บทที 4

1. บทที4 การผลิตและต้นทุนการผลิต

2. 4.1 องค์กรทางธุรกิจ การดำเนินธุรกิจของผู้ผลิตมีการดำเนินงานในลักษณะขององค์กรธุรกิจ(business sector) รูปแบบต่างๆ กันซึ่งในระบบเศรษฐกิจแบบตลาด มีการเปิดโอกาสให้เอกชนเป็นเจ้าของปัจจัยการผลิตและทำหน้าที่ผลิตสินค้าและบริการ เพื่อตอบสนองความต้องการแก่ผู้บริโภค 4.1.1 ความหมายของการผลิต คือ รูปแบบการผลิตสินค้าและบริการที่ผู้ผลิตสามารถผลิตขึ้นได้สูงสุดภายใต้จำนวนปัจจัยการผลิตและระดับเทคโนโลยีที่มีอยู่อย่างจำกัด ทำให้สินค้าและบริการที่ผลิตขึ้นมาได้มีจำนวนที่จำกัดไปด้วย

3. ภาพที่ 4.1 ฟังก์ชันการผลิตและบริการในระบบเศรษฐกิจ จำนวนปัจจัยการผลิต ในสัดส่วนต่างๆ กัน สินค้าและบริการในจำนวนต่างๆ ฟังก์ชั่น การผลิต

4. 4.1.2 เป้าหมายของผู้ผลิต การผลิตสินค้าในระบบเศรษฐกิจ ผู้ผลิตมีเป้าหมายเพื่อให้ได้รับกำไรสูงสุด ( maximize profit) โดยกำไร คือ ส่วนต่างระหว่างรายรับจากการขายสินค้า กับต้นทุนหรือค่าใช้จ่ายในการผลิต กำไรของผู้ผลิตหาได้จาก ผลต่างระหว่างรายได้จากการขายสินค้ากับต้นทุนหรือค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจากการผลิตสินค้า เนื่องจากต้นทุนในแนวคิดของนักบัญชี และนักเศรษฐศาสตร์มีความแตกต่างกัน จึงทำให้กำไรมีความแตกต่างกัน

5. ต้นทุนทางบัญชี ( account cost) คือค่าใช้จ่ายที่เป็นตัวเงินที่ภาคธุรกิจได้จ่ายไปสำหรับปัจจัยการผลิต หรือต้นทุนชัดแจ้ง (explicit costs) ที่เกิดขึ้น เช่น ค่าจ้างแรงงาน ค่าใช้จ่ายในการซื้อวัตถุดิบ ค่าเช่าอาคาร หรือเครื่องจักร เป็นต้น ค่าใช้จ่ายเหล่านี้สามารถบันทึกลงรายการทางบัญชีได้ • ต้นทุนทางเศรษฐศาสตร์ (economics cost) คือ ค่าใช้จ่ายที่ธุรกิจได้จ่ายเป็นตัวเงินในการใช้ปัจจัยการผลิตรวมกับต้นทุนที่ไม่ชัดแจ้ง ( implicit costs ) ที่เกิดขึ้น เมื่อผู้ผลิตนำปัจจัยการผลิตของตัวเองมาทำการผลิต ต้นทุนเหล่านี้ ผู้ผลิตมิได้มีการจ่ายค่าตอบแทนเป็นตัวเงินโดยตรง และมิได้รวมอยู่ในต้นทุนทางบัญชี เช่น ค่าเสียโอกาสในรูปแบบค่าจ้าง ในกรณีที่ผู้ผลิตทำการผลิตด้วยตนเอง หรือค่าเสียโอกาสในรูปของค่าเช่า ในกรณีนำที่ดินของตัวเองมาใช้ในการผลิต

6. ต้นทุนทางเศรษฐศาสตร์ ประกอบด้วย ต้นทุนทางบัญชี หรือต้นทุนชัดแจ้ง รวมกับต้นทุนที่ไม่ชัดแจ้งที่เกิดขึ้น เมื่อผู้ผลิตนำปัจจัยการผลิตของตัวเองมาทำการผลิตสินค้าและมิได้จ่ายเป็นตัวเงินโดยตรง 3. กำไรทางบัญชี และกำไรทางเศรษฐศาสตร์ จากความแตกต่างระหว่างต้นทุนทางบัญชี และต้นทุนทางเศรษฐศาสตร์จึงทำให้กำไรทางบัญชี และกำไรทางเศรษฐศาสตร์มีความแตกต่างกัน

7. แนวคิดของนักเศรษฐศาสตร์แนวคิดของนักเศรษฐศาสตร์ แนวคิดของนักบัญชี กำไร เศรษฐศาสตร์ กำไรทางบัญชี ต้นทุนที่ไม่ชัดเจน ค่าเสียโอกาส ต้นทุนชัดเจน รายรับ ต้นทุนชัดเจน รายรับ

