenie Komendanta Głównego Policji nr 162 z dnia 18 lutego 2008r. • w sprawie metod i form wykonywania przez Policję zadań w związku z przemocą w rodzinie w ramach procedury "Niebieskie Karty" • Ośrodki Pomocy Społecznej – załącznik do wywiadu środowiskowego • Gminne Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych • Po nowelizacji ustawy to także: • Lekarze • Pedagodzy szkolni Powstanie Zespołów interdyscyplinarnych !!!!!!

9. MOPS W GDAŃSKU P O R O Z U M I E N I E 12 października 2004 roku

10. Koordynacja procedury Niebieskiej Karty MOPS W GDAŃSKU Koordynator miejski Koordynator miejski • Wymiana informacji • Rozpoznanie sytuacji rodziny; • Udzielanie pomocy w ramach swoich kompetencji; • Zaplanowanie dalszej strategii działań; • Wspólna wizyta w środowisku; • Monitorowanie sytuacji; • Współpraca z innymi podmiotami i specjalistami 9 koordynatorów z poszczególnych komisariatów Niebieska karta 5 koordynatorów z poszczególnych filii Niebieska karta

11. W ten sposób: • Policzalna jest ilość wykonywanych czynności; • Korespondencja trafia do właściwych rejonowo komisariatów i Fili Mops; • Są właściwie monitorowane czynności wykonane w sprawie (nie są dublowane np. ustalenia); • Gdy zachodzi taka potrzeba realizacja czynności występuje razem w zespole interdyscyplinarnym; • Raz na kwartał odbywają się odprawy koordynatorów Niebieskich kart; • Raz do roku na wspólny wniosek organizowane jest ze środków miejskich szkolenie wyjazdowe o tematyce zdiagnozowanej na podstawie potrzeb koordynatorów; • Na szkoleniach uczymy się nowoczesnych technik komunikacjii rozwiązywania problemów rodzinnych. Nabyliśmy min. umiejętnościw zakresie mediacji, komunikacji, pracy z osobami będącymi w kryzysie. Posiadamy specjalistyczną wiedzę w zakresie mechanizmów odpowiadających za zachowania sprawców i osób krzywdzonych zjawiskiem przemocy. Nauczyliśmy się jak skutecznie i efektywnie wspólpracować.

12. DZIKI Z OLSZTYNA DZIELNICOWE ZESPOŁY INTERWENCJI KRYZYSOWEJ W skład 10 działających „DZIKÓW” w Olsztynie wchodzą: pracownicy socjalni, policjanci, pedagodzy szkolni, kuratorzy, prokuratorzy i inni dopraszani eksperci

13. Co robią takiego co ich wyróżnia?

14. TU I TERAZ UDZIAŁ SPECJALISTÓW W INTERWENCJACH DOMOWYCH W PRZYPADKACH STOSOWANIA PRZEMOCY

15. PROGRAM, O KTÓRYM DZIŚ PAŃSTWU OPOWIEMY REALIZOWANY JEST TYLKO W JEDNYM Z POLSKICH MIAST - GDAŃSKU TU I TERAZ...

16. PRZEDSIĘWZIĘCIE MA NA CELU OGRANICZENIE ZJAWISK PRZEMOCY DOMOWEJ I ALKOHOLIZMU W OPARCIU O PARTNERSKĄ PLATFORMĘ WSPÓŁPRACY ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ, SAMORZĄDOWEJ I ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH. TU I TERAZ...

17. Program integruje w sposób bezpośredni bądź pośredni gdańskie instytucje pomocowe. Bezpośrednio zaangażowane w realizację programu są: TU I TERAZ... - Autorzy, sponsorzy i realizatorzy: KMP GDAŃSK Urząd Miejski w Gdańsku oraz:

18. Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia Gdańskie Centrum Profilaktyki Uzależnień Centrum Interwencji Kryzysowej Stowarzyszenie Współpracy Kobiet NEWW - Polska Pogotowie socjalne dla osób nietrzeźwych MOPS Gdańsk

19. Z tak skomplikowanymi zjawiskami jak: przemoc i alkoholizm ciężko jest walczyć. Mechanizmy rządzące osobami uzależnionymi, stosującymi przemoc i doświadczającymi przemocy znacząco utrudniają pracę służb mundurowych, specjalistów i pomagaczy. Wiemy, że pomoc osobom doświadczającym przemocy jest konieczna i żeby była skuteczna musi być kompleksowa i przyjść we właściwym momencie. Praca wielu ludzi pozwoliła nam ten moment określić. TU I TERAZ...

