1 / 49

Dr.Mümtaz ÖZKAN Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü ANKARA

Kışlamış Ergin Mücadelesi 20/03/2014 Tekirdağ. Dr.Mümtaz ÖZKAN Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü ANKARA. Sunu Akışı. 1-Kışlamış Ergin Mücadelesinde mevcut durumun tesbiti 2-Kışlamış Ergin Mücadelesinde ilişkin olarak bugüne kadar yaşanan gelişmeler

maxime
Download Presentation

Dr.Mümtaz ÖZKAN Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü ANKARA

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Kışlamış Ergin Mücadelesi 20/03/2014 Tekirdağ Dr.Mümtaz ÖZKAN Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü ANKARA

  2. Sunu Akışı 1-Kışlamış Ergin Mücadelesinde mevcut durumun tesbiti 2-Kışlamış Ergin Mücadelesinde ilişkin olarak bugüne kadar yaşanan gelişmeler 3-Kışlamış Ergin Mücadelesinin bilimsel açıdan irdelenmesi

  3. 1-Kışlamış Ergin Mücadelesinde mevcut durumun tesbiti

  4. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi (1) • Süne mücadelesinde talimat dışı olarak uygulanan en önemli mücadele şekli ‘’Kışlamış Ergin mücadelesi’’dir. • Talimat dışı bu uygulama; Trakya bölgesinde Tekirdağ,Edirne,Kırklareli ve İstanbul illerinde ;Güney ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerimizde ise Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Adıyaman ve Gaziantep illerinde, son yıllarda herhangi bir mücadele eşiği dikkate alınmaksızın yaygın olarak yapılmaktadır. • KE mücadelesi uygulamaları *Doğrudan insektisit kullanımıyla yapılan KE mücadelesi *insektisit+fungusit(özellikle pas ilaçları) *yabancıot ilacı+insektisit • şeklinde de yapılabilmektedir. • Önemli Not:Bu uygulama şekillerinde özellikle karışım ilaçlama şekillerinde ilaçların birbirileriyle karışabilir özelliklere sahip olup olmadığı, ilaçların birbiriyle etkileşime girip girmeyeceği ve fitotoksite durumları gibi parametreler kesinlikle dikkate alınmamaktadır

  5. 2-Kışlamış Ergin Mücadelesinde ilişkin olarak bugüne kadar yaşanan gelişmeler

  6. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi (2) • Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsünde 1963-1973 yılları arasında yürütülen’’Güneydoğu Anadolu bölgesinde Süne(Eurygaster integriceps)’nin Biyolojisi,Ekolojisi ve Epidemiyolojisi ile daha uygun kimyevi mücadele yöntemlerinin araştırılması’’ isimli proje çalışması sonucunda kışlamış erginlere karşı teknik talimatta yer alan koşullar yerine getirilmek şartıyla Fenthion 50 EC etkili maddesini içeren preperatların 180 ml/da dozda,Fenthion % 3 toz etkili maddesini içeren preperatların ise 3 kg/da dozda kullanılabileceği ortaya konulmuştur • Yine Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsünde yürütülen’’Güneydoğu Anadolu bölgesinde hububat’da zararlı Süne(E. integriceps) haşeresi ile yabancı otlara karşı kombine mücadele imkanlarının araştırılması’’ isimli proje çalışması sonucunda;KE mücadelesi+Yabancı ot mücadelesi’ nin birlikte yapılabilmesinin bazı ekstrem yıllarda yabancı ot mücadelesinin son zamanlarında yapılabileceği belirlenmiştir.

  7. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi (3) • 1988 yılında Tekirdağ’da yapılan ‘’Süne simpozyumunda’’Uzm.A.Ulvi KILIÇ’ın sunduğu ‘’Türkiye’de Süne Mücadelesinin esasları’’ isimli bildiride Kışlamış Ergin Mücadelesine ilişkin olarak şu ifadeler yer almaktadır: • ‘’Kıymetlendirme sürveyleri sonucunda süne yoğunluğu m²’de 3 ve daha fazla olduğu yerlerde kimyasal mücadele önerilmektedir.Ancak mücadele dişilerin yumurtlama dönemine girmeden önce yaklaşık 1 hafta içinde bitirilmesi gerektiğinden en yüksek yoğunluk gösteren yerlerde ve çok dar alanlarda yapılabilmektedir. • Olumsuz hava koşulları nedeniyle ilaçlamalar üreticiler tarafından yer aletleriyle yapıldığı ve aynı sahalarda nimf döneminde yeniden ilaçlama gerekebileceği için KE mücadelesi yaygınlaştırılamamıştır.Nitekim bugüne kadar ülkemizde KE mücadelesi pek çok yıl yapılmamış ve kullanılacak ilaçlar üzerinde durulmamıştır.Halen sadece Fenthion 50 EC etkili maddesini içeren ilaçlar önerilmektedir.’’

