1 / 32

FİİLDE(EYLEMDE) ÇATI

FİİLDE(EYLEMDE) ÇATI. 1- Nesnelerine göre fiiller 2- Öznelerine göre fiiller. Geçişli Fiiller Geçişsiz Fiiller Oldurgan Fiiller Ettirgen Fiiller. Etken Fiiller Edilgen Fiiller Dönüşlü Fiiller İşteş Fiiller. Öznelerine göre fiiller. Nesnelerine göre fiiller.

mauli
Download Presentation

FİİLDE(EYLEMDE) ÇATI

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. FİİLDE(EYLEMDE) ÇATI 1- Nesnelerine göre fiiller 2- Öznelerine göre fiiller sunuindir.blogspot.com

  2. Geçişli Fiiller Geçişsiz Fiiller Oldurgan Fiiller Ettirgen Fiiller Etken Fiiller Edilgen Fiiller Dönüşlü Fiiller İşteş Fiiller Öznelerine göre fiiller Nesnelerine göre fiiller sunuindir.blogspot.com

  3. 1-Nesnelerine Göre Filler • Geçişli Fiiller Nesne alabilen fiillere geçişli fiiller denir.Bunu anlamak için yükleme “neyi, kimi” sorularını yöneltiriz. .Bir diğer yöntem ise şudur:Fiilin başına “onu” zamirini getirebiliyorsak fiil geçişlidir ,getiremiyorsak fiil geçişsizdir. sunuindir.blogspot.com

  4. -Belirtili ya da belirtisiz nesne alabilen fiillerdir. -Bu fiillere “ne?, neyi?, kimi?” soruları sorulduğunda belirtili ya da belirtisiz nesne bulunur. -İş, kılış fiilleri geçişlidir.  sunuindir.blogspot.com

  5. Örnek-1: Seni duyuyorum. ( “kimi duyuyorum?” ya da “onu duyuyorum”) (geçişli) • Örnek-2: Kitabı verir misin? (“neyi verir misin?” ya da “onu verir misin?” (geçişli) sunuindir.blogspot.com

  6. Örnek-3: Titizlikle elindeki yazıları inceliyordu. (neyi inceliyordu-yazıları) (geçişli) • Örnek-4: Dün akşam anaktarını kaybetti. (neyi kaybetti-anahtarı) (geçişli) sunuindir.blogspot.com

  7. B) Geçişsiz Fiiller Nesne alamayan fiillere ise geçişsiz fiiller denir. sunuindir.blogspot.com

  8. - Nesne alamayan fiillerdir. - Oluş ve durum fiilleri geçişsizdir. -Yükleme nesneyi bulmak için sorulan “ne?, neyi?, kimi?” sorularının cevabı yoktur.  sunuindir.blogspot.com

  9. Örnek-1: Lütfen otur. ( “neyi otur? Ya da “onu otur” ) (geçişsiz) • Örnek-2: Burası ne güzel kokuyor. (“neyi kokuyor?” ya da “onu kokuyor”) (geçişsiz) sunuindir.blogspot.com

  10. Örnek-3: Dün geç saatte uyudum. (ne uyudum-cevap yok) (geçişsiz) • Örnek-4: Dün gece dışarıda kaldım. (ne kaldım-cevap yok) (geçişsiz) sunuindir.blogspot.com

  11. NOT: Bir fiilin geçişli olabilmesi için cümlede mutlaka nesne olması şart değildir.Cümlede nesne olmasa bile cümle geçişli olabilir.Önemli olan “neyi, kimi” sorularını sorup soramadığımızdır. *Gördüm; ama söyleyemedim.(Geçişli) sunuindir.blogspot.com

  12. C) Oldurgan Fiiller Geçişsiz bir fiilin üzerine “-r,-t,-tır” eklerinden birinin getirilerek fiilin geçişli yapılmasına “oldurgan” çatılı fiil denir sunuindir.blogspot.com

  13. Yatmak           ›        yatırmak Ötmek             ›        öttürmek Uyumak         ›        uyutmak Gezmek          ›        gezdirmek. Kaçmak          ›        kaçırmak  sunuindir.blogspot.com

  14. Örnek-1: • Adam öldü (geçişsiz) • Adamı öldürdü. (oldurgan) • Örnek-2: • Araba durdu.(geçişsiz) • Arabayı durdurdu  (oldurgan) sunuindir.blogspot.com

  15. Örnek-3: • Çocuk yattı.(geçişsiz) • Çocuğu yatırdı.(oldurgan) • Örnek-4: • Bebek uyudu.(geçişsiz) • Bebeği uyuttu.(oldurgan) sunuindir.blogspot.com