20. TOR I W KAŻDY PIĄTEK I SOBOTĘ W GODZ. OD 20.00 DO 2.00 NA TERENIE GDAŃSKA DYŻURUJE ZESPÓŁ INTERWENCYJNY – DODATKOWY PATROL ZŁOŻONY Z DWÓCH POLICJANTÓW I SPECJALISTY. INTERWENIUJE ON W PRZYPADKACH PRZEMOCY DOMOWEJ ZGŁASZANYCH NA POLICJĘ. W REALIZACJĘ TORU I ZAANGAŻOWANYCH JEST 16 FUNKCJONARIUSZY I 4 SPECJALISTÓW. TU I TERAZ... • ZBIGNIEW KOWALCZYK • koordynator programu z ramienia • Komendy Miejskiej Policji • w Gdańsku

21. TOR I -SCHEMAT DZIAŁANIA ZESPOŁU INTERWENCYJNEGO START POLICJA OFICER DYŻURNY PRZYJĘCIE ZGŁOSZENIA O ZDARZENIU POLICJA OFICER DYŻURNY POWIADOMIENIE ZESPOŁU INTERWENCYJNEGO O MIEJSCU ZDARZENIA I OKOLICZNOŚC IACH ZESPÓŁ INTERWENCYJNY PRZEPROWADZENIE INTERWENCJI WG ALGORYTMU WEJŚCIE NA MIEJSCE ZDARZENIA ROZEZNANIE SYTUACJI ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA SPORZĄDZENIE DOKUMENTACJI Z INTERWENCJI

22. TOR I -SCHEMAT DZIAŁANIA ZESPOŁU INTERWENCYJNEGO ZESPÓŁ INTERWENCYJNY PODJĘCIE DECYZJI O KONTYNUACJI INTERWENCJI NA MIEJSCU ZDARZENIA TAK NIE ZESPÓŁ INTERWENCYJNY WSPARCIE NA MIEJSCU ZDARZENIA UDZIELENIE INFORMACJI ZMOTYWOWANIE DO DZIAŁANIA ZESPÓŁ INTERWENCYJNY PRZEWIEZIENIE KLIENTA DO OŚRODKA WSPARCIA UDZIELENIE WSPARCIA ZMOTYWOWANIE DO DZIAŁANIA UDZIELENUIE INFORMACJI ZESPÓŁ INTERWENCYJNY ZAKOŃCZENIE INTERWENCJI STOP

23. TOR I CELE: • Udzielenie pomocy psychologicznej osobom pokrzywdzonym bezpośrednio po działaniu sprawcy; • Podjęcie działań prewencyjnych wobec sprawców przemocy; • Motywowanie osób uzależnionych i współuzależnionychdo podjęcia leczenia; • Wskazanie miejsc, w których można uzyskać kompleksową pomoc psychologiczną i prawną. TU I TERAZ... • ZALETY: • Kompleksowa, wieloaspektowa interwencja; • Bez limitu czasu i w odpowiednich warunkach; • Wzajemna wymiana doświadczeń. HELENA TOMASZEWICZ ”MATKA” programu -Specjalista I toru Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia w Gdańsku

24. TOR I Efektywność MARTA RYMER Psycholog Specjalista toru II

25. TOR II DYŻURY SPECJALISTÓW WE WSZYSTKICH 9 GDAŃSKICH KOMISARIATACH POLICJI WSPÓŁPRACA Z DZIELNICOWYMI W RAMACH REALIZACJI PROCEDURY „Niebieskiej Karty” TU I TERAZ... MARIUSZ WILK -Secjalista toru I Centrum Interwencji Kryzysowej PCK w Gdańsku

26. TOR II • CELE: • Opracowywanie indywidualnych strategii działania wobec rodzin dotkniętych przemocą • Motywowanie osób uzależnionych i współuzależnionychdo podjęcia leczenia • Wskazanie miejsc, w których można uzyskaćkompleksowąpomoc psychologicznąi prawną • Pomoc wpisaniuwniosków do MKRPA • Współpraca z innymi instytucjami w celu pomocy osobomuwikłanym w przemoc (tj. kuratorzy sądowi, pedagodzy szkolni czy MOPS) TU I TERAZ... • ZALETY: • Podwojona moc”- osoba krzywdzona czuje więcej wsparcia, a sprawca nie może się czuć bezkarny, jeśli interesuje się nim więcej instytucji • Prawidłowa realizacja procedury • Niebieskiej Karty (czas, jakość) MAŁGORZATA MONT -Specjalista toru II Gdańskie Centrum Profilaktyki Uzależnień

27. TOR II Efektywność JULIA MARCZYK -Specjalista toru I Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Gdańsku

28. Przemoc domowa a problem alkoholowy – wg naszych statystyk TU I TERAZ... Dane z lat 2007 – 2009 wskazują, iż 68 % rodzin wobec których podejmowane były interwencje występował problem alkoholowy