  8. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi (4) • Trakya’da 1988 yılında Süne Teknik Koordinatörü olarak görev yapan Uzm.A.Ulvi KILIÇ’ın hazırladığı ‘’1988 yılında Trakya’da yapılacak süne mücadelesi için bakanlıkça görevlendirilen koordinatör ve İl araştırma sorumluların mahallinde yaptıkları çalışmalar ‘’hakkındaki raporunda Kışlamış Ergin Mücadelesine ilişkin olarak şu tesbitler yer almaktadır: • A) Kışlamış Ergin Mücadelesi:Lebaycid 50 EC(Fenthion 50 EC) isimli ilaç ile m²’de 5 ve daha KE yoğunluğu bulunan yerlerde populasyonu kırmak amacıyla kimyasal mücadele yapılmasını ve 5-6 gün içinde bitirilmesi il Md.’lüklerine talimat olarak verildi.Aynı alanlar sürekli kontrol edilerek nimf mücadelesi proğramına alındı. • B) Kışlamış Erginlere karşı Tatbikat denemesi:Fenthion etkili madde içeren Lebaycid 50 EC formülasyonlu ilacın,Süne KE’lerine karşı yer aletleriyle yüksek konsantrasyonda bir başka ifadeyle atomizörlerle kullanılmasının fitoksite açısından sakıncalı olduğu ortaya konuldu. • C) Trakya bölgesinde Süne KE mücadelesi ile hububatda yabancı ot mücadelesinin birleştirilmesi :1988 yılında yapılan çalışma sonucunda hububatda KE mücadelesi ile Yabancıot mücadelesinin birlikte yani kombine yapılmasının mümkün olmadığı anlaşıldı

  9. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi (5) • Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğünde 17.11.1993 tarihinde bakanlığımızda yapılan ‘’Edirne-Çanakkale-Kırklareli-Tekirdağ illeri Süne hazırlık toplantısı’’ yapılmış ve 1994 yılına dönük olarak uygulanması düşünülenKışlamış Ergin Mücadelesine ilişkin aşağıdaki karar alınmıştır: • ‘’Tekirdağ ili hububat alanlarında kışlamış ergin süne mücadelesinin; populasyonun en az % 70’nin ovaya göçünün bir haftada tamamlanması kaydıyla m²’de 3 ve üzerinde yoğunluğun olduğu yerlerde teknik talimat esaslarına uyulması ve il müdürlüğü denetiminde yer aletleriyle yapılması,mücadele masrafları Tekirdağ il Özel idaresi ve çiftçiler tarafından karşılanması şartıyla yapılmasına’’ • Önemli Not:Tekirdağ ilinde 1994 yılında inişler 16 Mart tarihinde başlamış ve 13 Nisan tarihinde tamamlanmıştır.İnişler 28 gün sürmüştür.Toplantıda alınan karar o yıl Tekirdağ’da gerçekleşmemiştir.Buna rağmen bazı köylerde KE mücadelesi yaptırılmış tır .Sonuçta dişi bireyler yumurta bıraktığından tekrar nimf mücadelesi yapılması durumunda kalınılmıştır.

  10. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi (6) • 1995 yılında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü bünyesindeki Zirai Mücadele araştırma enstitülerinde hububat zararlıları konusunda görevli araştırıcıların katılımıyla oluşturulan komisyon o gün için yürürlükte olan Hububat Zararlıları Teknik Talimatı(1984)’nıredakte etmiş ve Süne’de Kışlamış Ergin mücadelesini talimatdan çıkarmıştır. • Bu komisyonun çalışmaları sonucunda 1995 yılında basılan ‘’Zirai Mücadele Teknik Talimatları –Cilt-1’deki hububat zararlıları’’ bölümünde KE mücadelesi talimatda yer almamıştır. • Yine 2008 yılında basılan ve günümüzde halen kullanılmakta olan ‘’Zirai Mücadele Teknik Talimatı –Cilt-1’de Tahıl Zararlıları’’ bölümünde de KE mücadelesi talimatda yer almamaktadır.