8. รูปแบบองค์กรธุรกิจประเภทต่างๆรูปแบบองค์กรธุรกิจประเภทต่างๆ กิจการเจ้าของคนเดียว ห้างหุ้นส่วน องค์กรธุรกิจเอกชน บริษัท จำกัด บริษัท จำกัด (มหาชน) สหกรณ์ องค์กรธุรกิจรัฐบาล

9. (1)องค์กรธุรกิจภาคเอกชน คือ องค์กรที่จัดตั้งขึ้นมาโดยภาคเอกชน มีหน้าที่ทำการผลิตสินค้าและบริการ เพื่อให้ได้รับกำไรสูงสุดจากการผลิตแบ่งเป็น (1.1) กิจการคนเดียว ( sole proprieships) คือการดำเนินธุรกิจขนาดเล็ก ที่มีการจัดตั้งและดำเนินงานโดยเจ้าของคนเดียว อยู่ในลักษณะร้นค้าปลีก หรือธุรกิจส่วนตัว (1.2) ห้างหุ้นส่วน (partnerships) คือสัญญาซึ่งบุคคลตั้งแต่2 คนขึ้นไปตกลงกันเพื่อกระทำกิจการร่วมกันด้วยประสงค์จะแบ่งกำไรอันจะพึงได้จากกิจการที่ทำนั้น (1.3) บริษัท จำกัด ( corporation) คือ การดำเนินธุรกิจที่มีผู้ร่วมลงทุนมากกว่า 7 คน ขึ้นไปจดทะเบียนจัดตั้งกิจการในรูปแบบของบริษัท

10. (1.4) บริษัทมหาชน จำกัด ( public company) เป็นรูปแบบการดำเนินธุรกิจที่จัดตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัติบริษัท มหาชน จำกัด 2535 ผู้ร่วมถือหุ้นมากกว่า 100 คนขึ้นไป (1.5) สหกรณ์ (coperation) คือ คณะบุคคลซึ่งสหกรณ์ตั้งขึ้นไม่น้อยกว่า 10 คน ขึ้นไปจดทะเบียนเป็นสหกรณ์ (2) องค์กรธุรกิจภาครัฐบาล การดำเนินธุรกิจภาครัฐบาลหรือรัฐวิสาหกิจ ( state enterprise) คือรูปแบบการดำเนินธุรกิจที่รัฐบาลหรือองค์กรดำเนินงานเอง หรือเป็นผู้ถือหุ้นส่วนใหญ่เกินร้อยละ 50 ของทุนจดทะเบียน

11. 4.2 ฟังก์ชันการผลิตระยะสั้น ( 1 ) ปัจจัยคงที่ ( fixed resource :FR ) ( 2 ) ปัจจัยผันแปร ( variable resource : VR ) 4.2.2 ระยะเวลาในการผลิต และฟังก์ชันการผลิตระยะสั้น • การผลิตสินค้าในระยะสั้น • ฟังก์ชันการผลิตในระยะสั้น (2.1) ผลผลิตรวม ( total product : TP) (2.2) ผลผลิตเฉลี่ย ( average product: AV) (2.3) ผลผลิตเพิ่ม หรือผลผลิตหน่วยสุดท้าย (marginal product ; MP)

13. เส้นผลผลิตรวม (TP) เส้นผลผลิตเฉลี่ย (AP) เส้นผลผลิตเพิ่ม (MP)

14. (3) การผลิตในระยะยาว (long-run period) เป็นช่วงเวลาที่ผู้ผลิตสามารถเปลี่ยนแปลงปัจจัยการผลิตได้ทุกชนิด 4.3 กฎการลดน้อยถอยลง กฎการลดน้อยถอยลงของผลผลิต เกิดขึ้นในระยะสั้น เมื่อมีการเพิ่มปัจจัยผันแปรทีละหนึ่งหน่วยเท่าๆ กันให้ทำงานร่วมกับปัจจัยคงที่ ทำให้ผลผลิตของธุรกิจเพิ่มขึ้นในช่วงแรก เพิ่มขึ้นในอัตราที่ลดลง และท้ายที่สุดผลผลิตรวมจะลดลง 4.4 การแบ่งช่วงระยะเวลาในการผลิตระยะสั้น และลักษณะเส้นผลผลิตเพิ่ม 4.4.1 การแบ่งช่วงระยะเวลาในการผลิตระยะสั้น แบ่งเป็น 3 ระยะดังนี้

15. เส้นผลผลิตรวม (TP) I II III เส้นผลผลิตเฉลี่ย (AP) เส้นผลผลิตเพิ่ม (MP)

16. เส้นผลผลิตเพิ่ม (MP) I II III 4.4.2 ลักษณะเส้นผลผลิตเพิ่ม

17. 4.5 ความหมายของต้นทุน และลักษณะเส้นต้นทุนแต่ละประเภท 4.5.1 ความหมายของต้นทุน ต้นทุน คือ ค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นในการนำปัจจัยการผลิตมาทำการผลิตสินค้า และบริการด้วย (1) ต้นทุนคงที่รวม ( total fixed cost : TFC ) คือค่าใช้จ่าย ที่เกิดขึ้นในช่วงเริ่มแรกของการผลิต และไม่มีการเปลี่ยนแปลงเมื่อผลิต สินค้าเพิ่มขึ้น หริเรียกว่า ต้นทุนจม (2) ต้นทุนผันแปร (total variable cost : TVC) คือ ค่าใช้จ่ายที่เปลี่ยนแปลง ตามปริมาณของผลผลิต เมื่อไม่มีการผลิตสินค้าค่าใช้จ่ายเหล่านี้ไม่เกิดขึ้น