29. TOR III W 2008 r. dodatkowo zrealizowano cykl seminariów szkoleniowych „SKUTECZNA INTERWENCJA W PRZYPADKU PRZEMOCY DOMOWEJ”Przeznaczonych dla policjantów, pedagogów szkolnych, pracowników socjalnych, kuratorów, księży, „białego personelu” z danej społeczności lokalnej. Odbyło się piętnaście 6-godzinnych seminariów prowadzonych przez specjalistów w poszczególnych dzielnicach miasta. Przeszkolono 253 osoby. TU I TERAZ... KATARZYNA GAŁĄZKA Pedagog -Specjalista toru I i II

30. SUPERWIZJA Program jest innowacyjny pod wieloma względami, jednym z nich są realizowane w nim SUPERWIZJE. Raz w kwartale specjaliści realizujący program spotykają się na superwizji, gdzie analizują trudne sytuacje, wyrażają emocje, których doświadczają i pomagają sobie nawzajem. TU I TERAZ... „Człowiek jest jak narzędzie, pracuje dobrze dopóki się nie stępi wtedy trzeba je naostrzyć. Tak jest z każdym z nas, od czasu do czasu wymagamy ostrzenia by być skutecznym i dobrym narzędziem w procesie pomagania innym i żeby nie zwariować”. „Praca z człowiekiem to nie heblowanie deski, jak za głęboko podheblujesz deskę to można ją zaszpachlować a z człowiekiemco zrobisz ?...” JOLANTA CZERNEK Superwizor programu - Centrum Interwencji Kryzysowej PCK w Gdańsku

31. ZASPÓŁ MONITORUJĄCY Powołany został do monitorowania programu. W jego skład wchodzą koordynatorzy i specjaliści. Wszyscy raz na kwartał spotykamy się (jeżeli jest jakiś ważny bieżący problem to częściej) i omawiamy strategię działań i zaistniałe sytuacje, nowelki prawne, fundusze UE, itp. Zespół opracowuje wnioski ewaluacyjne do programu, żeby był żywy i zawsze na bieżąco. Program ciągle ewaluuje. TU I TERAZ... JOANNA BUCHHOLC Nadzorująca programz ramienia WSS UM Gdańsk

32. HISTORIA PROGRAMU ROK 2002 - działania pilotażowe Funkcjonariusze Komendy Miejskiej Policji w Gdańsku i Dyrekcja Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnień i Współuzależnienia w Gdańsku wystąpili z inicjatywą przeprowadzenia wspólnych działań. „Działania prewencyjno-pomocowe zwiększające skuteczność interwencji wobec zjawiska przemocy w rodzinie na terenie miasta Gdańska”. 2002 EFEKT: 2 patrole w soboty - 4 wspólne interwencje ZALĄŻEK PROGRAMU „TU I TERAZ” • ROK 2003 – kolejny pilotaż • Mamy źródło finansowania – Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych • Jest nas już więcej – program realizuje 4 specjalistów • Program trwa dłużej – 3 miesiące EFEKT: 12 wspólnie podjętych interwencji! NADZIEJA, ŻE MOŻNA WIECEJ

33. 2004 ROK Okazało się, że można coś więcej… … ale tym razem chyba za dużo TAM I WTEDY Opracowaliśmy nowy schemat działania i w 2004 r wyglądał on tak:

34. START Policja - Oficer dyżurny Przyjęcie zgłoszenia o zdarzeniu Policja - Oficer dyżurny Wysłanie patrolu policyjnego na miejsce zdarzenia Funkcjonariusz policji Funkcjonariusz policji Ustalenie w porozumieniu z klientem potrzebę obecności specjalisty TAK NIE Funkcjonariusz policji Interwencja bez udziału specjalisty Zgłoszenie Oficerowi dyżurnemu potrzebę wezwania specjalisty STOP Policja Oficer dyżurny Przekazanie informacji na temat zdarzenia Dyspozytorowi wsparcia Dyspozytor wsparcia Przekazanie informacji na temat zdarzenia kolejnemu specjaliście zgodnie z listą Specjalista Specjalista Przyjęcie zlecenia TAK NIE Dyspozytor wsparcia Dyspozytor wsparcia Wezwanie taksówki na adres specjalisty (hasło) Taksówka Przewóz specjalisty na miejsce zdarzenia TAM I WTEDY