  11. KışlamışErginmücadelesininsistematiksünemücadelesindeyeralıpalmayacağıkonusundageçmişyıllardadeğişikplatformlardatartışmalar açılmıştır.12-15 Mart 1996 yılında Ankara ZiraiMücadeleMerkezaraştırmaEnstitüsündeBakanlıkyetkilileri,Sünekonusundaçalışanaraştırmacılarvebazıillerin Bitkikorumaşubemüdürlerininkatılımıilegerçekleştirilenveülkemizdeuygulanansünemücadelesininvesüneilgiliaraştırmalarınstratejilerininbelirlendiği ‘’SüneToplantısında’’ bukonubirgündemmaddesiolarakyeralmışvekonuayrıntılıbirbiçimdetartışılmıştır. Bu toplantıda yapılantartışmalarınışığıaltında Süne mücadelesinde bir yöntem olarak ‘’KışlamışErginMücadelesininuygulanmaması’’ kararıalınmıştır. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi (7)

  12. 2004 yılında gerçekleştirilen’’Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Süne(Eurygaster integriceps)’nin KE’lerine karşı kimyasal mücadele olanakları’’ adlı proje dışı çalışmada bazı ilaçlar KE’lere karşı denenmiş ve sonuçta Lambda –Chyalothrin etkili madde içeren preperat 75 ml/da dozda etkili olduğu belirtilmiştir. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi (8)

  13. Lambda-cyhalothrinetkilimaddesikontakvemideetkilibir insektisit olup ;repellent etkiye de sahiptir. AyrıcaanietkiyeveuzunsürelirezidüeletkiyesahipolduğudabelirtilmekteveWHOsınıflandırılmasınagore 2.gurup zehirlisınıfınagirmektedir. Lambda-cyhalothrinetkilimaddesinin SC (Mikrokapsülsüspansiyon) formülasyonunun son ilaçlamailehasatarasındabırakılmasıgereken sure K K G M ‘’BitkiKorumaÜrünleri 2002’’kitabında Pamuk ,Bağ, Fındıkiçin7gün, Patates ,Elma,Pancar,Domates, AntepFıstığı,Zeytiniçin3 gün; Lahanada2 gün; MısırveBuğdaydaise14 gün Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi (9)

  14. Ayrıcasüneleraçısındanuzun sure etkigösterenbirilacın ;doğaldüşmankompleksiüzerindekietkisinin de yıkıcıolacağıbilinenbirgerçektir. Biraktifmaddeninformülasyonunundadeğişiklikyapılarakçevreve insane sağlığıaçısındankazanımlarsağlamakelbetteistenilenbirolaydır.Amabu durum o aktifmaddeninzehirlilikileilgiliözellikleriniortadankaldırmazvediğerformulasyonlargibihedefalınanzararlıve o ekosistemdebulunantümfaydalıcanlılaraçısındanistenilenyadaistenilmeyenolumsuzetkileri de mutlaksuretlegösterir. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi (10)

  15. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünün Süne konusunda gerçekleştirdiği ve tüm tarafların (Bakanlık Yetkilileri,Üniversite ,Araştırma Enstitüleri,İl Müdürlükleri,Ziraat Odaları,Çiftçiler gibi) katıldığı bir dizi toplantıda da KE mücadelesi konusu tüm yönleriyle tartışılmış ve konuya ilişkin olarak herhangi bir strateji değişikliğine gidilmemiştir. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi (11)

  16. 3-Kışlamış Ergin Mücadelesinin bilimsel açıdan irdelenmesi

  17. Bu mücadele yöntemi yeni teknik talimatlarımızda(1995 ve 2008 basım) yer almamaktadır. Eski Teknik Talimatımızda(1984 basım) ise belirli koşullar oluştuğunda yapılması gerektiği belirtilen Kışlamış Ergin Mücadelesi için mutlaka şu kriterlerin ortaya çıkması gerekmektedir: 1- Kışlaktan ovaya göç süresi 12-13 günü geçmemelidir. (ilk 7-8 günde ise % 70 iniş oluşmalı). 2- Kışlaktan ovaya inişle birlikte yapılacak kaba sürveylerde m²’de ort. 2 ve daha fazla kışlamış ergin yoğunluğu belirlenen tarlalarda ;yapılacak kıymetlendirme sürvey sonucunda m²’de ort 3 ve daha fazla kışlamış ergin yoğunluğu belirlenen tarlalar kimyasal mücadele proğramına alınır. 3- Dişilerin yeterince yumurta bırakmamış olması gerekmektedir. 4- Erginlerin tamamının kışlaktan tarlalara göç etmesi;sonuçta inişlerin tamamlanması gereklidir. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi (12)

