KAYYIMLIK İŞLEMLERİ

1. KAYYIMLIK İŞLEMLERİ 28 Mart 2019

2. KAYYIMLIK NEDİR? Dayanağı Türk Medenî Kanunu’nun 427. maddesi «Yönetim Kayyımı» • Bir kimsenin uzun süreden beri bulunamaması • Oturduğu yerin bilinememesi hâlinde • Ortada bulunmayan ve miras açıldığında sağ olup olmadığı ispatlanamayan mirasçının payının resmen yönetilmesi için bu kişilerin malvarlıkları üzerinde Hazinenin hak ve menfaatinin korunmasını sağlamak üzere o yerin en büyük mal memurunun, ilgili malın yönetimi için Mahkeme tarafından kayyım tayin edilmesidir.

3. KAYYIM KİMDİR? • Mahallin En Büyük Mal Memuru: 16/5/2009 tarihli ve 27230 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Mal Memurlarının Kayyımlığı Hakkında Yönetmelik’e göre; illerin merkez ilçeleri ile büyükşehir belediyesi olan illerin büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ilçe merkezlerinde (malmüdürlüğü bünyesinde milli emlak servisi bulunan ilçeler hariç) defterdarı; diğer ilçelerde malmüdürünü ifade eder. • İlgili Mevzuat: 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu, Mal Memurlarının Kayyım Tayin Edilmesine Dair Kanun, Mal Memurlarının Kayyımlığı Hakkında Yönetmelik.

4. KAYYIM DAVASI NEDEN AÇILIR? • Devam Eden veya Açılması Gereken Bir Dava Nedeniyle Kayyım Atanması Adli/idari mercilerde davası olan malların maliki veya paydaşlarından birine ulaşılamaması nedeniyle davaya devam edilememesi veya dava açılamaması halinde, ilgilisi gaibin haklarının korunması amacıyla kayyım tayini için yetkili Sulh Hukuk Hakimliğine müracaat edilebilir. (Kamulaştırma, İzale-i Şüyu davaları gibi) • İlgilisinin Sulh Hukuk Mahkemesine Müracaatı/İhbarı Uzun yıllar kullanılmayan bir malın, sahibinden haber alınamaması, adresinin bilinmemesi ve mirasçıları var ise bunlara ulaşılamaması halinde ilgilisi, o şahsa Sulh Hukuk Mahkemelerinden kayyım atanması talebinde bulunabilir. • Kayyım Atanması İçin Hazinece Dava Açılması Yapılan ihbarlar sonucunda veya Tapu Sicil Müdürlüklerinde yapılan tapu taramalarına göre uzun yıllar tedavül (değişim) görmeyen tapu kayıt malikleri için araştırma yapılır. Bu araştırma sonucunda taşınmaz malikinin gaip olduğu ortaya çıkarsa, taşınmazın korunması ve ilerde Hazine mülkiyetine geçme olasılığı da dikkate alınarak Hazine avukatları aracılığı ile Sulh Hukuk Mahkemelerine dava edilir.

5. KAYYIMIN GÖREVLERİ • Malvarlığını yönetmek, işletmek, bakım ve onarımlarını yaptırmak, işgal ve tecavüzlere karşı korumak ve gerekli diğer işlemleri yapmak. • Malvarlığının yönetiminden elde edilen gelirleri tahsil ederek açılan banka hesaplarında değerlendirmek. • Malvarlığının yönetimiyle ilgili giderleri yönetim hesabından karşılamak. • İhtiyaç halinde kayyımlık bürosunu oluşturmak. • Kayyımlık iş ve işlemleri ile görevli personele bu Yönetmelikte belirtilen ücretlerin ödemesini yapmak. • Mal Memurlarının Kayyımlığı Hakkında Yönetmelik’te belirtilen diğer iş ve işlemleri yapmak ya da yaptırmak.

6. KAYYIMLIKLA İLGİLİ HUSUSLAR • Kayyım tayin edilen en büyük mal memuru yerine vekâlet eden veya atanan kimse de bir karara gerek kalmadan o makama tayin edilmiş sayılır. • Kayyım olarak tayin edilen mahallin en büyük mal memuru bu görev ve yetkilerinin bir bölümünü astlarına devredebilir. • Kayyımı, dava ve icra işlerinde vereceği yetki belgesi ile Hazine avukatı temsil eder. Hazine avukatlarının vekalet ücreti hakkı mevcuttur. • Kayyımlıkla ilgili işlemler her türlü vergi, resim, harç, katkı payı gibi mali yükümlülüklerden müstesnadır.

