წარმოების ფაქტორთა ბაზრები

1. წარმოების ფაქტორთა ბაზრები თავი 18 გრიგოლ მოდებაძე g.modebadze@agruni.edu.ge

2. წარმოების ფაქტორთა ბაზრები წარმოების ფაქტორზე მოთხოვნა წარმოებული მოთხოვნაა. ფირმის მოთხოვნა წარმოების საშუალებებზე გამომდინარეობს მისი გადაწყვეტილებიდან მიაწოდოს პროდუქტი სხვა ბაზარს

3. სამუშაო ძალაზე მოთხოვნა შრომის ბაზარიისევე როგორც სხვა ეკონომიკური ბაზრები იმართებიან მოთხოვნა მიწოდების საშუალებით

4. მოთხოვნისა და მიწოდების მარავალმხრივობა... (a) ვაშლის ბაზარი (b) ვაშლის მკრეფავთა ბაზარი ხელფასი ფასი მიწოდება მიწოდება W P მოთხოვნა მოთხოვნა 0 Q Quantity of Apples 0 L მკრეფავების რაოდენობა

5. საწარმოო ფუნქცია და შრომის ზღვრული პროდუქტი წარმოების ფუნქცია გვიჩვენებს დამოკიდებულებას წარმოებისათვის საჭირო მასალების რაოდენობასა და წარმოებული საქონლის რაოდენობას შორის

6. როგორ განსაზღვრავს კონკურენტული ფირმა თუ რამდენი მუშახელი უნდა დაიქირაოს

7. 5 4 3 2 1 0 საწარმოო ფუნქცია 350 300 250 200 ვაშლების რაოდენობა 150 100 50 0 0 1 2 3 4 5 6 მკრეფავთა რაოდენობა

8. საწარმოო ფუნქცია და შრომის ზღვრული პროდუქტი შრომის ზღვრული პროდუქტი გვიჩვენებს წარმოების რაოდენობის ზრდას ყოველი დამატებით ერთი ერთეული დაქირავებულისას . MPL = Q/L MPL = (Q2 – Q1)/(L2 – L1)

9. კლებადი შრომის ზღვრული პროდუქტიულობა • რაც უფრო იზრდება დაქირავებულთა რაოდენობა მით უფრო იკლებს ზღვრული წარმოების რაოდენობა • რაც უფრო მეტი ადამიანი არის დაქირავებული მით უფრო ნაკლებ წვლილს იღებს წარმოებაში ყოველი დამატებული დაქირავებული სწორედ ამას ეწოდება კლებადი ზღვრული წარმოებადობა

10. ზღვრული პროდუქტის ღირებულება • ზღვრული პროდუქტის ღირებულება ესაა რაიმე მასალის ზღვრული პროდუქტი გამრავლებული ნაწარმის საბაზრო ფასზე. VMPL = MPL X P

11. ზღვრული პროდუქტის ღირებულება • ზღვრული პროდუქტის ღირებულება ეცემა რაც უფრო იზრდება დაქირავებულების რაოდენობა, რადგან საბაზრო ფასი ნაწარმის არის მუდმივი

12. ზღვრული პროდუქტის ღირებულება და მოთხოვნა შრომაზე • კონკურენტული ფირმა მოგების მაქსიმიზაციის მისაღწევად ქირაობს იმ რაოდენობის შრომას რომლის დროსაც ზღვრული პროდუქტის ღირებულება ტოლია ხელფასის. VMPL = Wage

13. ზღვრული პროდუქტის ღირებულების მრუდი იგივეა რაც მოთხოვნის მრუდი შრომაზე

14. საბაზრო ხელფასი მოგების მაქსიმიზირებელი რაოდენობა შრომის ზღვრული პროდუქტის ღირებულება... ზღვრული პროდუქტის ღირებულება შრომის მოთხოვნის მრუდი ზღვრული პროდუქტის ღირებულება 0 0 ვაშლის მკრეფავების რაოდენობა

15. როდესაც კონკურენტული ფირმა ქირაობს მუშახელს იმ წერტილამდე სადაც ზღვრული პროდუქტის ღირებულება ტოლია ხელფასის, ფირმა ასევე აწარმოებს იმ რაოდენობას რომლის დროსაც ფასი ზღვრული დანახარჯის ტოლია

16. რა იწვევს დაქირავებულთა მოთხოვნის მრუდის გადაადგილებას • პროდუქტის ფასი • ტექნოლოგიური ცვლილება • სხვა ფაქტორების მიწოდება

17. შრომის მიწოდების მრუდი • შრომის მიწოდების მრუდი ასახავს იმას, თუ როგორ რეაგირებს მომუშავეების მუშაობისა და დასვენების არჩევანის გადაწყვეტილებები ალტერნატიული ღირებულების ცვლილებებზე • მიწოდების მრუდების ზრდადობა გვიჩვენებს რომ ხელფასის ზრდა იწვევს შრომის რაოდენობის მიწოდებას.

