انواع و خصوصیات صافی ها

2. انواع و خصوصیات صافی ها دکتر محمد رضا مرواریدی کارشناس اداره بیماری های خاص معاونت درمان ،دانشگاه علوم پزشکی شیراز انواع و خصوصیات صافی ها

3. تعریف صافی : صافی یک فیلتر انتخابی است که باعث حذف آب و مواد سمی و مواد ناخواسته موجود در خون میشود. عمل تصفیه در صافی به واسطه وجود غشاء نیمه تراوایی است که در دوطرف آن خون بیمار و محلول دیالیز جریان دارد.

5. Artificial Kidney / Dializer

6. انتشار • راه اصلی در حذف سموم متابولیکی در همو دیالیز است. • انتشار حاصل حرکت اتفاقی مولکول ها است. • عوامل موثر در انتشار : • اختلاف گرادیان غلظتی • میزان جریان خون • میزان جریان محلول • خواص غشاء دیالیز(درجه انتقال مواد، نفوذپذیری، سطح غشاء) • اندازه مولکولی مواد

7. همرفت (convection) • به دلیل و جود انتقال مایع از سمت خون به محلول دیالیز اتفاق می افتد. • مواد با حرکت مایع در طول صافی از غشاء عبور می کند • حذف مواد با وزن مولکولی کوچک (اوره ، گلوکز ، الکترولیت ها )به راحتی صورت می پذیرد.

8. اولترا فیلتراسیون • اصطلاحا به حذف مایع اضافی بدن بیمار گفته می شود . • حذف آب به وسیله ایجاد گرادیان فشار هیدروستاتیک در طول غشاء صافی ایجاد می گردد . • وابسته به نوع عملکرد دیواره غشاء صافی و اندازه سوراخ های موجود جدار موئینه می باشد.

10. طبقه بندی انواع صافی صافی ها از نظر بسیاری از مشخصات و خصوصیات قابل تقسیم بندی هستند : شکل صافی نوع غشاء ( جنس غشاء ) حجم پرکننده گی صافی سطح صافی کلیرانس صافی نسبت به ترکبیات یا موادمختلف ضریب اولترافیتراسیون روش استریل شدن

11. 1- شکل صافی الف: صافی با صفحات موازی (Parallel Plate) ب : صافی بافیبرهای توخالی ( Hollow Fiber )

12. 2- جنس غشاء 1 - صافی سلولزی( کوپروفان ) یک پلی ساکارید شامل زنجیره هایی از حلقه های گلوگوزان باگروه هیدروکسیل آزاد فراوان . این صافیها معمولا ٌLow fluxبوده و سازگاری حیاتی پایینی دارند.

13. 2- جنس غشاء 2 - غشاء سلولزی جایگزینشده Substituted Cellulose استات سلولز(استات جایگزین 80% گروه های هیدروکسیل می گردد . از طریق جایگزینی ماده به گروه هیدروکسیل آزاد در سطح پلمیرسلولی حاصل می شود.

14. 2- جنس غشاء 3 –(Synthetic Modified cellulose(SMC این غشاء ها از طریق افزودن ماده مصنوعی تعریف و شناسایی می شوند ( مثل استفاده از دی اتیل آمینواتیل درتولید غشاء هموفان) سازگاری حیاتی خوبی دارند .

15. 2- جنس غشاء Synthetic membrains4 -غشاهای مصنوعی نفوذپذیری بالا سازگاری حیاتی بالا انواع :پلی سولفان- پلی اترسولفان،پلی اکریلونیتریل، پلی آمید و PMMA

16. سازگاری حیاتی ایجاد عارضه واکنش التهابی بین خون و صافی بویژه در صافی های سلولزی که دارای گروه هیدروکسیل آزاد می باشند . باعث فعال شدن کمپلمانها ، آزاد شدن سیتوکین و باعث بروز علائم حساسیتی خفیف تا شدید در بیماران می شود .

18. 3- حجم پرکنندگی صافی در صافی های هالوفایبر کمتر از صافی های Plate در صافی های هالوفایبر میزان حجم پرکننده گی خون در صافی ثابت بوده و با افزایش TMP حجم پرکننده گی تغییر نمی کند . حجم پرکننده گی خون صافی وابسته به سطح صافی حدود 25 تا 120 میلی لیتر می باشد . مجموع خونی که از بدن بیمار در خارج از بدن قرار می گیرد بین 140 تا 270 میلی لیتر می باشد.

19. 4- سطح صافی Surface Area سطح صافیتعداد موئینه های در صافی های هالوفایبر سطح صافیتعداد صفحات در صافی های پلیت صافی ها دارای سطوع مختلف از 0.4متر مربع تا 1.3مترمربع می باشند . هر چه سطح صافی بیشتر باشد ، حجم پرکننده گی آن بیشتر است .

20. كليرانس چيست؟ (K) ميزاني از حجم خون كه در واحد زمان از يك ماده پاك شده است.

22. مفهوم كليرانس مثال: در مدت زمان مشخص يك مقدار حجم مشخص خون، وارد صافي مي شود و اين صافي استفاده شده مي تواند mg/dl100 اوره را به ميزان mg/dl 40 برساند. BUN 100mg/dl BUN 100mg/dl BUN 40mg/dl از دیدگاه فیزیولوژیک 40% از دیدگاه ریاضی 60%

23. كليرانس چيست؟ (K) 100-40 60%= 100 ميزاني از حجم خون كه در واحد زمان از يك ماده پاك شده است. میزان پاک کنندگی خون100 cc × 60% = 60 cc/min خون200 cc × 60% = 120 cc/min خون300 cc × 60% = 180 cc/min . . .

24. ضريب سطح انتقال صافي KOA كارايي يك صافي در برداشت هر ماده به صورت KOA توصيف مي شود. (واحد میلی لیتر در دقيقه) به عبارت ديگر: حداكثر كليرانس مواد در شرايطي كه جريان خون و محلول دياليز در حداكثر ممكن در شرايط آزمايشگاهي دارد که بستگي به تراوايي صافي (سايز روزنه ها و كلفتي) و سطح صافي دارد.

25. عوامل موثر بر جابجایی مواد : 1- میزان جریان خون 2 – نوع و میزان جریان محلول دیالیز 3- گرادیان غلظتی بین خون ومحلول دیالیز 4- خواص غشاء صافی

26. کلیر انس صافی کلیرانس مواد مختلف خون تابع توانایی کلیرانس صافی می باشد .

29. 4-ضریب اولترافیلتراسیون(kuf) نفوذ پذیری صافی به آب حجم مایع گرفته شده در میلی لیتر بر ساعت که از بیمار گرفته می شود به ازاء ( MM Hg ) میلی متر جیوه فشار ضریب اولترافیتراسیون یا KUF نامیده می شود . KUF پایین یعنی نفوذ پذیری کمتری نسبت به آبTMP KUF بالایعنی نفوذ پذیری بیشتر نسبت به آب TMP

43. انتخاب صافی مناسب جهت یک بیمار معمولا با کلیرانس هدف تعیین شده توسط پزشک تعریف می شود که نتیجه آن رسیدن به کفایت دیالیز مطلوب ومورد نظر است .

45. صافي همودياليز پلي سولفان ميكرواندوليت

46. صافي همودياليز پلي اترسولفان

47. دستورالعمل استفاده از صافي هاي دياليز Low Flux

48. سرعت اولترافيلتراسيون در برابر TMP