ITEC115/ITEC190

1. Hazırlayan: Belma KORKUTER Bilgisayara Giriş ITEC115/ITEC190 KONU#1 BİLGİSAYARA GİRİŞ

2. ÖğrenmeHedefleri • Bilgisayar okur yazarlığının önemlini anlamak, hayatımızın ayrılmaz parçası olan bilgisayarların kullanım alanlarını tartışmak • Bilgisayar nedir ve temel işlemleri nelerdir anlamak • Bilgisayarın; dünü, bugünü ve yarını hakkında bilgi sahibi olmak • Girdi, işlem, çıktı, depolama ve haberleşme donanımı da dahil olmak üzere, kişisel bir bilgisayarın temel işlemlerine giriş • Yazılım nedir anlamak

3. ÖğrenmeHedefleri • Bilgisayarın altı temel türünü, her biri için en az bir örnek vererek listelemek • Ağ, Internetve World Wide Web (www)tanımak • Bir Web sayfasınaerişmekvebir Web sitesindegezinmeyi anlamak • Bilgisayarın yararları, risklerive toplumsaletkilerini tartışmak

4. GenelBakış • Bu ünite tamamlandığında aşağıdaki yeterliliklere sahip olacaksınız: • Bilgisayar nedir, çalışma presibini ve kullanım alanlarını tanımlamak • Bilgisayar tarihi hakkında fikir sahibi olmak • Günümüzde kullanılan bilgisayar türlerini tanımak • Bilgisayar ağları ve Interneti tanımlamak • Bilgisayarın toplumsal etkilerini anlamak

5. Bilgisayarlar ve Biz • Bilgisayar kullanabilmek neden önemlidir? • Yaygın kullanımı • Bilgisayarlarla hayatımızın her alanında karşılaşıyoruz • Bu sebepten bilgisayarlarhayatımızınayrılmazbirparçasıhalinegelmiştir • Temel bilgisayar bilgileri • Günümüzde, bilgisayar kullanmak ve çalışma prensiplerini anlamak, herkes için temel bir beceridir.

6. Bilgisayarlar ve Biz • 1980’den önce • Bilgisayarlar çok büyük ve pahalıydı • Ulaşılabilirliği sınırlıydı ve az sayıda insan tarafından erişimleri mümkündü • Çoğunlukla,fazla miktardaki(yüksek hacimli) işlemler içinkullanılıyordu • 80'lerin başındaMikrobilgisayarlar • Daha ucuz ve ulaşılabilirdi • Kişisel bilgisayarlar kullanılmaya başlandı • Kullanımı önemli ölçüde arttı

7. Bilgisayarlar ve Biz • Bugün • A.B.D’de % 80'den fazla evde,en az birbilgisayarbulunmaktadırveyaklaşık tüm işyerlerinde kullanılmaktadır • Elektronikcihazlarbirdenfazlayeteneğesahiptekbirimlerhalindeüretilmektedir • Bilgisayarlarartıkdaha verimlidir • Bir çok farklı işlemi bulundugumuz yeri değiştirmeden gerçekleştirebiliriz • Elektronik postalarımıza oturma odamızdaki televizyon aracılığı ile ulaşabiliriz • Cep telefonuya da diğertaşınabilircihazlarla internete erişebiliriz

8. Evde Bilgisayar Kullanımı • Kişisel bilgisayarlar çeşitli amaçlarda kullanılabilir: • Bilgivehaberaramak • Elektronik posta aracılığı ile haberleşmek • Alışveriş yapmak, fatura ödemek • Televizyon ya da video izlemek • Müzik dinlemek, film seyretmek • Dijital fotografları düzenlemek • Oyun oynamak • Tatil organizyasyonları yapmak...

