Bölüm 2

1. Bölüm 2 İnsan Gelişimi

2. Sizce aşağıdaki örneklerde bahsedilen farklılıkların nedeni ne olabilir? Tartışın. • Zeynep 11 aylık bir bebek, hemen hiç yardımsız yürüyebiliyor, Elif 13 aylık, ancak yardım almadan adım atamıyor. • İlköğretim birde, aynı sınıftaki iki arkadaştan Muratcan okumayı söktü ama Tolga henüz okumaya başlamadı. • Fatih 17 yaşında, gitar çalmayı çok sever, kendi kendine besteler yapar, kendisinden bir yaş küçük kardeşi Yalçın ise müzikle ilgilenmiyor.

3. Bireysel Farklılıklar

4. Gelişim psikologları • Bireysel farklılıkların ne olduğunu ve nedenlerini, • Gelişme ve büyüme ile ilgili temel ilkelerin neler olduğunu araştırırlar.

5. ‘Bireysel farklılıklar konusunda bilgi sahibi olmak, gelişim dönemlerinin özelliklerini bilmek’ sizce eğitimciler için önemli midir? Neden ?

6. Bireysel farklılıklar konusunda bilgi sahibi olmak, gelişim dönemlerinin özelliklerini bilmek • Eğitim programlarının öğrencilerin özelliklerine uygun olarak hazırlanmasına, • Öğretmenlerin eğitecekleri öğrenci grubunun gelişimsel özellikleri hakkında bilgi sahibi olmalarına, • Etkili öğrenme öğretme ortamı oluşturulmasında önemli rol oynar.

7. Gelişme ve Büyümenin Temelleri • İnsan gelişimi döllenmeden ölüme kadar yer alan süreci kapsamaktadır. • Gelişimde önemli olan kalıtım mı yoksa geçirilen yaşantılar ve çevresel koşullar mıdır? Tartışın

8. Kalıtım – Çevre İkilemi • 20.yy a kadar gelişimin kalıtımla gelen özelliklerden etkilendiği görüşü egemendi. • 1910 larda Pavlov’un köpeklerle yaptığı koşullanma çalışmalarından sonra öğrenmede çevresel koşulların da önemli olduğunu savunan görüşler ortaya çıkmıştır.

10. Kalıtımcı görüş • 1912 de Goddard’ın Kallikak ailesi üzerinde yaptığı araştırmalar önem taşımaktadır.

11. Çevreci görüş • Bu görüşe göre bireyin gelişimindeki en önemli faktör içinde yetiştiği ortamın niteliğidir. • John Locke ve B. Watson bu görüşün savunucularındandır. • Klasik koşullanma

12. Günümüzde, çevre ve kalıtımın birlikte etkileşerek özelliklerimizin ortaya çıkmasında rol aldıkları kabul edilmektedir.

13. Davranışların ortaya çıkmasında başka önemli bir etken: zaman • Zaman da, gelişimi belirleyici önemli öğelerden biridir. • Bazı davranışların ortaya çıkmasında organizmanın karşılaştığı, belirli zaman dilimleri içindeki uyarıcıların niteliği ve miktarı gelişimi desteklemkte ya da engelleyebilmektedir. • Örneğin: gebeliğin ilk 3 ayı

14. Gelişim açısından önemli zaman dilimlerine kritik dönem adı verilir. • Kritik dönemler içinde, organizma gerekli potansiyele sahipse, yeterli uyarıcı ile karşılaştığında, bazı davranışlar ya da bazı organlar ve bunların işleveleri açısından en üst düzeyde gelişimin ortaya çıkması mümkün olmaktadır.

15. Gelişimin Biyolojik Temelleri • Gelişimi sağlayan çevresel ve kalıtsal etmenler döllenme anından başlayarak işe koyulurlar. • Zigot adı verilen döllenmiş yumurta hücresi toplam genetik yapısının yarısını anneden, yarısını da babadan alır. • Dişi ve erkek üreme hücrelerinde 23 çift yani 46 tane kromozom bulunmaktadır. • İlk 22 çift kromozoma Otozom (beden) kromozomları adı verilir. 23. çift kromozom ise cinsiyet kromozomu (X ve Y kromozomları)olarak adlandırılır.

