SİSTEMATİKTEKİ YERİ

1. SİSTEMATİKTEKİ YERİ

2. GENEL ÖZELLİKLERİ • Doğu kayını (Fagus orientalis), kayıngiller (Fagaceae) familyasından 40 m'ye kadar boylanabilen 2 m’ye kadar çap yapabilen düzgün gövdeli kayıntürü. • Çok sayıda pullarla örtülmüş bulunan iğ biçimindeki sivri uçlu ve büyük tomurcuklar sürgünlere açı yapacak şekilde dizilmiştir. • Sürgünler koyu kahverenginde veya kırmızımtrak kaverenginde olup oldukça ince, çıplak veya parlak, sürgün ucuna doğru hafif tüylü olup üzerinde bol sayıda küçük lentiseller bulunur. • Yaprak sapının sürgün üzerinde bıraktığı iz yarım daire biçiminde olup üzerinde, yanlarda birbirine yakın ikişer, ortadakinde ise çok sayıda belirgin iki kulakçık izi vardır. • Erkek çiçekler bir çoğu birarada uzun bir sapın ucunda toplanmıştır. Kupula 2 cm boyunda, kupulanın dibindeki pullar geniş şerit biçimindedir

3. Kuraklıktan ve durgun sudan zarar görür. • Köklerinin oksijen gereksinimi yüksektir • Yer: Tam güneş alan ya da hafif gölge yerler. • Toprak: Organik maddelerce zengin, süzek toprakları dikilmesi önerilir • Kullanım Alanları: Odunu başlıca mobilya, parke, kâğıt hamuru, fıçı ve alet sapı yapımında kullanılır. • GENEL GÖRÜNÜM Kuzey yarıküreye yayılmış değerli orman ağaçlarından olan kayınların 10 kadar türü vardır. Hepsi kışın yapraklarını döken bu türler kayıngiller (Fagaceae) familyasının Fagus cinsini oluşturur. Doğu Kayını (Fagus orientalis) da bu kayın türlerinden biridir.

5. YAPRAK YAPRAK Yaprakları ters yumurtamsı-eliptik ve tam kenarlıdır. Yaprakların üst yüzleri çıplak, alt yüzleri damarlar boyunca beyaz ipeksi tüylüdür. Yaprağın ucu sivri, dip bölümü yuvarlaktır. Yaprak boyu 6-12 cm’dir. Yapraktaki damar sayısı 8-13 çifttir. Yaprak sapı 5-15 mm boyundadır.

8. GÖVDE Gövde kabuğu açık kül renkli, düzgün ve pürüzsüzdür; hiç çatlamadan ve dökülmeden uzun yıllar gövde üzerinde kalır. Diri odunu soluk pembe-beyaz, öz odunu ise kırmızımtırak-açık kahverengidir.

9. Makroskobik yapı –Diri ve öz odun renk farkı yok.Odunu kırmızımsı beyaz,olgun odun özelliklerine sahip.80’den yaşlı ağaçta kırmızı yürek oluşumu adı verilen bir öz odun bulunur.Yıllık halka sınırları belirgin..Geniş öz ışınları çıplak gözle görülebilmekte,Odunu sert,ağır.

10. Mikroskobik yapı - Dağınık traheli.Trahe çapı 60-80 µm,perforasyon tablası basit,yaz odununda küçük çaplı trahelerde 20 bölmeye kadar merdivenimsi.Öz odununda içleri yabancı maddelerle dolu traheler ve tüller oluşumu var.Geçitler horizontal sıralı,bazen merdivenimsi

11. TOHUM/MEYVE/KOZALAK Çiçek açma zamanı Nisan-Mayıs aylarıdır. Erkek çiçeklerin bir çoğu bir sap ucunda toplanmış aşağıya sarkan, topaç biçiminde kurullar oluşturur. Meyve kadehi (meyve örtüsü) Eylül-Ekim aylarında olgunlaşınca dört parçaya ayrılır. Kadehin dış yüzü pürüzlü olup, üstünde ipliksi pullar bulunur. Kadehin içinde üç köşeli, kızıl kestane renkli, sert kabuklu 2 meyve bulunur. Bu meyvenin tohumu yağlıdır. Birinci Dünya Savaşı’nda ülkemize bolca gönderilen meyveleri, Alman Fıstığı olarak tüketilmiştir.

13. SÜRGÜN Uzun tomurcuk uçları sivridir ve sürgünlere bir açı teşkil eder. Gürgenlerden kayınları ayırmanın önemli işaretlerinden biri sayılan tomurcuklar, kayınların aksine, gürgenlerde sürgünlere yatık ve paraleldir. Bu özellik kışın çok açık biçimde gözlenir. Uç tomurcuk yan tomurcuklara oranla daha büyük ve sivri uçludur.

15. Kullanıma Yönelik Genel Değerlendirme İşlenme özeliği iyi Kurutulabilme özeliği Güç Dayanıklılık Az Emprenye edilebilme Orta Kullanım yeri - Direk, travers, kaplama-kontplak, amabalaj malzemesi, yapı malzemesi, mobilya, ev ve süs eşyaları, alet sapları, lif ve yonga levha, odun kömürü

16. Genel Dağılımı: Bulgaristan, Türkiye, Kafkasya ve İran’da doğal yayılım gösterir. Türkiye Dağılımı: Özellikle Karadeniz kıyılarında yaygın olarak yetişir. Karadeniz kıyılarına paralel olarak uzanan dağların orta ve yüksek bölümlerinde, kuzeye bakan yüzlerinde sık ve karışık ormanlar kurar.