  16. D)Ettirgen Fiiller *Geçişli olduğu hâlde “-dİr, -t, -r” ekleriyle tekrar geçişli yapılan fillerdir. Geçişlilik dereceleri artırılmıştır. *Fiili bir başkasına yaptırma söz konusudur. *Oldurgan fiiller ettirgen hâle getirilebilir.  sunuindir.blogspot.com

  17. Gazete aldı  ›   aldırdı   ›   aldırttı Elbiseyi yıkadı    ›   yıkattı   ›    yıkattırdı İçmek     ›        içirmek    ›        içirtmek sunuindir.blogspot.com

  18. Örnek-1: • Her şeyi kırdım (geçişli) • Her şeyi kırdırdım (ettirgen) • Örnek-2: • Yeni aldığım daireyi boyadım.(geçişli) • Yeni aldığım daireyi boyattım (ettirgen) sunuindir.blogspot.com

  19. Örnek-3: • Bilgisayar ödevini yaptım.(geçişli) • Bilgisayar ödevini yaptırdım.(ettirgen) • Örnek-4: • Kitabı okudum.(geçişli) • Kitabı okuttum.(ettirgen) sunuindir.blogspot.com

  20. 2-Öznelerine Göre Fiiller A)Etgen Fiiller -Etken fiilin belirttiği işi, oluşu, hareketi, durumu ve kılışı yapan öznenin kendisidir. -Özne gerçek öznedir. sunuindir.blogspot.com

  21. Örnek-1: Evi güzelce temizledi.(evi temizleyen kim? “o”, geçek öznesi var, o halde etkendir.) • Örnek-2: Kadın, bulaşığı yıkadı.(bulaşık kim tarafından yıkandı? “kadın” eylemi yapan belli olduğu için etken) sunuindir.blogspot.com

  22. Örnek-3: • Yaşlı nine, çocuktan kendisini karşı tarafa geçirmesini istedi.(etgen) • Çocuk da öğrenciliğin verdiği bir bilinçle seve seve ona yardım etti.(etgen)  sunuindir.blogspot.com

  23. B) Edilgen Fiiller -Gerçek öznesi söylenmeyen (ve bilinmeyen) fiillerdir.  -Fiile “-l, -n” ekleri getirilerek yapılır. sunuindir.blogspot.com

  24. Örnek-1: Ev temizlendi. (ev kim tarafından temizlendi?cevap alamıyoruz, eylemi yapan belli değil o halde edilgen) • Örnek-2: Bulaşık, yıkandı. (bulaşık kim tarafından yıkandı?belli değil,cevap alamıyoruz, o halde edilgen) sunuindir.blogspot.com

  25. Örnek-3: • Kapı açıldı.(edilgen) • Araba yıkandı.(edilgen) • Örnek-4: • İnşaat tamamlandı.(edilgen) • Resimler çıkarıldı.(edilgen)  sunuindir.blogspot.com

  26. C) Dönüşlü Fiiller -Öznenin işi yaparken aynı zamanda o işten etkilendiğini gösteren fiillerdir. -Özne gerçek öznedir. -Nesne yoktur. - Fiile “-l, -n” ekleri getirilerek yapılır.  sunuindir.blogspot.com

  27. Örnek-1: Kızlar süslendi; delikanlılar güzelce giyindi. • Örnek-2: Sıcaklardan dolayı gölün suyu çekildi. sunuindir.blogspot.com

  28. Örnek-3: • Öğleye doğru hava açıldı. • Havalar ısınınca buzlar çözüldü.  • Örnek-4: • Edebiyat dersinde çok sıkıldı. • Büyük ikramiyeyi kazanınca çok sevindi. sunuindir.blogspot.com

  29. D)İşteş Fiiller -Fiilde bildirilen işin birden fazla kişi tarafından yapıldığını; işi beraber ya da karşılıklı yaptıklarını bildiren fiillerdir. “-ş” ekiyle yapılır.  sunuindir.blogspot.com

  30. Örnek-1: Kuşlar yüksekten uçuşuyorlardı.(birliktelik anlamı var) • Örnek-2: Dün akşam eski arkadaşıyla görüştü.(karşılıklı anlamı var) sunuindir.blogspot.com

  31. Örnek-3: İki çocuk biraz önce dövüştü.(karşılıklı) • Örnek-4: Dün arkadaşımla görüştüm.(karşılıklı) sunuindir.blogspot.com

  32. Hazırlayan Mahmut KALE 1090310322 sunuindir.blogspot.com

More Related