AKSİDENTAL İĞNE BATMASI VE KAN VE VÜCUT SIVILARI İLE TEMAS HALİNDE YAPILMASI GEREKENLER

1. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi • Gastroenteroloji Bilim dalı • Cerrahpaşa Tıp Fakültesi • Gastroenteroloji Bilim dalı AKSİDENTAL İĞNE BATMASI VE KAN VE VÜCUT SIVILARI İLE TEMAS HALİNDE YAPILMASI GEREKENLER Prof.Dr.Ahmet Dobrucalı

2. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi • Gastroenteroloji Bilim dalı • Tanımlama • Riskler • İğne batmasından ve enfeksiyondan korunma • İğne batması sonrasında hemen yapılması gerekenler • Tedavi yaklaşımları

3. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi • Gastroenteroloji Bilim dalı Tanımlama • İğne batması: Tıbbi girişim esnasında aksidental olarak iğnenin deri ve/veya deri altı dokulara penetrasyonu • Kan ve vücut sıvıları ile temas: Tıbbi girişim sırasında kan veya kan içeren vücut sıvılarının deri, mukoza veya açık yara ile teması

4. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi • Gastroenteroloji Bilim dalı Bulaşma riski

5. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi • Gastroenteroloji Bilim dalı • Diğer hepatit virüsleri • CMV • EBV • Parvovirüs • Treponema pallidum • Yersinia • Plasmodium

6. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi • Gastroenteroloji Bilim dalı İğne batma riskinin arttığı girişimler • Re-capping • Ameliyat sırasında (Özellikle yara kapatılırken) • Biyopsi sırasında • Yatak çarşafı veya cerrahi ped.vb üzerinde ucu açık iğne unutulması • Atık kirli malzemenin transportu sırasında • Parasentez ve torasentez gibi işlemler sırasında • Yüksek stresli girişimler sırasında (Terapötik endosokopi sırasında vb.)

7. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi • Gastroenteroloji Bilim dalı İğne batması ve enfeksiyon riskinin azaltılması • Genel kurallar • Prevansiyon - Aşılama (HBV) -Aksidental kan temasının prevansiyonu Eldiven giyilmesi, maske ve önlük takılması, koruyucu gözlük kullanılması, güvenli iğnelerin (kanül) ve iğnesiz enjeksiyon sistemlerinin tercih edilmesi,personel eğitimi -Kontamine materyalin dezenfeksiyonu

8. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi • Gastroenteroloji Bilim dalı Yaralanmadan hemen sonra yapılacaklar • Yara temizliği Sabunla yıkama +%70 alkolle dezenfeksiyon • Yaralanmanın enfeksiyon komitesine bildirilmesi. • Yaralanan kişide yapılacaklar Hemen test edilmek üzere ve takibeden 1, 3, 6 ve 12. aylarda kan örneği alınması (İlk alınan kan örneğinin bir kısmı en az 1 yıl saklanmalıdır) • Enfeksiyon kaynağı olan kişide yapılacaklar Hastanın izni alındıktan sonra (? ) HBV, HCV ve HIV testleri için kan örneği alınması (Kan vermeyi reddeden kişiler potansiyel enfeksiyon kaynağı olarak kabul edilmelidir). Kan kaynağı belli olmadığında kontamine olduğu düşünülen iğne serolojik incelemelerde kullanılmak üzere saklanmalıdır.

9. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi • Gastroenteroloji Bilim dalı Tedavi • Potansiyel HBV enfeksiyonu varlığında yapılacaklar 1- HBV ne karşı tam olarak bağışıklık kazanmış olanlar - En az üç doz aşı olmuş ve antikor seviyesi kontrol edilmiş olanlar - Aşılama sonrasında antikor seviyesi >10 IU/L olanlar - Daha önce B hepatiti geçirmiş olanlar 2- HBV ne karşı olmayanlar veya kısmi bağışıklığı olanlar 5ml Hepatitis B immunglobulin İM 48 ssat içinde verilmelidir • Potansiyel HCV enfeksiyonu varlığında yapılacaklar 1- 3,6,9 ve 12 ay ara ile anti-HCV bakılması 2- 2 ve 4 hafta sonra HCV RNA araştırılması 3- HCV-RNA veya anti-HCV pozitifleştiğinde standart INF alpha (Kronikleşme riskini %80 %10) veya Ribavirin + Pegylated INFtedavisi başlanmalıdır

10. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi • Gastroenteroloji Bilim dalı Aksidental yaralanma sonrasında HBV enfeksiyonuna karşı korunma

11. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi • Gastroenteroloji Bilim dalı Tedavi • Potansiyel HIV enfeksiyonu varlığında yapılacaklar 1- Kanla temas sonrasında HIV enfeksiyonu riski ; %0.1-0.5 2- Yüksek riskle birlikte olabilecek durumlar; - Derin yaralanma - Yaralamaya sebep olan alet üzerinde kan olması - Kanla bulaşmış geniş kanül şeklindeki iğnelerle yaralanmalar - Bulaşmış kanın İV veya İM enjeksiyonu - Viremi düzeyi yüksek hastadan bulaşma (Tedavi görmemiş veya terminal dönemdeki AIDS hastaları gibi)

12. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi • Gastroenteroloji Bilim dalı Aksidental yaralanmadan sonra HIV enfeksiyonu proflaksisi *PEP - Post Exposure Prophylaxis

13. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi • Gastroenteroloji Bilim dalı Aksidental yaralanmadan sonra HIV enfeksiyonu proflaksisi • Bulaş riski yüksek olan vakalarda 6 saat içinde, laboratuvar testlerinin sonuçları beklenmeden, PEP başlanmalıdır. Sonuçlar negatif geldiğinde tedavi kesilebilir. (Serokonversiyon için gerekli süre vakaların %95 inde 3-12 haftadır) • Bulaşma sonrasında 2-8 saat içinde zidovudine ile monoterapiye başlanması enfeksiyon gelişme riskini %80 e varan ölçüde azaltabilir. • Tavsiye edilen 2 reverse transcriptase inhibitörü ile 1 proteaz inhibitörünün kombinasyonu şeklinde 3 ilacın birlikte kullanılmasıdır (IDV + 3TC + ZDV).

14. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi • Gastroenteroloji Bilim dalı Indinavir (IDV) Lamivudine (3TC) Zidovudine (ZDV)

15. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi • Gastroenteroloji Bilim dalı PEP de doz (Erişkin)

16. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi • Gastroenteroloji Bilim dalı PEP de doz (Çocuk)

17. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi • Gastroenteroloji Bilim dalı PEP başlanacak hastalarda • 2.,4.hafta, 2, 3 ve 6 ay sonra karaciğer ve böbrek fonksiyonlarının kontrol edilmelidir. • Tedaviye başlarken ve 1, 3, 6 ve 12. ayda HIV testlerinin tekrarı (12. aydaki seroloji de negatif bulunduğunda tedavi kesilebilir) • Seksüel partnere bulaşın önlenmesi için gerekli önlemler alınmalıdır.

18. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi • Gastroenteroloji Bilim dalı PEP de kullanılan ilaçların yan etkileri • Indinavir: Yeterli sıvı alınmadığında üriner sistem taş hastalığı • Lamivudine: Belirgin yan etki yok • Zidovudine: Baş ağrısı, bulantı, anemi, karaciğer fonksiyon testlerinde bozukluk