9. Evde Bilgisayar Kullanımı • Kablosuz Ağ • Bilgisayarlar her yerde kablo sınırları olmadankullanılabilir • Akıllı cihazlar • Geleneksel cihazlar geliştirildi ve bu sayede, kullanıcı istekleri tek bir cihazla karşılanabilir hale getirildi • Akıllı Evler • Bilgisayarlar tarafından, ev işleri ve evde bulunan diğer cihazlar kontrol edilebilir ve izlenebilir

10. Evde Bilgisayar Kullanımı

11. Eğitimde Bilgisayar Kullanımı • Hemen her alanda kullanılan bilgisayar teknolojisi, eğitime de girmiş, günümüzde yoğun biçimde kullanılmaktadır. • Hepimizin bildiği gibi, eğitimin amaçlarından biri de, bireyleri toplumun gereksinmeleri doğrultusunda yetiştirmektir. • Bu nedenle, günümüzde eğitim sistemleri, bilgi çağına uygun, bilgi toplumu üyesinin özelliklerini taşıyan bireyler yetiştirmekle yükümlüdür. • Dersler bilgisayarlı ortamlarda işlenmektedir. • Çoğu okulda, elektronik kitaplar ve elektronik ders notları kullanılmaktadır. • Özellikle kolejlerde ve üniversitelerde kablosuzbağlantınoktaları bulunmaktadır. • Bu sayede öğrenciler, kişiseldizüstübilgisayarları ve/ya diğer akıllı cihazlar ile buağabağlanabilirler.

12. Eğitimde Bilgisayar Kullanımı • UzaktanEğitim • En temel anlatımla, iletişim teknolojileri kullanılarak zaman ve mekandan bağımsız, öğrencilerin eğitim almalarının sağlanmasıdır. • Bu imkan özellikle, yaşadıkları yerlerde eğitim olanakları kısıtlı olanlara, ya da çalıştığı için iş saatlerinde eğitimine, kişisel gelişimine zaman ayıramayan bireylere yöneliktir.

13. Eğitimde Bilgisayar Kullanımı

14. İşyerinde Bilgisayar Kullanımı • Bilgisayarlarkararverme, üretkenlikveiletişimiçinevrenselbirişaracıhalinegelmiştir • Farklı konumlardaki tüm personeller tarafından kullanılır • Erişimkontrolüvediğergüvenlikönlemleriiçinkullanılır • Hizmetuzmanlarıtarafındankullanımıher geçen gün artmaktadır • Askeri amaçlar için, ordutarafındanyaygınbirbiçimdekullanılmaktadır • Teknoloji hızla gelişip değiştiğinden, tümçalışanlarsürekli olarak,bilgisayarbecerileriniyenilemelerigerekir

15. İşyerinde Bilgisayar Kullanımı

16. Dışarıda Bilgisayar Kullanımı • Bilgisayarlarlagünlükyaşamınneredeyse her alanındakarşılaşıyoruz • Tüketici kioskları • Kiosk sistemleri; dokunmatik ekranlı, bilgi ve servis amaçlı kullanılan, elektronik terminallerdir. • ATM işlemleri • Perakendemağazalarında POS sistemleri • Tüketicikimlikdoğrulamasistemleri • GPS sistemleri • Taşınabilir bilgisayarlar

17. Bilgisayar nedir ? • Bilgisayar • Verilen bilgileri saklayan, gerektiğinde bu bilgileri hızlı bir şekilde istenilen amaca uygun kullanmayı sağlayan/işleyen, mantıksal ve aritmetiksel işlemleri çok hızlı biçimde yapan bir makinedir. • Bilgisayarlar, kendisine verilen komutları izler • Bu komutlar bilgisayarın neyi nasıl yapması gerektiğini belirleyen programlardır. • Temel işlemler • Girdi: Bilgisayara veri girme işlemi • İşlem: Verilerüzerindeişlemgerçekleştirme • Çıktı: Sonuçların bilgisayardan sunulması • Kaydetme: İleride kullanmak için verileri, programları veya çıktıyı saklama • Haberleşme: Verilerigöndermekveyaalmak

