Üçüncü Bölüm

1. Üçüncü Bölüm Yrd.Doç.Dr. Nesrin Kenar 1919-1923 DÖNEMİNDE TÜRK DIŞ POLİTİKASI 1919-1923 Döneminde Türk Dış Politikasına Yön Veren Dinamikler Mondros Ateşkes Antlaşması Sevr Barış Antlaşması Uluslararası İlişkiler Bölümü

2. Bu konuyu çalıştıktan sonra: 1919-1923 Döneminde Türk Dış Politikasına Yön Veren Dinamikleri öğrenecek, 1919-1923 Döneminde Türk Dış Politikasına Yön Veren Uluslararası Dinamikleri öğrenecek, 1919-1923 Döneminde Türk Dış Politikasına Yön Veren İç Ortam ve Dinamikleri öğrenecek, Mondros Ateşkes Antlaşmasını öğrenecek, Sevr Barış Antlaşmasını öğrenecek, Öğrenme Hedefleri

3. 1919-1923 Döneminde Türk Dış Politikasına Yön Veren Dinamikler • Uluslararası Dinamikler • İç Ortam ve Dinamikler Mondros Ateşkes Antlaşması Sevr Barış Antlaşması 1919-1923 DÖNEMİNDE TÜRK DIŞ POLİTİKASI İçindekiler • Özet

4. Müttefik devletlerin kendi içlerindeki sorunlar • Müttefik devletlerin kendi aralarındaki sorunlar • Müttefik devletlerde savaş aleyhtarlığı atmosferi hakimdi • SSCB faktörü 1919-1923 Döneminde Türk Dış Politikasına Yön Veren Uluslararası Dinamikler

5. 1919-1923 Döneminde Türk Dış Politikasına Yön Veren İç Dinamikler 1919 yılında Kurtuluş Savaşı başladığında maddi olanaklar sıfıra yakındı. Anadolu köylüsü en azından 1911’den beri durmadan savaşıyordu; tükenmişti ve savaştan usanmıştı. Böylesine zor durumda Ankara’nın bağımsızlık için savaşabilmesi , irade gücünün yanı sıra, 2 önemli olayın etkisi oldu. 1) İzmir ‘in Mayıs 1919’da Yunanistan tarafından işgali 2) 1920 Sevr’in doğuda bir Ermenistan kurması

6. Mondros Ateşkes Antlaşması • Savaşın Osmanlı İmparatorluğu için bittiğini ilan eden belge, Mondros Silah Bırakışması Sözleşmesi oldu. 25 maddeden oluşan Mondros’un hükümleri, esas olarak şu başlıklar altında toplanabilir; • Ordunun Teslimiyle ve Çekilmesiyle İlgili Konular • Müttefiklere Sağlanacak Kolaylıklar • Diplomatik Konular • Müttefiklerin İşgal Edecekleri Yerler • İşgal Edileceği İlan Edilen Yerler • Madde 7: Müttefiklerin, kendi güvenliklerini tehdit edecek herhangi bir durum ortaya çıkarsa, herhangi bir stratejik noktayı işgal etme hakkının bulunması.

7. Mondros Ateşkes Antlaşması Mondros Sonrası Sevres Öncesi Düşmanca eylemler 31 Ekim 1918’de kesilmek gerekirken, müttefikler buna uymadılar. 1) Her 3 ülke donanmaları İstanbul’a 13 Kasım 1918’de gelip burada üslendiler. 2) İngilizler Musul’u silah bırakışmasından 15 gün sonra işgal ettiler. 3) İtalya Antalya’yı ve Kuşadası’nı, Fransa da Adana, Urfa, Maraş, Antakya ve İskenderun’u 1919 ilkbaharında işgal ettiler. Ayrıca silah toplamak ve ulaşım sistemini denetlemek için İngiltere İzmit, Eskişehir ve Samsun’a; Fransa Zonguldak’a; İtalya da Konya’ya birlik yerleştirdi.

8. Mondros Ateşkes Antlaşması 4) ABD, İngiltere ve Fransa, 15 Mayıs 1919’da İzmir’i Yunanistan’a işgal ettirdiler. 5) İstanbul kenti İngiltere, Fransa, İtalya’nın resmi işgaline 16 Mart 1920’de uğrayacak, padişaha yapılan müttefik baskısı sonucu Meclis-i Mebusan 2 gün sonra faaliyetlerini tatil edecek, müttefiklerin eline geçen mebuslar Malta Adası’na sürülecektir.