7. KAYYIMLIK BÜROSU Kayyım tarafından; kayyımlık işlemlerini yürütmek üzere millî emlâk dairesi başkanlığı, millî emlâk müdürlüğü veya malmüdürlüğü millî emlâk servisinde görevli memurlardan oluşturulan büroyu ifade eder. (Yönetmelik / 4. madde Tanımlar)

8. MALVARLIĞININ YÖNETİMİ • Kiralama: Açık teklif usulüyle ihale edilir. İki kez üst üste ihale edilemezse pazarlık usulüyle ihaleye çıkılabilir. 3 yıl veya daha uzun süreli taşınmaz kiralama yapılması için önce Bakanlıktan, sonra vesayet makamından (mahkeme) izin alınır. • Satış: Taşınır ve taşınmazların satışı, taşınmazların rehnedilmesi ve bunlar üzerinde başka bir aynî hak kurulması vesayet makamının izniyle yapılabilir. Taşınmaz satışı, açık artırma usulüyle yapılır ve ihale vesayet makamının onamasıyla tamamlanır. • İşgale uğrayan taşınmazların tahliyesi ve işgal nedeniyle talep edilecek kullanım bedellerinin takip ve tahsili kendisine kayyım atanan kişinin hak ve menfaatleri gözetilerek kayyım tarafından yürütülür.

9. KAYYIMLIK HESAPLARI KİŞİ HESABI YÖNETİM HESABI Malvarlığı kayyımın idaresine verilen her kişi adına bankalarda açılan hesap. Kayyım tarafından idare edilen malvarlığının yönetilmesinin karşılığı olaraktutulan hesap.

10. KİŞİ HESABI • Taşınır ve taşınmazlarla hakların yönetiminden elde edilen gelirin yüzde 65’i (kira, irtifak, kullanım bedeli) • Ortaklığın giderilmesi ve icra yoluyla satışlar dâhil taşınmazların satışından ve kamulaştırılmasından elde edilen gelirler • İcra yoluyla satışlar dâhil taşınırların satışından elde edilen gelirler • Menkul varlıklar ve faiz gelirlerinin yüzde 95’i

11. KİŞİ HESABI • Kişi hesaplarında toplanan tutarlar, üçer yıllık dönemler halinde en yüksek faiz oranını teklif eden bankadaki hesaplarda nemalandırılır. • Kayyım tarafından idare edilen malvarlığına ilişkin harcamalar kişi hesaplarından yapılır. Ancak, kişi hesabında para olmaması halinde yerine konulmak üzere yönetim hesabından karşılanır. • Gelir ve giderler kayıt tutulmak suretiyle izlenir. • Her takvim yılı sonu itibarıyla, kişi hesapları ile ilgili yapılan işlemler, gelirler, harcamalar ve malvarlığı değerleri hakkında düzenlenen faaliyet raporu izleyen yılın Mart ayı sonuna kadar vesayet makamına (mahkeme) ve Bakanlığa gönderilir.

12. YÖNETİM HESABI • Taşınır ve taşınmazlarla hakların yönetim gelirlerinin yüzde 35’i (kira, irtifak, kullanım bedeli) • Para, hisse senedi, tahvil ve benzeri menkul varlıkların yönetim gelirleri ile kişi hesaplarının nemalandırılmasından elde edilecek gelirin yüzde 5’i

13. YÖNETİM HESABI • Yönetim hesaplarında toplanan tutarlar, üçer yıllık dönemler halinde en yüksek faiz oranını teklif eden bankadaki hesaplarda nemalandırılır. • İhtiyaç duyulması halinde yürütülen işlemler için yönetim hesabından harcama yapılabilir. Kayyım ve kayyımlık bürosu görevlilerine bu hesaptan ücret ödenebilir. • Yönetim hesabı işletme hesabı esasına göre izlenir. • Her takvim yılı sonu itibarıyla, yönetim hesapları ile ilgili yapılan işlemler ve gelirler hakkında düzenlenen işletme hesabı özeti ile faaliyet raporu izleyen yılın Mart ayı sonuna kadar Bakanlığa gönderilir.

14. KAYYIMLIĞIN SONA ERMESİ • Kayyımlıkla idare edilen malvarlığının iadesi veya Hazineye intikaline ilişkin işlemler 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre yürütülür. • Buna göre; Türk Medeni Kanunu’nun 588. maddesi “Sağ olup olmadığı bilinmeyen bir kimsenin malvarlığı veya ona düşen miras payı on yıl resmen yönetilirse ya da malvarlığı böyle yönetilenin yüz yaşını dolduracağı süre geçerse, Hazinenin istemi üzerine o kimsenin gaipliğine karar verilir. Gaiplik kararı verilebilmesi için gerekli ilân süresinde hiçbir hak sahibi ortaya çıkmazsa, aksine hüküm bulunmadıkça, gaibin mirası Devlete geçer.” hükmügereğince idare süresi dolan taşınır, taşınmaz, para, vb. mal varlığı Hazineye intikal ettirilir.

15. TEŞEKKÜRLER Hüseyin GÜVEN Milli Emlak Uzm. Yrd.