18. Bilgisayar nedir ?

19. Veri ve Bilgi • Veri • Ham, işlenmemişgerçektir • Metin, grafik, sesya da video şeklindeolabilir • Bilgi • İşlenmiş, anlamlı hale gelmiş veridir • Bilgi İşleme • Veriyibilgiyedönüştürme

20. Nesillerle Bilgisayar • Bilgisayarlarıntarihigenelliklenesillerolarak tanımlanır • Her yeninesilönemlibirteknolojikgelişmeileayrılır • İlk bilgisayarlar(1946’dan önce) • Elektro-mekanikÇağ • Abaküs, sürgülü cetvel,mekanik hesap makinesi • Sürgülü cetvel:Matematik problemlerini çözmek için kullanılan bir çeşit cetveldir. • Delikli Kart Makinesi ve Mekanik Ayırma ve Sıralama Cihazı (Punch Card Tabulating Machine and Sorter)

21. Nesillerle Bilgisayar

22. Nesillerle Bilgisayar • Birinci nesil bilgisayarlar(1946-1957) • Yapımında, lambaların (vakumlu tüpler) kullanıldığı ilk bilgisayarlardır. • Kullanılan bu kısa ömürlü lambalar çok yer kaplıyor, çok enerji tüketiyor ve etrafa oldukça fazla ısı yayıyor, pahalı soğutma sistemlerine ihtiyaç duyuyorlardı. • Savaş sırasında bilgisayar alanındaki çalışmalar çok daha hızlı bir şekilde geliştirilmiştir. • ENIAC ve UNIVAC • John von Neumann, 1946 yılında, Eniac’ı (Electronic Numerical Integration and Calculator) geliştirmiştir. • İlk olarak 2.dünyasavaşındagizlibirprojeolarakbaşladı. • Ticari amaçlı ilk bilgisayar aynı teknolojiyle, UNIVAC adıyla 1952 yılında piyasaya sürüldü.

23. Nesillerle Bilgisayar • İkinci nesil bilgisayarlar(1958-1963) • Bu dönem,transistörlerkullanılmayabaşlandı. • Bilgisayarlar birinci nesil bilgisayarlara göre, artık daha küçük, daha güçlü, ucuz, daha verimliydi.

24. Nesillerle Bilgisayar

25. Nesillerle Bilgisayar • Üçüncü nesil bilgisayarlar(1964-1970) • Bilgisayarlarda üçüncü kuşağın, transistörlerin yerine yüzlerce transistörün işlevini yerine getirebilen Entegre devrelerin (integrated circuits) (ICs) kullanılmasıyla başladığı kabul edilir. • Klavyeler ve monitörler kullanılmaya başlandı.

26. Nesillerle Bilgisayar • Dördüncü nesil bilgisayarlar(1971-1995) • Dördüncü kuşak, mikroişlemcilerin üretilmesiyle birlikte başlayan kuşaktır. • IBM PC, Apple Macintosh • Günümüzde, bilgisayarlarımızdakullandığımızçevrebirimleriolanklavyeler, fareler, monitorler ve yazıcılar geliştirildi. • Manyetik diskler, Flash bellekler ve optik diskler verileri saklama ve yedekleme işlemleri için kullanıldı. • Bilgisayar ağları, kablosuz teknoloji ve Internet kullanılmaya başlandı. • Yapay zekâ kavramı hayata geçirilmiştir.

27. Nesillerle Bilgisayar

28. Nesillerle Bilgisayar • Beşinci nesil bilgisayarlar (şimdi ve sonrası) • Bugün tamamen beşinci kuşak bilgisayar olarak tanımlanabilecek bir makine henüz yok. • Günümüzdeki mevcut makineler, özellikle de paralel işlem sistemleri, bu kuşak bilgisayarların bazı özelliklerini taşımaya başlamışlardır. • Beşinci kuşak bilgisayarlarda ön plana insan gibi düşünebilen (en azından belli bir alanda) ve insan gibi hissedebilen (duyan, gören) makinelerin tasarlanması çıkmaktadır. • Bu tür, oldukça zor işlemler yapan bir makinenin geleneksel mimariye değil, paralel mimariye sahip olacağı açıktır. • Bundan dolayı paralel işlem yöntemleri ve sistemleri gelişmeli ve denenmelidir.

