EĞİTİM ÖĞRETİMDE ETİK

1. EĞİTİM ÖĞRETİMDE ETİK

2. ETİK NEDİR? Etik, insanların kurduğu bireysel ve toplumsal ilişkilerin temelini oluşturan değerleri, normları, kuralları,doğru- yanlış ya da iyi kötü gibi ahlaksal açıdan araştıran bir felsefe disiplinidir, Ahlak, toplumların ihtiyaç ve çıkarları doğrultusunda , alışkanlıklar, gelenekler, töreler ve kamuoyunun gücünden destek alan, kendiliğinden biçimlenmiş, genel kabul görmüş yasaklama ve değerlendirmelerdir , Ahlak kuralları toplumlara göre değişebileceği gibi aynı toplum içinde de farklılıklar gösterebilir.

3. ETİK NEDİR? Ahlak, genellikle insanların kendisine göre yaşadığı ilkeler topluluğu, kurallar toplamı,etik ise bu davranışları felsefi olarak inceleyen onları açıklamaya ve değerlendirmeye çalışan felsefe dalıdır. Etik, • Ne yapılacak? • Ne yapılmayacak? • Ne istenecek? • Ne istenmeyecek? • Neye sahip olunacak ya da olunmayacağının bilinmesidir.

4. ETİK KARAR VERME ETİK KARAR VERME AŞAMALARI: • Dur ve Düşün, (Yorgun, kızgın,acelemiz varken ve bir şeyi çok istediğimizde, ya da baskı altında olduğumuzda verdiğimiz kararlar yanlış sonuçlar doğurabilir) • Amaçları Tanımla, • Gerçekleri Bil, • Karar Ver, (“sana davranılmasını istediğin gibi davran” kuralı etik karar vermede altın kuraldır) • Verdiğin Kararı Gözden Geçir Ya da…..

5. ETİK KARAR VERME • Verilen karar mevzuata uygun mu? • Değerlerimize uygun mu? • Kararınızın sonunda kendinizi kötü hissedecek misiniz? • Gazetelerde bunu görürsen ne olacak? • Yanlış olduğunu biliyorsan yapma • Emin değilsen sor • Bir cevap alana kadar araştır.

6. DAVRANIŞIN ETİĞE UYGUNLUĞU Belirli bir konuda karar vermeden önce şu sorulara cevap verilmesi gerektiği duyulur: -Bu doğru mu? -Adil mi? -Eğer birisi zarar görecekse bu kim? -Verdiğiniz karar gazetenin ilk sayfasında yer alırsa ne hissedersiniz? -Aileniz, çocuğunuz ya da akrabalarınız öğrenirse ne hissedersiniz? -Kararınızın sonuçları nelere yolaçabilir? (Okulda kıyafet seçimi örneği)

7. ETİK MEVZUATI • 5176 Sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun • 2531 Sayılı Kamu Görevlerinden Ayrılanların Yapamayacakları İşler Hakkında Kanun • 3628 Sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet Ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu • Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri İle Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik

8. MESLEK ETİĞİ Özellikle insanla ilgili mesleklerde uyulması gereken davranış kuralları olarak tanımlanabilir. “Mesleki Etik” bütün ilişkilerde dürüstlük,sözünde durmak, doğaya ve insanlara saygılı olmak, hakça davranmak ve haksızlıklara karşı çıkmayı gerektirir. “Etik Kod” ise çalışanların hangi davranışlarının kabul edilebilir bulunduğuna ilişkin olarak yol gösteren, meslek ya da örgüt tarafından beklenen resmi ifadelerdir. Mesleki Etik Kodları , bireylerin etik açıdan doğru davranmalarına yardımcı olmak için kullanılabilir, ancak mutlaka etik davranışlar göstermelerini garanti etmez.

9. MESLEK ETİĞİ Dünyada tüm meslekler için üyelerinin davranışlarını belirleyen etik ilkeler oluşturularak, meslek üyelerinin bilgisizlikten ya da kişisel eğilimlerinden kaynaklanan etik dışı davranışlara yönelmeleri engellenmeye çalışılmaktadır.

10. MESLEK ETİĞİ Ülkemizde de bazı meslek alanlarında etik kodlar geliştirilmeye başlanmıştır. Aşçılık okullarında “Mezuniyet Andı” olarak bilinen “Kebapçı Yemini” Meslek etiğini belirleyen çarpıcı bir metindir.

11. MESLEK ETİĞİ KODLARI Bir Mesleğin etik kodlarının belirlenmesinin amaçları nelerdir? • Örgütte kabul edilmiş ya da kabul edilebilir bulunan davranışları tanımlamak, • Uygulamalarda standartları yükseltmek, • Doğru ya da yanlışlığın belirsiz olduğu durumlarda rehberlik ederek bireyleri doğru davranışlara yönlendirmektir. Mesleki etik kodlarının bilinen en eski örneği “Hipokrat Yemini” dir.Aday öğretmenlerin yemini de örnek verilebilir.

12. EĞİTİMDE ETİĞİN ÖNEMİ Etik, insanın “ne yapmalıyım,nasıl yaşamalıyım? “ sorularına vermeye çalıştığı cevap olarak düşünüldüğünde, eğitimde etiğin önemi kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Çünkü “eğitim” bireyin yaşantıları yoluyla istenilen davranışları kazandırma sürecidir.Bu nedenle eğitimde etik,eğitimin hedefleri, değerleri ve süreçleri açısından öncelikle ele alınması gereken öneme haizdir.

