Potęga Kazimierza Wielkiego

1. Potęga Kazimierza Wielkiego

2. Kazimierz Wielki, ostatni król Polski z rodu Piastów, był synem Władysława Łokietka i Jadwigi, córki Bolesława Pobożnego. Od najmłodszych lat ojciec wprowadzał go w sztukę rządzenia. Władysław Łokietek Dzieciństwo i młodość

3. POLITYKA ZEWNĘTRZNA - Luksemburgowie - Zakon krzyżacki - Przyłączenie Rusi Czerwonej do Polski - Śląsk - Mazowsze - Marchia Branderburska

4. Luksemburgowie Po wstąpieniu na tron największym i najbardziej palącym problemem były dla Kazimierza stosunki z Luksemburgami. Kwestię luksemburską rozwiązywał na zjazdach w Wyszehradzie

5. Zakon krzyżacki Wybrana polska pod Płowcami w 1331 roku nie zmieniła jednak ogólnej porażki wojsk polskich w walce z Krzyżakami. W 1332 roku zagarnęli oni Kujawy na stałe. Kazimierz Wielki chciał zakończyć raz na zawsze trwający konflikt, ale chciał to uczynić na drodze pokojowej. Proces polsko-krzyżacki odbył się w 1339 roku w Warszawie. Krzyżacy mieli zwrócić całe Pomorze Gdańskie, Kujawy, ziemię chełmińską i dobrzyńską oraz zapłacić znaczne odszkodowanie i pokryć koszty procesu.

6. Przyłączenie Rusi Czerwonej do Polski W 1338 wybuchł nowy konflikt. Ruś Halicko-Wołyńska była bogatym i urodzajnym krajem, leżącym przy wielkim szlaku handlowym wiodącym znad brzegu Morza Czarnego do brzegów Bałtyku. Tron halicki miał przypaść w udziale Kazimierzowi w spadku po księciu mazowieckim B. Jerzym II, który w zamian za pomoc wyznaczył króla polskiego na swego następcę. Jego otrucie dało Polsce wygodny pretekst do przejęcia Rusi Czerwonej. Kazimierz opanował Księstwo Halickie z Lwowem oraz zachodnią część Wołynia – tereny te pozostały przy Polsce aż do rozbiorów, w znacznej części wróciły pod władzę II RP. Jedynie ziemia sanocka pozostała przy Rzeczypospolitej do chwili obecnej.

7. Śląsk Zbliżenie Kazimierza Wielkiego do cesarza, dobre stosunki z książętami śląskimi, nieprzyjazne kroki w stosunku do Luksemburgów legły u podstaw odwetowej wyprawy na Polskę króla czeskiego Jana Luksemburskiego. Wojska czeskie zajęły znaczny obszar Polski, podchodząc aż pod Kraków. Śmierć Ludwika Bawarskiego (1347) i wybór na króla niemieckiego Karola Luksemburga zmusiły Kazimierza Wielkiego do zawarcia pokoju w Namysłowie (1348). W wyniku tego układu Śląsk został włączony do królestwa Czech. Kazimierz Wielki tytułem zastawu otrzymał Płock, w 1352 po wymarciu Piastów kujawskich przyłączył do Korony ziemię łęczycką i dobrzyńską,

8. Mazowsze W 1351 po bezpotomnej śmierci na polu bitwy księcia mazowieckiego Bolesława III płockiego, Korona na mocy układu z Trojdenowicami z 18 września 1351 r. przejęła tereny płockie, zakroczymskie i wiskie Mazowsza, natomiast resztę uznano za polskie lenno. W 1352 roku Trojdenowicowie złożyli Kazimierzowi Wielkiemu hołd lenny ze swych ziem dziedzicznych. Karol IV Luksemburski zrzekł się praw do księstwa płockiego w Układzie w Budzie w 1353 r.

9. Marchia Branderburska Dodatkowo udana polityka zagraniczna Kazimierza doprowadziła do opanowania przez Polskę części ziem Marchii Brandenburskiej, która wcześniej zabrała je Polsce.

10. POLITYKA WEWNĘTRZNA • Konflikt z biskupem Krakowskim J. Grotem • Prawa żydów - Wielkopolska - Reformy administracyjne i sądowe - Wojskowość i budownictwo - Gospodarka i skarb państwa - Kultura, oświata, sztuka

11. Konflikt z biskupem Krakowskim J. Grotem W 1334 król wszedł w konflikt z biskupem krakowskim Janem Grotem na tle jego polityki ustępstw wobec krzyżaków. W grę wchodził też konflikt o obciążenie finansowe diecezji krakowskiej na rzecz państwa. Biskup rzucił klątwę na króla i nałożył interdykt na diecezję. W odpowiedzi Kazimierz oskarżył biskupa przed papieżem o zdradzanie tajemnic stanu, nawoływanie do buntu i nadużycia w nadawaniu beneficjów kościelnych. Doszło nawet do tego, że gdy w 1338 ekskomunikowany król wszedł do katedry wawelskiej biskup przerwał nabożeństwo. Ostatecznie Kazimierz pogodził się ze swoim przeciwnikiem w 1343.