9. Sevr Barış Antlaşması Sevr Antlaşması özet olarak; - Ülkenin sınırları - Askeri - Politik, hukuki, azınlıklar ve - Diplomatik, ekonomik ve mali konulardan oluşmaktadır.

10. Sevr Barış Antlaşması - Ülkenin sınırları:Sevres Antlaşması aslında imparatorluk sınırlarını değil Osmanlı İmparatorluğunu kuran Türklerin bulunduğu toprak parçalarının sınırlarını çizmektedir.

11. Sevr Barış Antlaşması • İstanbul ve Çanakkale boğazları da Boğazlar Komisyonunun yönetimine bırakılmıştır. • İzmir ve civarı Yunanlılara bırakılmıştır. • Doğu sınırları belirlenirken Kars, Iğdır, Sarıkamış, Ardahan ve Artvin dışarıda bırakılmıştır. • Güney ve Güneydoğuda ise Urfa, Antep, Mardin ve İskenderun Körfezinin tamamı dışarıda bırakılmıştır. • İran sınırı aynen kalmıştır.

12. Sevr Barış Antlaşması Türklere bırakılan küçük Anadolu da müttefik devletler arasında etki alanları olarak dağıtılmıştı. Fransız etki bölgesi Adana, Mersin, Maraş, Elazığ, Diyarbakır, Sivas, Tokat ve Divriği bölgeleri; İtalya nüfus bölgesi Silifke, Antalya, Muğla, Aydın, Balıkesir, Afyon, Aksaray, Niğde ve Akşehir’i içermekteydi. İngilizlerin ise müttefiklerle İstanbul’un ortak işgali, petrol zengini Irak toprakları ve yeni kurulacak Ermenistan ile Kürt Özerk Bölgesini kendisine ayırmıştır.

13. Sevr Barış Antlaşması Sultanın korumaları ile birlikte asker sayısı en fazla 50700 olacaktı. 171. madde İstanbul hükümetinin sahip olabileceği silah miktarını da detaylı bir şekilde belirtmiş ve bunların dışında silah edinmeyi yasaklamıştır. Antlaşmanın yürürlüğe girmesinden sonra altı ay içinde izin verilen sayıdan fazla askerin tamamı dağıtılacaktı. Osmanlının savaş gemilerinin tamamına el konulmuştur.

14. Sevr Barış Antlaşması -Siyasi , Hukuki, Azınlıklar ve Diplomatik Konular:Müttefik ülkeler Osmanlı’nın parçalanmasının bahanelerini bulmak için politik, hukukî ve diplomatik gerekçeler kullanmışlardır. Sevr Antlaşması’yla büyük Ermenistan’ın ve bir Kürt Devletinin kuruluşunu Osmanlı’ya kabul ettirmişlerdir.

15. Sevr Barış Antlaşması - Ekonomik Konular:İttihat ve Terakki iktidarı Birinci Dünya savaşının başlamasıyla Osmanlı ekonomisinin emperyalist kamburu olan kapitülasyonları kaldırdığını ilan etmiştir. Sevr Antlaşması nın 261. ve 310. maddeleri ise kapitülasyonları yeniden getirmekteydi. Sevr Antlaşması’nda Osmanlı nın ödeme gücünün olmadığı belirtilerek savaş tazminatı istenmemiştir.

16. Sevr Barış Antlaşması !!! Sevr Antlaşması Neden Geçersizdir?!!! Bugün bile Avrupa ve ABD deki Ermeniler propagandalarla Sevr Antlaşmasının kendileri açısından hala geçerli olduğunu ileri sürmektedirler. Bu fikre dayanarak Sevr Antlaşmasının 88-93.maddelerinde kendilerine bırakılan Ermeni topraklarının Ermenilere geri verilmesini istemektedirler. Antlaşmayı imzalayan devletlere göz atacak olursak:

17. Sevr Barış Antlaşması Sevr Antlaşması TBMM hükümeti ile değil İstanbul hükümeti ile imzalanmıştır. TBMM hükümeti antlaşmanın tarafları arasında yer almıyordu. TBMM nin antlaşmada taraf olmaması Sevr Antlaşması nı hukuken geçersiz kılmaya yeterli sebep teşkil etmektedir.

18. Sevr Barış Antlaşması Ayrıca bu antlaşma Osmanlı Hukuku açısından da geçersizdir. 8 Ağustos 1909 tarihinde Kanun-i Esasi de yapılan değişiklik ile 7. maddeye barış antlaşmalarının parlamento tarafından onayı şarttır.. hükmü konmuştur. Sevr Antlaşması imzalanmadan birkaç ay önce 1 Mart 1920 de İstanbul işgal edilmiş, Bunun üzerine padişah 11 Nisan da parlamentoyu tamamen dağıttı. Bir daha hiç toplanmayan parlamento doğal olarak Sevr Antlaşmasını onaylamamıştır. Bu sebeplerden dolayı Sevr Antlaşmasının hiçbir şekilde yine hukuken geçerliliği yoktur.