18. შრომის მიწოდების მრუდი ხელფასი მიწოდება 0 შრომის რაოდენობა

19. რა იწვევს შრომის მიწოდების მრუდის გადაადგილებას • გემოვნების ცვლილება • ალტერნატიული არჩევანის ცვლილება • იმიგრაცია

20. წონასწორობა შრომის ბაზარზე • ხელფასი აწონასწორებს მიწოდებას და მოთხოვნას შრომაზე • ხელფასი ტოლია შრომის ზღვრული პროდუქტის ღირებულების

21. Equilibrium wage, W Equilibrium employment, L წონასწორობა შრომის ბაზარზე Wage (price of labor) Supply Demand 0 Quantity of Labor

22. Wage 1. An increase in (price of labor supply... labor) S2 W2 2. ...reduces the wage... 3. ...and raises employment. L2 Quantity of Labor შრომის მიწოდების გადაადგილება Supply, S1 W1 Demand L1 0

23. შრომის მიწოდების მრუდის გადაადგილება • შრომის მიწოდების მრუდის გადაადგილება: • იწვევს ჭარბ შრომის მიწოდებას. • ამცირებს ხელფასებს. • ფირმებისთვის უფრო მომგებიანია მეტი შრომის დაქირავება. • იწვევს კლებად ზღვრულ მწარმოებლურობას. • ამცირებს ზღვრული წარმოების ღირებულებას. • აყალიბებს ახალ წონასწორობას.

24. Wage (price of labor) W2 1. An increase in labor demand... 2. ...increases the wage... D2 L2 Quantity of Labor 3. ...and increases employment. შრომის მოთხოვნის მრუდის გადაადგილება Supply W1 Demand, D1 0 L1

25. შრომის მოთხოვნის მრუდის გადააგილება • შრომაზე მოთხოვნის ზრდა: • შრომის მეტი რაოდენობის დაქირავებით ფირმები უფრო მომგებიანები ხდებიან . • იწვევს ხელფასების ზრდას • იწვევს ზღვრული პროდუქტის ღირებულების ზრდას. • აყალიბებს ახალ წონასწორობას.

26. წარმოების სამი ფაქტორი • კაპიტალი • როდესაც დაქირავებულები იყენებენ დიდი რაოდენობით ტექნიკას მათი წარმოებლურობა უფრო დიდია. • ადამიანური რესურსი • განათლებული დაქირავებულები ს წარმოებლურობა უფრო დიდია • ტექნიკური განათლება • როდესაც დაქირავებულებს ხელი მიუწვდებათ მოწინავე ტექნიკასთან ისინი უფრო პროდუქტიულები არიან

27. წარმოების და ხელფასის ზრდის ტემპი ამერიკაში

28. წარმოების და ხელფასის ზრდის ტემპი მთელი მსოფლიოს მაშტაბით

29. სხვა წარმოების ფაქტორები • მიწა და კაპიტალი • ეკონომიკის კაპიტალი არის აკუმილირებული წარსულში ნაწარმოები პროდუქტი რომელიც დღეს გამოყენებული არის (იქნება) ახალი პროდუქტის და მომსახურების საწარმოებლად

30. წონასწორობა მიწის და კაპიტალის ბაზარზე • მიწის და კაპიტალის დაქირავების ფასები განისაზღვრება მიწოდების და მოთხოვნის ძალებით . • ფირმა მანამდე ზრდის დაქირავების რაოდენობას მანამ სანამ მათი ზღვრული წარმოების ღირებულება არ გაუტოლდება დაქირავების ფასს.

31. წარმოების ფაქტორებს შორის კავშირი წარმოების ფაქტორები გამოიყენება ერთდროულად. • თითოეული მათგანის ზღვრული წარმოებლურობა დამოკიდებულია სხვა ფაქტორების რაოდენობაზე

32. წარმოების ფაქტორებს შორის კავშირი რომელიმე წარმოების ფაქტორის მიწოდების ცვლილება მაშინვე ასახვას პოვებს ყველა წარმოების ფაქტორის გამომუშავებაში

33. Summary • The three most important factors of production are labor, land, and capital. • The demand for factors, such as labor, is a derived demand that comes from firms that use the factors to produce goods and services. • Competitive, profit-maximizing firms hire each factor up to the point at which the value of the marginal product of the factor equals its price.

34. Summary • The supply of labor arises from individuals’ tradeoff between work and leisure. • An upward-sloping labor supply curve means that people respond to an increase in the wage by enjoying less leisure and working more hours.

35. Summary • The price paid to each factor adjusts to balance the supply and demand for that factor. • Because factor demand reflects the value of the marginal product of that factor, in equilibrium each factor is compensated according to its marginal contribution to the production of goods and services.

36. Summary • Because factors of production are used together, the marginal product of any one factor depends on the quantities of all factors that are available. • As a result, a change in the supply of one factor alters the equilibrium earnings of all the factors.