  18. Eğer 1 nolu sunuda belirtilen şartlar gerçekleşmeden yapılacak KE mücadelesi sonucunda mutlaka yeniden Nimf mücadelesi gerekebilir. Kışlamış Ergin mücadelesi salgın yıllarında pop.kırmak amacıyla düşünülmüş bir yöntemdir.Bu alanlarda mutlaka ilave bir mücadele olarak nimf mücadelesi uygulamak gerekmektedir.Çünkü Sunu 1’deki şartlar gerçekleşse bile ilk inen bireyler yumurta bırakmış olmaktadır.Süne mücadelesinde kullanılan ilaçların ovisit etkisi olmadığından;yumurtalar açılmakta ve sonuçta nimflere etkisi olmamaktadır. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi (13)

  19. 1-‘’Kışlaktan ovaya göç peryodu 12-13 günü geçmemelidir’’ kriterinin irdelenmesi: Süne mücadelesinin sistematik olarak uygulandığı tüm bölgelerde bu durum genelde gerçekleşmemektedir.Tüm bölgelerde iklim koşullarının çok ekstrem geçtiği yıllar hariç kışlaktan ovaya göç seyri yaklaşık olarak 20-30 gün sürmektedir. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi (14)

  20. TRAKYA IŞIKLAR KIŞLAĞI (Tekirdağ-Edirne-Kırklareli-İstanbul-Çanakkale illeri hububat ekiliş alanları için potansiyel tehlike arz eden Süne kışlağı) Kışlaktan Ovaya Göç Seyri:

  21. 2-‘’Kışlaktan ovaya inişle birlikte yapılacak kaba sürveylerde m²’de ort. 2 ve daha fazla kışlamış ergin belirlenen tarlalarda yapılacak kıymetlendirme sürvey sonucunda m²’de ort 3 ve daha fazla kışlamış ergin belirlenen tarlalar kimyasal mücadele proğramına alınır’’ kriterinin irdelenmesi; Türkiye Genelinde 50 Milyon dekar hububat ekilişinde süne kıymetlendirme sürvey çalışmaları gerçekleştirilmektedir.Bu alanın 30 milyon dekarlık bölümü potansiyel tehlike altındadır. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi (15)

  22. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi Tekirdağ-1

  23. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi Tekirdağ -2

  24. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi Tekirdağ -3

  25. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi Edirne-1

  26. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi Edirne-2

  27. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi Edirne-3

  28. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi Kırklareli-1

  29. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi Kırklareli-2

  30. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi Kırklareli-3

  31. Son yıllarda 7-19 Milyon dekarlık hububat ekilişinde mücadele gerçekleşmektedir.Mücadele gerçekleştirilen bu alanlardaki m²’de 3 ve daha fazla kışlamış ergin bulunan alan miktarı bölgelere göre farklılık göstermekle birlikte epidemi yılları hariç 100.000-150.000 dekar civarındadır Bu durumda eşik olarak m²’de 3 ve daha fazla kışlamış ergin dikkate alındığında; Bu alanlarda kimyasal mücadele (+) Diğer %98-99 hububat ekilişi (?) Kıymetlendirme+Yumurta parazit+Nimf sürveyleri Süzgeç Potansiyel tehlike 30 Milyon dekar alan Koruyucu İlaçlama(+-?) Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi(16)

  32. KORUYUCU İLAÇLAMA(+-?) Süzgeç görevi gören sürveyler beklenilmeksizin ilaçlama yapılarak(eşik kavramına uyulacakmı? Uyulmayacakmı?) İlaçlama sonucunda 30 gün (+-?) tarla kontrol altında tutulacak iddia(+) Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi(17)

  33. Kışlamışerginlerinovayainişiilebirlikte , doğadafaaliyetleriniaktifbirşekildesürdürensünenin en önemlidoğaldüşmanlarıolanyumurtaparazitoidlerininerginleribudönemdeyapılacakkimyasaluygulamalardanolumsuzyöndeetkileneceklerdir. Çünkübu dönemdehareketliolanveuçuşanparazitoiderginlerikimyasallarakarşı son dereceduyarlıdır. Bununlailgiliolarak 1994 yılındaTekirdağilimizinmerkezindegerçekleştirilenkışlamışerginmücadelesisonucunda o yılveizleyenyıllardakiparazitlenmeoranlarındakidramatikdüşüşler en güzelörneklerdenbiridir Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi(18)