16. Gelişimin Biyolojik Temelleri • Kromozomlar gen adı verilen biyokimyasal oluşumlar içermektedirler. Genler bebeğe kalıtım yoluyla geçecek özellikleri belirleyen özelliklerdir. • Çocuk kromozomlarının yarısını anneden yarısınıda babadan alır. • Genler baskın ve çekinik genler olmak üzere 2 grupta toplanır. • Organizma ile ilgili bir özelliğin toplam genetik yapısına genotip dışarıdan gözlenen yapısına ise fenotip adı verilir.

17. Doğumöncesi Gelişimi Olumsuz Etkileyebilecek Faktörler • Genetik bozukluklar: Döllenme ile oluşan ilk hücrenin yani zigotun yapısında bir bozukluğun olmasıdır. Örnek: down sendromu (Trisomi 21), 21. kromozom çiftine fazladan bir kromozom daha eklenmiştir. Bu sendroma sahip kişilerin hücrelerinde 46 yerine 47 kromozom bulunmaktadır. Down sendromu olan kişilerin fiziksel ve zihinsel gelişimlerinde sorunlar ortaya çıkmaktadır. Hemofili , fenilketonüri

18. Çevresel Bozukluklar • Beslenme bozuklukları • İlaçlar ve kimyasal maddeler • Hastalıklar • Radyasyon • Kan uyuşmazlığı • Psikolojik sıkıntılar

19. Gelişim İlkeleri • Gelişimde önemli olan kalıtım, çevre, ve zaman etkileşiminin yanında gelişimde önemli olan 3 temel ilkeden daha söz edilebilir. Bu ilkeler hem doğumöncesi hem de doğumsonrası gelişim için geçerlidir.

20. Gelişim İlkeleri • Gelişim yordanabilir bir sıra izler: Bu ilkeye gelişimin sırası ilkesi de denir. Bedensel ve motor gelişim sırasında yapısal ve işlevsel özellikler belirli bir sırayla ortaya çıkarlar: a) Gelişim baştan ayağa doğru olur. b) Gelişim bedenin iç kısımlarından dışa doğru, merkezi bölgelerden uzaktaki organlar yönünde oluşur. c) Gelişim genelden özele doğrudur.

21. Gelişim İlkeleri 2. Gelişimde bireysel ayrılıklar vardır: Her birey değişik ve tektir. Taşınan farklı kalıtsal yapılar ve çevresel koşullar nedeniyle hiçbir birey bir diğerine tam anlamıyla benzemez. 3. Yaşamın değişik dönemlerinde farklı türden gelişmeler önem kazanır: • bebeklik döneminde bedensel ve motor gelişim, • Ergenlik çağında psikolojik ve cinsel gelişme ön plana çıkar.

22. Gelişim Ödevleri ve Eğitim • Havighurst’e (1972) göre gelişim dönemlerinin her birine ilişkin gelişim ödevleri vardır. • Her birey yaşamın belirli dönemlerinde, belli gelişim ödevlerini yerine getirme durumundadır. • Gelişim ödevlerinden yerine getirilmesi için kritik bir yaş dönemi bulunmaktadır. • Gelişim ödevlerini yerine getirebilmek için gerekli biyolojik olgunluğa ek olarak, eğitim ortamı gibi çevresel koşulların da uygun olması gerekir. • Birey içinde bulunduğu döneme ait gelişim ödevlerini başarı ile tamamlayacak olursa kendine güveni artar mutlu ve huzurlu olur.

23. Gelişim Ödevleri ve Eğitim • Okulöncesi –İlkçocukluk dönemi (3-6 yaş) gelişim ödevleri • İlköğretim – İkinci çocukluk dönemi (7-11 yaş) gelişim ödevleri • Ortaöğretim- Ergenlik dönemi (12-17 yaş) gelişim ödevleri (sayfa 40-41)