12. Prawa żydów W 1334 władca rozszerzył na całe Królestwo Polskie postanowienia statutu kaliskiego księcia Bolesława Pobożnego, odnośnie Żydów. Gminy żydowskie uzyskały m.in. wyjęcie spod jurysdykcji prawa niemieckiego i bezpośrednio podlegały sądom królewskim.

13. Wielkopolska Rycerstwo wielkopolskie protestowało przeciwko ustanowieniu starosty generalnego dla Wielkopolski, który stał się faktycznym rządcą tej dzielnicy w imieniu króla. Likwidacja tego urzędu i powołanie przez Kazimierza dwu odrębnych starostów tylko pogorszyło sytuację. Rozpoczęły się zamieszki i zbójnictwo na drogach. Dla obrony kupców Poznań zmuszony był zawiązać w 1350 konfederację miejską. Rozpoczęły się ataki na przedstawicieli i zwolenników króla. Wielkopolska pogrążyła się w chaosie wojny domowej.

14. Reformy administracyjne i sądowe - Jedną z reform było przeobrażenie urzędu starosty, spowodowane zrastaniem się poszczególnych ziem w jedno państwo. - W Polsce jako pierwszy, wykształcił się stan duchowieństwa. - W wyniku zdobywania przywilejów przez możnowładców i rycerzy powstał stan rycerski. - Jeżeli dochodziło do ataku na miasto wszyscy mieszkańcy mieli obowiązek stanąć w jego obronie. -Wojsko składało się z oddziałów, których nazwy pochodziły od znaków i proporców.

15. Kościół Św. Katarzyny w Krakowie Wzmocnieniu siły władającego pomaga również silna armia. Toteż nic dziwnego, że i tą sprawą Kazimierz się zajął, przeprowadzając reformę organizacji wojska. Niemniej ważną sprawą było budownictwo obronne. Nie tylko Polska zaczęła doganiać pod tym względem sąsiadów, lecz inwestycje te pozostawiły po sobie zaplecze gospodarcze, a więc wapienniki i cegielnie. Za czasów Kazimierza wybudowano 53 zamki i 27 murowanych fortyfikacji miejskich. Wojskowość i budownictwo

16. Wielkie są zasługi Kazimierza na polu gospodarczym. Przede wszystkim wspomagał energiczną kolonizację puszczy. Otoczył też opieką miasta, co nie było w zwyczaju u jego ojca. Nadał tym samym przywileje handlowe Krakowowi. Za panowania Kazimierza założono niemal 100 nowych miast. Fundowanie miast na prawie niemieckim powodowało, że zarówno chłopi, jak i specjaliści z Zachodu ruszali do naszego państwa. Gospodarka i skarb państwa

17. Kultura, oświata, sztuka Jedną z największych zasług Kazimierza Wielkiego było ufundowanie w 1364 Akademii Krakowskiej. Za panowania Kazimierza Wielkiego na terenie Małopolski powstało wiele gotyckich budowli, których lwia część była fundacjami królewskimi

18. ZAŁOŻENIE AKADEMII KRAKOWSKIEJ "My Kazimierz, bacząc na to, co dobre, postanowiliśmy w mieście naszym Krakowie wyznaczyć miejsce, na którym by studium generalne kwitnęło. Wszystkim pospołu i każdemu z osobna przyrzekamy i dobrą wiarą zaręczamy, iż niżej podpisane artykuły nie naruszone strzec i zachowywać będziemy. W szczególności zaś dla rektorów uniwersytetu, doktorów, mistrzów, scholarów, pisarzy, sprzedawców ksiąg, bedełów oraz ich domowników chcemy być panem łaskawym".

19. TYTUŁ KRÓLEWSKI Koronacja Kazimierza Wielkiego "(...) wyznaczono uroczystość św. Marka Ewangelisty, która przypadała w niedzielę (23 kwietnia), na koronację jego i jego żony (...). O świcie (...) książę Kazimierz, ubrany przez biskupów w pałacu w szaty królewskie i przyprowadzony do katedry krakowskiej przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Janisława w asyście biskupów (...) oraz licznie zgromadzonych i wyrażających swoje poparcie panów i szlachty polskiej, zostaje namaszczony i ukoronowany na króla polskiego (...). A dzień ten i dalsze następne dni spędzono ku wielkiej radości i uciesze wszystkich na tańcach, turniejach i uciechach."

20. DZIEDZICTWO TRONU Pomimo tego, iż Kazimierz Wielki miał liczne żony, nie udało mu się doczekać syna z prawego łoża. W 1339 r. na zjeździe w Wyszehradzie ustalił z Andegawenami prawo następstwa tronu po jego bezpotomnej śmierci. Była to cena poparcia jego polityki zagranicznej przez dynastię węgierską. Jeszcze raz w 1369 Kazimierz potwierdził prawa Andegawenów do tronu polskiego. Kiedy więc umarł na zapalenie płuc po wypadku na polowaniu w okolicach Przedborza w miejscowości Żeleźnica w 1370, tuż po jego pogrzebie przybył z Węgier Ludwik Andegaweński, który niezwłocznie koronował się w Katedrze krakowskiej (wawelskiej). Tym samym wygasła dynastia Piastów jako panująca na tronie polskim.

21. Prezentacje wykonała Aleksandra Skotniczna kl. 1c