19. Sevr Barış Antlaşması Bütün bu hukuksal gerçeklerin dışında, bu antlaşma yürürlüğe konulmadan antlaşmaya imza atan Osmanlı hükümeti ortadan kalktı ve daha sonra Anadolu da kurulmuş olan yeni Türk Hükümeti ile İtilaf devletleri arasında Lozan Antlaşması imzalandığı için zaten geçerliliğini fiilen ve hukuken kaybetmiştir.

20. Neo-Klasik Çalışma/Boş Zaman Teorisi • İşgalin başlıca nedeni Kasım 1918’den itibaren, yurdun işgale uğrayacağından korkulan yerlerinde adlarına Kuvay-ı Milliye denilen silahlı kuvvetler kurarak mücadele etmeye başlayacak bölgesel kuruluş derneklerinin kurulması ve faaliyete girmesiydi. • Nitekim Sivas Kongresi’nde kabul edilen esaslar üzerine kurulu Misak-ı Milli’yi kabul etmiştir.

21. Örneğin gelir seviyesi görece yüksek olan kişi daha az çalışmayı tercih edecektir. Bu durum farksızlık eğrisi ile gösterilir. Yine gelir seviyesi ortalama tüketim ihtiyaçlarını karşılayabiliyorsa yine az çalışmayı tercih edecektir. Bu durum ise bütçe kısıtı eğrisi ile ifade edilir. Görüldüğü gibi çalışma kararı çoğunlukla gelir seviyesi ile ilgilidir. Birey kendi durumuna göre bir denge oluşturur. Ücret oranlarındaki artış ve azalışlar bu kararı doğrudan etkiler. Ancak ücretin artması her zaman çalışma isteği uyandırmaz. Bu miktarın da bir eşiği bulunur. Belirli ücret seviyesine ulaşmış birey artık daha fazla süreler çalışmak istemeyebilir. Bu durum geriye kıvrımlı bireysel emek arz eğrisi ile ifade edilir. • İşgücü Arzı Kavramı, • Çalışmak niyetiyle emeğini piyasaya sunmaya hazır kişiler işgücü arzını oluşturur. Arz, kelime anlamı olarak sunum demektir. İşgücü arzı, ekonomilerin üretim potansiyelini belirleyen önemli bir unsurdur. • Bireyler çalışma kararını, gelir düzeyleri, boş zaman tercihleri ya da diğer bireysel tercihlerine göre verirler. • Neo-Klasik Çalışma/Boş Zaman Teorisi, • Neo-Klasik iktisatta iki tip zaman kullanılmaktadır. Bunlar çalışılarak geçirilen zaman ile boş zamandır. Bunlar arasındaki tercih bizi çalışma kararına, buradan da üretim ve verimlilik ilişkisine götürür. • Birey faydasını maksimize edecek çalışma süresini kendi belirler. Buradaki kriterler ise neo-klasik çalışma/boş zaman teorisini oluşturur. • . Konunun Özeti

22. Ayrıca alternatif geliri olanlar (kira, miras,vb) daha az çalışmak isteyebilirler. Ailenin durumu, bireysel tercihler, yaşam algısındaki farklılıklar gibi hususlar daha fazla boş zaman geçirmek ya da çocuklarına bakmak için bireyleri işgücü piyasasından uzaklaştırabilir. Tüm bunların yanında ülkedeki genel işgücünün nüfusu, çalışma hayatına girişte bolluk-kıtlık dengesi açısından tercihleri etkileyebilir. • Piyasa Emek Arz Eğrisinin Oluşumu, • Tüm bu veriler bireyin piyasaya ne kadar katılacağı kararını etkiler. Bu dengeye piyasa emek arz eğrisi denir. Denge, çalışma süresi ve gelir seviyesi eksenlerinde optimal noktada oluşur. • İşgücü Arzını Etkileyen Ücret Dışı Unsurlar, • Elde edilen ücret geliri her ne kadar önemli olsa da bir takım diğer unsurlar da işgücü arzını etkiler. Piyasada aynı işi yapmakta olanlar arasında oluşmuş diğer ücret seviyeleri bu kararda etkilidir. Konunun Özeti

23. Ders Bitti • Teşekkürler Konunun Özeti