Lipar

1. Lipar by Tanja Dajana Slavko

2. položaj opštine Kule na karti Srbije

3. Opština Kula • Opština Kula je jedna od opština u Republici Srbiji. Nalazi se u AP Vojvodini i spada u Zapadno-bački okrug. Po podacima iz 2004. zauzima površinu od 481 km². • Sedište opštine je grad Kula. • Po podacima iz 2002. godine u opštini je živelo 48353 stanovnika. • Po podacima iz 2004. prirodni priraštaj je iznosio -4,5‰, a broj zaposlenih u opštini iznosi 10592 ljudi. • U opštini se nalazi 8 osnovnih i 4 srednjih škola.

4. Opština Kula se sastoji od 7 naselja: • Kula • Kruščić • Lipar • Nova Crvenka • Ruski Krstur • Sivac • Crvenka

5. Položaj Lipara Koordinate Lipara su: • 45° 42' 20" N • 19° 33' 17" E

6. Klima • Lipar se nalazi u merenom klimatskom pojasu, međutim, klima je nešto oštrija od umereno-kontinentalne. • Sunčanih dana ima relativno dosta, dnevno, prosečno 5-6 sati, a godičnje 2100 sati. • Najtopliji mesec je jul, a najhladniji je januar. temperatura Lipara 12. april – 24 april

7. Najveće razlike temperature u Liparu su zabeležene 1939., kada je temberatura u julu iznosila 41 stepeni Celzijusa, a u januaru -29. • U Liparu retko duva košava, češći je hladan vetar severac. • Leti ponekad duva i južni vetar iz pravca Sredozemlja. • Prosečne godišnje padavine iznose 600 – 650 mm, što znači da su sušne godine česte. • Najviše padavina ima u maju i junu, a najmanje u januaru i februaru.

8. Lipar se nalazi na lesnoj zaravni Telečka, les su naneli vetrovi, najverovatnije iz azijskih stepa i pustinja, kasnije se les oglinjava putem erozije i stvara humusni sloj. Nadmorska visina Telečke iznosi između 100 i 140 m. Tlo atara Lipara je najvećim delom tipska crnica, sa nešto livadske crnice. Reljef

9. Flora i fauna • Najviše se gaje žitarice, najviše kukuruz. • Gaji se i dosta pšenice, ali i ovas, raž i posebno ječam, značajna je i proizvodnja desetak vrsta industrijskog bilja (šećerna repa, suncokret,, hmelj i dr.). • Proizvodi se i stočno bilje kao što su sirak, detelina i grahorica. • Povrće se gaji gotovo od svih vrsta. • Lipar ima velike plantaže voćaka, naročito višanja.

10. Od stoke se u Liparu uvek gaijilo najviše svinja (više od polovine stočnog fonda). • Goveda čine oko 10-15% stočnog fonda. • Nekad je bilo i mnogo više konja za vuču, bar po jedan u svakom domaćinstvu. • Ovaca je relativno malo, koze su takođe retke.

11. Atar Lipara je bogat životinjskim svetom, pored divljači (fazan, poljska prepelica, jarebica. divlja patka, šarena utva, bela roda, itd.), žive i druge ptice (kukavica, ćuk, detlić, poljska ševa...) kao i razni gmizavci i vodozemci (sivi gušter, zmija-belouška, zelena žaba, i dr.). • Od insekata najčešći su: jabučna pipa, krompirova zlatica, pčela, mravi, komarci, muve, pauci-krstaši, itd.)

12. Naselje • Naselje nastalo na raskršću puteva Kula – Bačka Topola i Crvenka – Mali Idoš. Naselje datira od 1921. godine, neposredno posle završetka prvog svetskog rata, kada srpski solunski dobrovoljci, koji su dobili zemlju od ondašnje kraljevske vlasti, osnivaju svoju dobrovoljačku koloniju i daju joj ime ''Sokolac''. Između dva svetska rata naselje se tako i naziva, da bi posle drugog rata selo dobilo ime ''Lipar'' – kako se i danas zove.

13. Demografija • U naselju Lipar živi 1407 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 39,8 godina (37,4 kod muškaraca i 42,2 kod žena). U naselju ima 585 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,09. • Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine). • Nagli porast stanovnoštva Lipar doživljava posle poslednjeg ''građanskog rata'' kada selo naselajva veliki broj izbeglica iz bivših jugoslovenskih republika, što doprinosi oživljavanju i širenju naselja.

14. Etnički sastav prema popisu iz 2002.

15. Grafik promene brojastanovnika tokom 20. veka broj domaćinstava prema popisima 1948-2002

16. Privreda • Sam geografski položaj naselja određuje i glavno zanimanje stanovništva, a to je poljoprivreda, tako da pored individualnih poseda, u selu aktivno deluju tri zemljoradničke zadruge i jedna radna jedinica kombinata ''Ðuro Strugar'' iz Kule.

17. Pored toga, industrijski deo naselja čini klanica ''Storkimes'' kompanije Rodić, zatim mlin za proizvodnju pšeničnog i kukuruznog brašna – ''Zrnokop'' iz Kule. • Možemo istaći da je, samo u selu, zaposleno oko 250 ljudi, u raznim oblastima delatnosti, a veliki deo stanovništva je zaposleno u Bačkoj Topoli i Kuli, te svakodnevno putuju na posao

18. Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

19. diskont kompanije “Rodić” mlin “Zrnokop”

20. jedina picerija u naselju

21. OŠ “Nikola Tesla Lipar” • Osnovana je 1926. godine. Školu su izgradili solunski dobrovoljci koji su naselili ovaj prostor. • U maju 2003. godine otvorena je nova školska zgrada stara školska zgrada nova školska zgrada

22. Škola pored zatvorenog prostora poseduje i otvorene površine: sportske terene za košarkku, odbojku i mali fudbal, školski part, cvetnjak. • Svi učenici su u jednoj, prepodnevnoj, smeni,nastava počinje u 8 časova. • Popodne je škola otvorena za vannastavne aktivnosti učenika (dopunska, dodatna nastava i sekcije). sportski teren

23. Vrtić “Roda”

24. Selo ima svoju Mesnu zajednicu, u kojoj, delujući kroz Savet Mesne zajednice i ostale oblike organizovanja i okupljanja, liparčani uspešno organizuju svoj društveni život. Osnovni zadatak ove kuće je briga o potrebama svih građana koji žive u naselju, što je vidljivo u mnogim segmentima života ovog sela.

25. dom kulture • KUD „Lipar“ je osnovano 1979. godine. Od osnivanja pa do danas u njemu radi više sekcija, i to:•  folklorna sekcija•  dramska sekcija•  orkestar•  pevačke grupe (muška i ženska)

26. folkorna sekcija

27. taekwon-do trening (mladja grupa) mlade nade Lipara

29. Svakog avgusta, održava se nocni turnir u fudbalu. • 28. avgusta je seoska slava, Mala Gospojina.

30. Groblje

31. Naš komentar: • Voleli bismo da se malo više vodi računa o čistoći sela, da se postavi više kanti za smeće. Takođe, nedostaje nam i bioskop, kao i mesta gde bismo mogli da treniramo neke sportove, npr. tenis. Jeste da nam fali mnogo toga,ali mi volimo naše selo.

32. Literatura • Lipar - Srpska dobrovoljačka kolonija u Bačkoj – Đorđe Stanić i saradnici • Vikipedija http://sr.wikipedia.org/ • Mesna Zajednica Lipar http://mzlipar.com/ • Google Maps http://www.maplandia.com/ • OŠ “Nikola Tesla”http://www.osnteslalipar.com/