610 likes | 1.23k Views
KİMLİKLENDİRME. Adli Kimlik Nüfus cüzdanı, ehliyet, pasaport gibi resmi evrak Tıbbi Kimlik Yaş, boy, kilo, saç rengi, göz rengi gibi fiziksel, Uzuv eksikliği, deformiteler, konjenital bozukluklar, lekeler ve yara izleri gibi patolojik özellikler. Toplu ölüm olayları
E N D
KİMLİKLENDİRME • Adli Kimlik Nüfus cüzdanı, ehliyet, pasaport gibi resmi evrak • Tıbbi Kimlik Yaş, boy, kilo, saç rengi, göz rengi gibi fiziksel, Uzuv eksikliği, deformiteler, konjenital bozukluklar, lekeler ve yara izleri gibi patolojik özellikler
Toplu ölüm olayları Kazalar (Trafik, tren, uçak vs.) Doğal Afetler (Deprem, sel, heyelan, çığ, göçük vs.) Yangınlar Sahipsiz cesetler -Tek başına ölü bulunanlar -Başka suçların incelenmesi sırasında bulunanlar Kimliklendirme Neden yapılır, hangi durumlarda önem taşır?
Kimliklendirme Nasıl yapılır, nelerden yararlanılır? • Cesette Bulunduğu yer (İşyeri, okul, yol, açık alanlar vs.) Bulunduğu zaman Üzerindekiler (Giysiler, takılar, cebindeki ve/veya çantasındaki eşyalar) Fiziki özellikler (Boy, kilo, yaş, cins, saç, sakal, kıl, vücut yapısı, göz rengi ) Patolojik özellikler (Konjenital anomaliler, asimetrik uzuvlar, yara izleri) Diş yapısı
Kimliklendirme Nasıl yapılır, nelerden yararlanılır? • Cesette(2) Parmak, avuçiçi, ayak, dudak izleri Irk özellikleri Antropometrik ölçümler DNA incelemesi Diğer ( Vücut lekeleri, benler, dövmeler vs.) Ölüm süresi ve sebebi
Kimliklendirme Nasıl yapılır, nelerden yararlanılır? • Canlıda Resmi kimlik belgeleri Parmak izi DNA incelemesi Ses tonu İris taraması
PARMAK İZİ İNCELEMESİ • Belirli bir algoritm ile karşılaştırmalı olarak incelenmektedirler.Günümüzde bilgisayar yardımı ile inceleme süreleri çok kısalmıştır.(AFIS - Automated Fingerprint Identification System) • İki parmak izinin birbirini tutma olasılığı64 milyarda birdir.
İSKELETTEN KİŞİSEL KİMLİKLENDİRME • Radyolojik ölçümlerin karşılaştırılması (Frontal sinüs, kraniometri, radyolojik kemik yapısı, el ve bilek filmleri, 1.kosta ve klavikula yapısı, omuz, kalça, pelvis) • Kişiye özgü patolojiler (İyileşmiş kırık, protez, kemik hastalığı, konjenital defektler) • Rekonstrüksiyon Gerasimov (1971, konvansiyonel) Bilgisayar Destekli Rekonstrüksiyon • Fotosüperimpozisyon
DİŞ İNCELEMESİ Hangi özellikler belirlenebilir? • Irklara ait özellikler • Cinsiyet bilgileri • Yaş tayini • 22 yaşından büyüklerde +/- 5 yıl • 22 yaşından küçüklerde ~1 yıl • HATA PAYI OLABİLİR
DİŞ İNCELEMESİ Nasıl yapılır, neler kullanılır? • Çekilmiş dişler • Dolgular • Takma dişler • Protez(köprü vs) • Kaplama • Kırıklar • Konjenital defektler • Malpozisyonlar • Diğer patolojiler (çürük, plak, tütün lekeleri, gingivit vs.)
DNA delillerinin toplanması ve saklanması • Kriminal araştırmaların başarılı şekilde sonuçlanması için fiziksel delil incelemesinin ilk dönemi çok önemlidir. • Yakın zamandaki olgular delil toplanması ve saklanması metodları hakkındaki bilgilerin mahkemede titizlikle incelenmeye ve itiraz konusu olmaya devam edeceğini açık bir şekilde desteklemektedir.
Gerçekten mahkemede DNA testinin kabul edilebilirliği için, kalan bir kaç itirazın çoğu metodolojiyi ön plana almaktadır. Bunlar ; • Örnek toplanmasının başlangıcını • Örneğin saklanmasını • biyolojik delilin işlenmesini
GENEL TEDBİRLER • Herhangi bir tipte biyolojik materyel alınırken, kan ve vücut sıvıları için genel tedbirler izlenmelidir; • Kanla taşınan patojenler fazlaca yaygın olduğundan, kaynağına bakılmaksızın tüm biyolojik örneklerin enfeksiyöz olduğunu farz etmek akıllıca olur. • Biyolojik delille direkt temastan kaçının, • Biyolojik delili hazırlarken yada üzerinde işlemler yaparken eldiven giyin, • Yemekten-içmekten sakının
DNA KAYNAKLARI Mitokondrial DNA analizleri dışında, DNAanalizi için uygun deliller, nükleuslu hücreleri içeren biyolojik substanslarla sınırlıdır. • Kan ve kan lekeleri • Semen ve seminal lekeler • Dokular ve organlar • Kemikler ve dişler • Saç ve tırnaklar • Tükrük, idrar ve diğer biyolojik sıvılar
Gözyaşı, ter, serum gibi diğer biyolojik delil türleri nükleuslu hücrelerden mahrum olduğundan standard DNA analizleri için uygun değildir. • Gastrik sıvı ve gaita lekeleri gibi diğer materyallerden DNA izole edilmiştir. • Bununla birlikte bu materyallerin olgu örneklerinden yeterli DNA elde etmek güçtür. • Hatta adı geçen örneklerden sıklıkla DNA tiplendirilebilmiş olmasına rağmen çoğu olguda, örneğin kalite ve/veya miktarı DNA analizi için uygun değildir.