  34. Trakya bölgesi illeri Parazitlenme oranları(%)

  35. Trakya bölgesi illeri Kimyasal mücadele yapılan alanlar(da)

  36. Trakya bölgesi illeri Parazitlenme oranları(%)

  37. Trakya bölgesi illeri Kimyasal mücadele yapılan alanlar(da)

  38. Ayrıca yurt dışında (ÖzellikleRusya,Romanya,Bulgaristan) bukonudayapılmışpekçokaraştırmavardır. 1993 yılındaSuriyede ICARDA ‘dagerçekleştirilen’’Sunn pest and their control in the near east ‘’ adlıbilimseltoplantıda ;Roscave ark. ‘nınsunduğutebliğdeRomanyadabukonuileilgiliyapılançalışmalarbunlardanbirisidir .Romanyadayapılanaraştırmalarda Kışlamışerginmücadelesiuygulamasıyapılantarlalardaparazitlenmeoranları%0.0 ile % 13.0 (ort. % 8.3)arasındadeğişirken, Kışlamışerginmücadelesiuygulamasıyapılmayantarlalardaiseparazitlenmeoranları%72.2 ile % 95.2 (ort. %86.9)arasındabulunmuştur. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi(19)

  39. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi

  40. Ülkemizdeuygulanansistematiksünemücadelesinde de yumurtaparazitoidlerinikorumakamacıylada; süneyumurtaparazitoidlerinin 1. dölününçoğunluğununsüneyumurtalarıiçindeolduğudönemde(budönemdesüne 2 dönemnimfleriningenel nimf pop. Içindekipayı % 40) nimf mücadelesiuygulanmaktadır. Bu dönemdeuygulanankimyasalmücadeleninsüneyumurtasıiçerisindebulunanparazitoidlereolanolumsuzetkilerinisüneyumurtalarınınkabukkısmıönlemektedir. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi(20)

  41. Geçmişyıllardaönerilenamahiçresmiolarakuygulamaşansıolmayankışlamışerginmücadelesisalgınyıllarında populasyonu kırmakamacıyladüşünülmüşbiryöntemdir. Bu alanlardamutlaksuretle 2. birmücadeleolarak nimf mücadelesiuygulamakgerekmektedir. Çünküyukarıdakişartalarıngerçekleşmesinibeklemedurumunda ilk inenbireyler ,yumurtabırakmışolmaktadır.KışlamışErginmücadelesindekullanılanilaçlarınovisitetkisiolmadığındanyumurtadançıkacaknimflereetkisi desözkonusudeğildir. Bu konuileilgiliyurtdışında (Bulgaristan) yapılanbirçalışmadanörnekverebiliriz. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi(21)

  42. Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi

  43. Bulgaristan’da KE mücadelesi en son 1966 yılında uygulanmış KE Mücadelesi uygulaması( + ) % 6.7 EMGİ KE Mücadelesi(+) ve Nimf Mücadelesi (+) %0.4;0.1;0.2 Emgi 1.2 parazitoid /m² KE Müc( +) 0.0 parazitoid / m² Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi(22)

  44. Rusya Kamenokova Krasnador 1966-1968 KE Mücadelesi Rostov 1969-1970 Sonuç: Parazitlenme oranı %42,90 ‘dan % 8,60 ya inmiş KE mücadelesi yapılan yerlerde; ilaveten Nimf mücadelesi ( +) yapılma zorunluluğu ortaya çıkmıştır. Araştırıcı ;Konukçu sayısı ve parazitoidlerin kışlama koşullarına bağlı olarak Hym. Yumurta Parazitoidlerinin, sünenin 2. dönem nimflerin pop. Payı % 40 olduğunda yapılacak tek bir ilaçlama uygulamasıyla korunduğunu bildirmektedir Kışlamış Ergin(KE) Mücadelesi(23)

  45. Süne –Kimyasal Mücadele(da)(2003-2007)

  46. Süne –Kimyasal Mücadele(da) (2008-2013)(2008-2012)

  47. Enstitümüzde Hububat Zaralıları biriminde uzun yıllar birlikte görev yaptığım ve 12.07.2013 tarihinde de kaybettiğimiz mesai arkadaşım Merhum Atilla GÖKDOĞAN’ı bir kez daha rahmetle anarak sözlerime son vermek istiyorum

More Related