13. EĞİTİMDE ETİĞİN ÖNEMİ Ancak çoğu zaman öğretmenler ve yöneticiler tarafından eğitim ve öğretimin etik boyutunun göz ardı edildiği görülmektedir ; • Her türlü eğitsel faaliyetlerde öğrencilerin yararının düşünülmesi, • Eğitim Materyallerinin eğitsel ve etik açıdan uygun olması, • Sınıf yönetimi ve disiplin uygulamalarında etik bir anlayışın hakim olması • Adil ve eşit davranılması önemlidir.

14. EĞİTİMDE ETİĞİN ÖNEMİ Dünyadaki uygulamalara bakıldığında öğretmenlerin etik ilkeler çerçevesinde yetiştirilmesi, hizmet öncesi eğitim süreçlerinde başlar.Bu ilkeleri benimsetmek ve sürekli hatırlatmak için öğretmen andları hazırlanmıştır. Bizdeki Öğretmen Andı,

15. ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ • ÖĞRETMEN ANDI •    "TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASINA, ATATÜRK İNKILÂP VE İLKELERİNE, ANAYASADA İFADESİNİ BULAN TÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNE SADAKATLE BAĞLI KALACAĞIMA; TÜRKİYE CUMHURİYETİ KANUNLARINI TARAFSIZ VE EŞİTLİK İLKELERİNE BAĞLI KALARAK UYGULAYACAĞIMA; TÜRK MİLLETİNİN MİLLÎ, AHLÂKÎ, İNSANÎ, MANEVÎ VE KÜLTÜREL DEĞERLERİNİ BENİMSEYİP, KORUYUP, BUNLARI GELİŞTİRMEK İÇİN ÇALIŞACAĞIMA; İNSAN HAKLARINA VE ANAYASANIN TEMEL İLKELERİNE DAYANAN MİLLÎ, DEMOKRATİK, LÂİK BİR HUKUK DEVLETİ OLAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ'NE KARŞI GÖREV VE SORUMLULUKLARIMI BİLEREK, BUNLARI DAVRANIŞ HALİNDE GÖSTERECEĞİME NAMUSUM VE ŞEREFİM ÜZERİNE YEMİN EDERİM."

16. FARKLI BİR ÖĞRETMEN ANDI (İnternational Teacher Certification) • Hiçbir öğrencime zarar vermeyeceğim • İnsanlığın ve insanın yücelmesi için eğitim öğretim yapacağım. • Gözetimimdeki öğrencileri koruyacağım • Öğrencilerimin ihtiyaçlarına öncelik vereceğim • Öğrencilerin iyi eğitilmesi için gereken yatırımın azaltılması çabalarına direneceğim. • En iyi öğrenme kaynaklarından yararlanmalarını sağlayacağım

17. FARKLI BİR ÖĞRETMEN ANDI BİR ÖĞRETMEN ANDI (İnternational Teacher Certification ternational Teacher Certification • Öğrencilerimin tümünün güvenli ve sağlıklı ortamda bulunması ve ihtiyaçlarının karşılanması için elimden geleni yapacağım • Çevremdeki iyi insanları öğretmen olmaya teşvik edeceğim • Eğer öğretme aşkımı kaybedersem ,meslekten ayrılacağım

18. ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ İLKELERİ • Profesyonellik • Hizmette sorumluluk • Adalet • Eşitlik • Sağlıklı ve güvenli bir ortamın sağlanması • Yolsuzluk yapmamak • Dürüstlük,doğruluk ve güven • Tarafsızlık • Mesleki bağlılık ve sürekli gelişme • Saygı • Kaynakların etkili kullanımı(Aydın,2006,60-72)

19. ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ ETİK KODLARI • Öğretmen hizmetlerinde ayırım yapmaz • Bütün öğrencilerinin sağlık ve güvenlikleri için elinden geleni yapar • Başkalarına ait gizli bilgileri açıklamaz • Öğrenmeyi gerçekleştirmek için etikili bir sınıf ortamı oluşturur • Özel çıkarlar sağlamaz • Öğrencileri ya da iş arkadaşları hakkında kötü açıklamalarda bulunamaz

20. EĞİTİM YÖNETİCİLERİ VE ETİK Yönetimde etik değerler konusu ABD de çok önemli bir konu olarak kabul edilmiş ve etik davranış ilkeleri geliştirilmiştir. Eğitim Yöneticisinin yasalara uygun davranması etik ilkelere uygun davranması için yeterli değildir. Okul yöneticisinin eylemleri, demokratik bir toplumun değerleri ile bütünleşmeli ve evrensel etik ilkelere uygun olmalıdır. Etik İlkeler:

21. EĞİTİM YÖNETİCİLERİ VE ETİK2 • Toplumun bütün üyelerine saygılı olmayı, • Farklı kültürlere ve düşüncelere karşı hoşgörüyü, • Kişilerin eşitliğinin kabul edilmesini, • Kaynakların adil olarak dağıtılmasını içerir.

22. Okul Müdürü Nasıl Etik Davranır ve Başkalarının Güvenini Kazanır? • Uygun bir vizyon geliştirir • Güçlü bir liderlik örneği sergiler • Ayırımcılığı ortadan kaldırır • Etkili öğretimi bir ödev olarak görür • Toplumla ilişkilerini geliştirir • Bütün grupların hakları arasında denge kurar • Herkes tarafından istenen kararın her zaman doğru karar olmadığını bilir • Etik konularda cesaret gösterir • Doğru ve ahlaki davranmanın etik davranış olduğunu bilir.

23. Eğitim-Öğretimde “Etik” konusunda Yapılan Araştırmalar Yapılan araştırma sonuçlarının paylaşılması

24. Eğitim Sisteminin Diğer Alanlarında Etik • Eğitim Müfettişleri ve Etik • Denetimde Öğretmen Hakları • Öğrencilerin Etik Hak ve Sorumlulukları • Velilerin Etik Hak ve Sorumlulukları • Okullarda Etik Eğitimi