DNA profili elde edebilmeyi etkileyen faktörler • Örneğin miktarı • Örneğin bozunması yanidegradasyonu • Örneğin saflığı
Toplama ve saklama yöntemleri bu 3 konu üzerinde ciddi etkiye sahiptir. • Amaçlanan test için yeterli DNA’nın elde edilmesini sağlayacak kadar çok miktarda materyel toplanmalıdır. • Ortamdaki kir, yağ ve diğer pisliklerin alınmasından kaçınmak esastır.( - PCR) • Örnekler toplandıktan sonra hemen adli tıp laboratuvarına teslim edilmelidir. • Parçalar laboratuvara teslim edilene kadar soğuk ve kuru ortamda tutulmalıdır.
Genellikle biyolojik deliller 2 yoldan biri ile transfer edilir : • Direkt deposit (döküntü) : Örnek direkt temas eder • Sekonder (indirekt) transfer : Bir aracı yoluyla taşınabilir. Sekonder transferde orijinal kaynak ile (DNA delilinin donorü) hedef yüzey arasında direkt temas yoktur.
DNA Delilinin Belgelenmesi Suç alanında delil : • Delilin dokunmadan, hareket ettirmeden veya almadan önce fotoğrafını çekin • Delili ve suç alanındaki nispi lokalizasyonunu video-teybe alın • Delilin durumunu ve yerini belgeleyin • Olay yerindeki diğer objelerle delilin uzaysal ilişkisini (3 boyutlu) not edin, krokisini çizin • Delil paketini işaretleyin, numaralayın ve mühürleyin
Adli Tıp Laboratuarında Delil : • Delil paketinin mühürünün durumunu, işaretini, numarasını not alın • Paketi örnek toplayıcının adı, laboratuvar olgu numarası ve tarihi işaretleyin • Doğru örneğin teslim alındığından emin olun. • Paket içeriğinin fotoğraf ve/veya krokisini not edin • Herhangi bir örneklemeden önce materyal üzerindeki biyolojik delilin durumu ve yerleşimini belgeleyin. • Eğer herhangi bir hazırlık testi yapılacaksa, testin natürünü ve sonuçlarını kayıt edin.
Otopsi Salonunda Delil : • Cesedi temizlemeden önce cesedin ve ek delillerin fotoğrafını çekin • Delili not edin ve krokisini çizin • Temiz aletler kullanarak her delil parçasını sistematik olarak toplayın • Uygun toplama kaplarına her delil parçasını ayrı ayrı paketleyin • Toplama kabını işaretleyin ve toplanan örneğin miktarını not edin. • Örneği uygun şekilde saklayın • Giysileri dikkatli alın
Kan ve Kan Lekeleri Bir Bireyden Kan : • Antikuagülan olarak EDTA içeren vakumlu bir tüp içine en az 5 ml. kan alınmalıdır (mor kapaklı). • Eğer geleneksel serolojik ve/veya ilaç yada alkol analizleri yapılacaksa ek tüplere kan alınmalıdır. • Her tüp tarih, saat, olgu adı, alım yeri, alınan miktar, olgu sayısı ve örnek sayısı ile işaretlenmelidir. • Kan örnekleri buzdolabına konmalı ve mümkün olduğunca çabuk bir şekilde laboratuvara gönderilmelidir. • Eğer serolojik testler yapılması düşünülüyorsa kanın dondurulmaması gerektiğine dikkat edin.
Suç alanında sıvı kan örnekleri • Steril iğne veya disposiple pipet kullanılarak alınmalı ve temiz tercihen steril bir test tüpüne nakledilmelidir. • Bir kan pıhtısı temiz bir spatüla kullanılarak temiz bir test tüpüne aktarılabilir. • Temiz bir pamuklu kumaş sıvı kan yada kan pıhtısının emdirilmesi için kullanılabilir. • Kan paketlenmeden ve laboratuara teslim edilmeden önce hava ile kurutulmalıdır (fakat direkt güneş ışığı altında değil).
Kar, Buz veya Su İçindeki Sıvı Kan • Kar yada su içinde bulunan kan örnekleri daha fazla dilüsyondan kaçınmak için derhal alınmalıdır • Bu örneklerin en konsantre kısmı ve mümkün olduğunca fazla miktarı temiz uygun bir kap içine alınmalıdır (örneğin örnek fincanı ile) ve dondurulmamalıdır
Islak Kan Lekeli Giysiler • Islak kan lekeli giysiler temiz bir yüzey üzerine konmalı ve hava ile kurumasına izin verilmelidir ( direk güneş ışığı, sac kurutma makinesi kullanmayın ) • Kapalı, hava geçirmez kutu yada plastik çantaya konmamalıdır. ( degredasyon ) • Giysiler ve lekeler kuruyunca temiz bir kağıt ile paketlenir yada kağıt kutuya konur