29. Donanım • Donanım: Fiziksel olarak bir bilgisayarı oluşturan tüm birimlerdir. • Donanım somut bir kavramdır. Bu nedenle donanımı, elle tutulur, gözle görülür tüm parçalar olarak da tanımlayabiliriz. • İç Donanım • Bilgisayarınkasasının (sistemünitesinin) içerisindebulunan tüm parçalardır. • Dış Donanım • Sistemünitesinindışındabulunan parçalardır. • Kabloluveyakablosuzbağlantıilebilgisayarabağlanır.

30. Temel Bileşenler • Bilgisayarı oluşturan ve çalışmasına yardımcı olan öğeler temel bileşenler olarak adlandırılır. • Donanım ve Yazılım olarak ikiye ayrılır.

31. Donanım • Giriş Aygıtları • Bilgisayarı veri girişi sağlamak için kullanılır • Klavyeler, fareler, tarayıcılar, kameralar, mikrofonlar, joystickler, touch pad, dokunmatikekranlar, parmakiziokuyucularvs.. • İşlemAygıtları • Hesaplamaları yaparvebilgisayarınçalışmasınıkontrol eder • Central processing unit (CPU) Merkezi işlem birimive bellek • ÇıkışAygıtları • Mevcut sonuçları kullanıcıya sunar • Monitörler, yazıcılar, hoparlörler, projektörler vs..

32. Donanım • DepolamaAygıtları • Verileri saklamakiçinkullanılır • Sabitdiskler, CD / DVD disklerivesürücüleri, USB flash sürücüler.. • HaberleşmeAygıtları • Kullanıcıların,başkalarıileiletişimkurmasıveelektronikbilgilereerişmesiiçinkullanılır • Modemler, ağadaptörleri...

33. Donanım

34. Yazılım • Yazılım • Donanımı kullanmak için gerekli programlardır. • Birişibilgisayarayaptırmakancakbelirlikodlarınbelirlibirsıradoğrultusundakullanılmasıileolanaklıdır. • Kullanılanbukodaprogramlamadilidenilir. • Yazılankaynakkod program derleyiciveyayorumlayıcıtarafındanbilgisayardilineçevrilir. • Sistem Yazılımları (işletim sistemi), Uygulama Yazılımları (paket programlar)

35. Yazılım • Sistem Yazılımları • Bilgisayarınaçılması, birprogramınçalışabilmesi, birbelgeninoluşturulabilmesigibiişlemlerle, kullanıcınınklavyeyebastığındabirharfingörülmesi, yazdıklarını disk ya da disketüzerindesaklayabilmesi, dosyalara ad verilmesi, dosyalarınsilinmesi, yazdırılmasıvebenzerleriişlemlerinyapılması, işletimsisteminingörevleriarasındadır. • İşletimsistemi, bilgisayarlarınçalışabilmesiiçingerekenentemelyazılımdır. • Windows, Mac OS, Linux, vs.

36. Yazılım

37. Uygulama Yazılımları • Uygulama Programları • Belirli bir görevi yapabilmesi amacı ile hazırlanan, çalışmak için bir işletim sistemine ihtiyaç duyan programlardır. • Fotograf düzenleme • Web sayfası görüntüleme • Elektronik posta alma/gönderme • CD/DVD yazdırma • Tasarım yapma • Bilgisayar oyunları • Muhasebe programları • Programlama dilleri derleyicileri • Kelime işlemci vs..

38. Uygulama Yazılımları

39. Uygulama Yazılımları

40. Bilgisayar Kullanıcıları • Bilgisayar alanında bazı bölümler : • Sistem analisti • Bilgisayar sistemlerini tasalarlar • Güvenlikuzmanları • Bilgisayarların ve ağların güvenliğinden sorumludurlar • Kullanıcı (Son kullanıcı) • Programı yazana programcı , tasarımını yapana ön yüz yazılımcısı, programı kullanana da son kullanıcı denir. 