18. (3) ต้นทุนรวม (total cost : TC) คือค่าใช้จ่ายทั้งหมดที่เกิดขึ้นจากการผลิต สินค้าในระยะสั้น ประกอบไปด้วย ต้นทุนคงที่รวม และต้นทุนผันแปรรวม (4) ต้นทุนคงที่เฉลี่ย ( average fixed cost : AFC ) คือต้นทุนเฉลี่ยต่อหน่วย ของผลผลิต หาได้จากการนำต้นทุนคงที่รวม หารด้วยจำนวนผลผลิต (5) ต้นทุนผันแปรเฉลี่ย( average variable cost: AVC) คือต้นทุนผันแปร เฉลี่ยต่อหน่วยของผลผลิต หาได้จากการนำต้นทุนผันแปรรวมหารด้วย จำนวนผลผลิต (6) ต้นทุนรวมเฉลี่ย ( average total cost : ATC ) คือ ต้นทุนเฉลี่ยต่อหน่วย ของผลผลิต หาได้โดยนำต้นทุนรวมหารด้วยจำนวนผลผลิต (7) ต้นทุนเพิ่ม หรือต้นทุนหน่วยสุดท้าย ( marginal cost : MC ) คือการเปลี่ยนแปลงของต้นทุนการผลิตเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงปริมาณของผลผลิตหนึ่งหน่วย หาได้จากต้นทุนรวมที่มีการเปลี่ยนแปลงหารด้วยผลผลิตที่มีการเปลี่ยนแปลง

20. 4.5.2 ลักษณะเส้นต้นทุนแต่ละประเภท เส้นต้นทุนรวม (TC) เส้นต้นทุนผันแปรรวม (TVC) TFC เส้นต้นทุนคงที่รวม (TFC) (1) เส้นต้นทุนคงที่รวม เส้นต้นทุนผันแปรรวม และเส้นต้นทุนรวม

21. เส้นต้นทุนเพิ่ม (MC) เส้นต้นทุนรวมเฉลี่ย (ATC) AFC เส้นต้นทุนผันแปรเฉลี่ย (AVC) เส้นต้นทุนคงที่เฉลี่ย(AFC) (2) เส้นต้นทุนคงที่เฉลี่ย เส้นต้นทุนผันแปรเฉลี่ย เส้นต้นทุนรวมเฉลี่ย และเส้นต้นทุนเพิ่ม

22. 4.6 ลักษณะเส้นต้นทุนเฉลี่ยระยะสั้น ( average total cost : ATC) เส้นต้นทุนรวมเฉลี่ย (ATC)

23. 4.7 ลักษณะเส้นต้นทุนเฉลี่ยระยะยาว เส้นต้นทุนเฉลี่ยระยะยาว ( long-run average cost : LRAC) มีลักษณะ คล้ายกับรูปตัวยู เนื่องจากการผลิตสินค้าระยะยาว ผู้ผลิตสามารถเลือก โรงงานขนดต่างๆ ที่ทำให้ต้นทุนเฉลี่ยระยะสั้นมีค่าต่ำสุดได้ โดยเส้น ต้นทุนเฉลี่ยระยะยาวคือ เส้นลากผ่านเส้นต้นทุนเฉลี่ยระยะสั้นในโรงงาน แต่ละขนาด

24. ATC ขนาดเล็ก ATC ขนาดใหญ่ ATC ขนาดกลาง1 ต้นทุนเฉลี่ย (บาท) ATC ขนาดกลาง2 เส้นต้นทุนเฉลี่ยระยะยาว (LRAC) 0 Q1 Q2 ปริมาณผลผลิต (หน่วย) ภาพ4.10 ลักษณะเส้นต้นทุนเฉลี่ยระยะยาว(LRAC)

25. 4.8 การประหยัด และการไม่ประหยัดจากขนาด 4.8.1 การประหยัดจากขนาด (economies of scale) 4.8.2 ผลได้ต่อขนาดคงที่ ( constant returns to scale) 4.8.3 การไม่ประหยัดจากขนาด ( diseconomies of scale)

26. เส้นต้นทุนเฉลี่ยระยะยาว (LRAC) ต้นทุนเฉลี่ยลดลง ผลได้ต่อขนาดเพิ่มขึ้น ต้นทุนเฉลี่ยเพิ่มขึ้น ผลได้ต่อขนาดลดลง ต้นทุนเฉลี่ย (บาท) การไม่ประหยัดจากขนาด การประหยัดจากขนาด ผลได้ต่อขนาดคงที่ Q1 Q2 0 ปริมาณผลผลิต (หน่วย)