35. Specjalista Specjalista Ustalenie w porozumieniu z funkcjonariuszem policji dalszego przebiegu interwencji Specjalista i policjant Decyzję o kontynuowaniu interwencji na miejscu zdarzenia TAK NIE Specjalista Specjalista Specjalista Specjalista Kontynuuje interwencje na miejscu zdarzenia Wezwanie taksówki na miejsce zdarzenia- (hasło) Specjalista Specjalista TAXI CITY PLUS HALLO Taksówka Zakończenie interwencji przez specjalistę Przejazd klienta wraz ze specjalistą do ośrodka wsparcia Specjalista Specjalista Specjalista Specjalista Decyzja o pozostaniu klienta na miejscu zdarzenia Kontynuowanie interwencji w ośrodku wsparcia TAK NIE Specjalista Specjalista Specjalista Specjalista Zakończenie interwencji Specjalista Specjalista Taksówka TAXI CITY PLUS HALLO Wezwanie taksówki do ośrodka interwencji - (hasło) Przewóz specjalisty pod wskazany adres ( na terenie Gdańska) TAXI CITY PLUS HALLO Taksówka Specjalista Specjalista Przewóz klienta do wspólnie ustalonego miejsca schronienia Zgłoszenie Dyspozytorowi wsparcia o zakończeniu interwencji STOP TAM I WTEDY

36. ROK 2004 • Niezła efektywność jak na tamte czasy 39 dyżury 15 interwencji w okresie 10 wrzesień do 3 grudzień 2004 ALE • Długie oczekiwanie na przyjazd specjalisty - nawet 50 minut • Skomplikowana procedura; EFEKT: Kolejna ewaluacja programu OD TEJ PORY ZMIANY BĘDĄ JUŻ TYLKO NA LEPSZE ROK 2005 • Wprowadziliśmy tor II programu • Usprawniliśmy sposób dojazdu specjalisty na miejsce zdarzenia EFEKT: Tor I – 43 dyżury 21 interwencji Tor II – 326 odwiedzonych rodzin

37. ROK 2006 • Specjalista powraca do radiowozu i tworzy zespół interwencyjny wraz z policjantami; • Szkolenia policjantów biorących udział w programie i specjalistów (integracja, wzajemne zaufanie) EFEKT: Tor I – 62 dyżury 257 interwencji Tor II – 466 odwiedzonych rodzin ROK 2007 • Wprowadzenie wynagrodzenia za ponadnormatywny czas pracy funkcjonariuszy (dodatkowa służba) • Powołanie oficjalnie zespołu monitorującego EFEKT: Tor I – 50 dyżurów 173 interwencje Tor II – 225 odwiedzonych rodzin

38. LATA 2008 – 2010 • Zapewnienie ciągłości finansowania programu przez 3 lata – SUKCES! • III tor programu-seminaria szkoleniowe – SUKCES! • Wprowadzenie Superwizji dla specjalistów – SUKCES! • Nazwa własna programu „Tu i teraz-” – (słowo na „S”) • Planowane pozyskanie środków na zakup specjalistycznego radiowozu z UE; • Złożono wniosek o pozyskanie środków finansowych na pilotaż hostelu dla sprawców przemocy z krótkoterminową terapią i programem korekcyjno – edukacyjnym; • Nawiązanie współpracy z Uniwersytetem Gdańskim w celu realizacji badań efektywności programu. TU I TERAZ...

39. PO CO? KOMU? ZA ILE? TU I TERAZ...

40. PO CO? • ABY… • SKUTECZNIEJ PRZECIWDZIAŁAĆ PRZEMOCY DOMOWEJ • MOTYWOWAĆ RODZINY Z PROBLEMEM ALKOHOLOWYMDO PODEJMOWANIA LECZENIA • ZACIEŚNIAĆ WSPÓŁPRACĘ INTERINSTYTUCJONALNĄ TU I TERAZ... • KOMU? • RODZINOM… • UWIKŁANYM W PRZEMOC • Z PROBLEMEM ALKOHLOWYM POMAGACZOM… • DAJE MOŻLIWOŚĆ WYMIANY DOŚWIADCZEŃ Z RÓŻNYCH OBSZARÓW KOMPETENCJI • PONIEWAŻ JEST REALIZOWANY W OPARCIU O WSPÓŁPRACĘ ADMINMISTRACJI RZADOWEJ, SAMORZADOWEJI ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH

41. ZA ILE? • KOSZT PROGRAMU TO OKOŁO 100 TYS. ZŁ ROCZNIE • W CAŁOŚCI FINANSOWANY ZE ŚRODKÓW MIEJSKICH • OBECNA FORMA PROGRAMU MA TRZYLETNIĄ CIĄGŁOŚĆ FINANSOWANIA • PROGRAM JEST PRZYJĘTY ZRZĄDZENIEM PREZYDENTA MIASTA GDAŃSKA TU I TERAZ...

42. Podsumowując „Patrol z psychologiem” jak się zwykło mawiać potocznie w Gdańsku, to kompleksowy system pomocy osobom uwikłanym w przemoc. • W ramach jego realizacji zmienił się punkt widzeniana zjawisko przemocy domowej wielu osób: dyrektorów instytucji pomocowych, komendantów, radnych, urzędników, policjantów, specjalistów i ludzi, którym pomogliśmy; • Program pozwolił na utworzenie partnerskiej platformy działań; • Wpłynął na zmianę wizerunku instytucji i organizacji w nim uczestniczących;