41. Soru 1. Aşağıdakilerdenhangisibirincikuşakbilgisayarlardandeğildir? a. IBM PC b. UNIVAC c. ENIAC 2. Doğru/Yanlış: Kullanıcıdan daha fazla bilgi girişi istendiğinde görüntülenen pencereye iletişim kutusu denir 3. Hoparlörler _____________ aygıtlarına örnektir. Cevaplar: 1) a; 2) Doğru; 3) Çıkış

42. Her İhtiyaca Uygun Bilgisayarlar • Altı temel kategoride bilgisayarlar: • GömülüBilgisayarlar • Mobil Cihazlar • Kişisel Bilgisayarlar (PC) • Midrange Sunucular • Mainframe Bilgisayarlar • Superbilgisayarlar

43. Gömülü Bilgisayarlar • GömülüBilgisayarlar • Bir üründe bileşen olarak işlev gören, özel amaçlı bilgisayarlardır. • Genelamaçlıbirbilgisayargibikullanılamaz. • Ev aletleri • Sulama sistemleri • Termostatlar • Dikişmakineleri • Otomobiller • Kitlenmeyen frenler • Hız sabitleyiciler • Hava yastığı kontrolörü

44. Mobil Cihazlar • Mobil Cihazlar • Elde taşınabilecek kadar küçük cihazlardır • Genellikle dokunmatik ekranlı olarak üretilirler • Akıllı telefonlar • Taşınabiliroyuncihazları • Taşınabilen dijital medya oynatıcıları • Tabletler

45. Kişisel Bilgisayarlar • Kişisel Bilgisayar • Aynı anda tek bir kişi tarafından kullanılmak üzere tasarlanmış küçük bilgisayarlardır. • Microbilgisayar olarak da bilinir • Farklı boyutlarda ve şekillerde olabilir

46. Kişisel Bilgisayarlar • Masaüstü Bilgisayar • Masa üzerine sığacak biçimde tasarlanmışlardır • Farklı şekillerde üretilirler • PC-Compatible ve Apple ın hepsi bir arada’sı masaüstü bilgisayarlar için, piyasada sıklıkla adı geçen ürünlerdir. • Taşınabilir değildirler

47. Taşınabilir Bilgisayarlar • Taşınabilir Bilgisayarlar • Kolaylıkla taşınabilir şekilde tasarlanmıştır • Tamamenişlevselbilgisayarlardır • Dizüstü bilgisayarlar • Genellikle, kapaklı (midye) şeklinde üretilirler • Tabletler • Dijital kalem ve/ya dokunmatik ekranlıdır

48. Taşınabilir Bilgisayarlar • Netbook • Gelenekseldizüstübilgisayarlardandahaküçük, dahahafifvedahaucuzdur • Dahauzunpilömrü vardır • Öğrencilerveişseyahatlerineçıkanlar içinuygundur

49. İnceİstemci (Thin Client) ve Internet Cihazları • İnceistemci • Çok kullanıcı sistemlerin ana unsuru olan sunucu yani ana bilgisayar üzerinden her türlü bilgi paylaşımına (girişi ve çıkışına) olanak sağlayan terminal cihazlarıdır. • Sunucu tabanlı bilgi işlem olarak adlandırılan bu yapıda bütün uygulamalar sunucu üzerinde çalışır. • Düşükmaliyet, yüksekgüvenlikvekolaybakım • Sınırlıveyayereldepolama • Internet cihazları • Internet erişimive/ya e-postaalışverişiiçintasarlanmışözelbirbilgisayarlardır

50. İnceİstemci (Thin Client) ve Internet Cihazları • Buzdolabıveyatelefonkonsolugibibaşkabirürüniçineinşaaedilebilir • Stand-alone cihazlar olarak da kullanılırlar • Internet-enabled oyunkonsolları