Οι Πνεύμονες

1. Οι Πνεύμονες • Αποτελούνται από : • το παρέγχυμα • την τραχεία • τους βρόγχους • τα βρογχιόλια • τις κυψελίδες

2. Έργο των Πνευμόνων • Πρόσληψη του οξυγόνου από τον ατμοσφαιρικό αέρα • Αποβολή του διοξειδίου του άνθρακα που παράγεται στον οργανισμό μας

4. Αναπνευστική λειτουργία • Κατά την εισπνοή ο αέρας φτάνει στις κυψελίδες, με τους • αεραγωγούς. • Το αίμα που φτάνει στις κυψελίδες προσλαμβάνει το • οξυγόνο και αποδίδει το διοξείδιο του άνθρακα • που αποβάλλεται με την εκπνοή.

5. Αναπνευστικοί μύες • Η κίνηση του αέρα μέσα και έξω από τους πνεύμονες γίνεται με την βοήθεια των αναπνευστικών μυών. • Ο βασικότερος αναπνευστικός μυς είναι το διάφραγμα που χωρίζει την κοιλότητα του θώρακα από αυτήν της κοιλιάς.

6. Φυσιολογικοί Πνεύμονες Ανεπάρκεια Ανικανότητα Αναπηρία Am (1999)

7. Πώς θα μάθετε την πάθησή σας Πολλές ασθένειες μπορούν να προκαλέσουν βήχα, φλέματα, δύσπνοια και συριγμό. Ο γιατρός σας από τις πληροφορίες που θα πάρει από εσάς και από τις εξετάσεις που θα σας κάνει (σπιρομέτρηση – αέρια αίματος) θα σας πει αν πάσχετε από ΧΑΠ (βρογχίτιδα και/ή εμφύσημα).

8. Ορισμός Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι η νοσηρή κατάσταση, που μπορεί να προληφθεί και να θεραπευτεί, ενώ χαρακτηρίζεται από μερικά έξω-πνευμονικά χαρακτηριστικά που συμβάλλουν στην σοβαρότητα της νόσου σε ορισμένους ασθενείς. Η πνευμονική συνιστώσα χαρακτηρίζεται από περιορισμό της ροής του αέρα, που δεν είναι πλήρως αναστρέψιμος. Ο περιορισμός της ροής είναι συνήθως προοδευτικά επιδεινούμενος και συσχετίζεται με παθολογική φλεγμονώδη απάντηση του πνεύμονα έναντι τοξικών σωματιδίων ή αερίων. GOLD Update 2006

9. Τι είναι Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια • Είναι ένας γενικός όρος που περιλαμβάνει κυρίως • την χρόνια βρογχίτιδα, και • το πνευμονικό εμφύσημα. • Κοινό χαρακτηριστικό τους είναι η στένωση των βρόγχων και η καταστροφή των κυψελίδων. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση της ροής του αέρα στους πνεύμονες, κυρίως κατά την εκπνοή.

10. Τι είναι η χρόνια βρογχίτιδα Η χρόνια βρογχίτιδα είναι μια νόσος που χαρακτηρίζεται από υπερβολική παραγωγή βλέννας και οίδημα του βλεννογόνου. Αυτά προκαλούν στένωση των βρόγχων, βήχα, πτύελα και συχνές λοιμώξεις.

11. Χρόνια βρογχίτιδα Σύσπαση λείων μυϊκών ινών Φλεγμονή τοιχώματος αεραγωγού Αποφραγμένος αεραγωγός Βλέννα

12. Τι είναι Πνευμονικό Εμφύσημα Το εμφύσημα είναι νόσος που καταστρέφει τις κυψελίδες. Η καταστροφή αυτή επηρεάζει τη σωστή ανταλλαγή του οξυγόνου και του διοξειδίου του άνθρακα. Επίσης κατακρατείται μεγαλύτερη ποσότητα αέρα στους πνεύμονες απ΄ό,τιπρέπει.

13. Πνευμονικό εμφύσημα Παγιδευμένος αέρας Διάτρηση τοιχωμάτων βρόγχων, από μεγάλους σάκους αέρα Υπερδιογκωμένοι σάκοι αέρα

14. Πνευμονικό Εμφύσημα Διατεταμένες κυψελίδες λόγω καταστροφής του τοιχώματος Φυσιολογικές κυψελίδες

15. Εικόνα ασθενούς με ΧΑΠ • Καπνιστής άνω των 45 ετών • Συχνές λοιμώξεις αναπνευστικού • Καθημερινός βήχας • Έντονη απόχρεμψη • Δύσπνοια • Παροξυσμοί

16. ΠεριγραφέςτηςΔύσπνοιας Χρειάζεταινακάνωπροσπάθειαγιανααναπνεύσω Η αναπνοήμουμεδυσκολεύει Αισθάνομαιότιχρειάζεταιναπάρωπερισσότεροαέρα Λαχανιάζω Δενμπορώναπάρωαρκετόαέρα

18. Κλινική Εικόνα της ΧΑΠ Χρονία Βρογχίτις Εμφύσημα

19. Χρονία Βρογχίτις

20. Εμφύσημα

21. Παράγοντες Κινδύνου Τοξικός παράγων(εισπνεόμενες ερεθιστικές ουσίες) Κάπνισμα (80-90%), ενεργητικό ή παθητικό Ρύπανση (βιομάζα) α. Ατμοσφαιρική β. Επαγγελματική γ. Οικιακή Γενετικοί Παράγοντες (Ανεπάρκεια α1- αντιθρυψίνης. Οι γενετικοί παράγοντες δυνατόν να εξηγούν, γιατί μόνο το 15% των καπνιστών αναπτύσσουν ΧΑΠ) Αναπνευστικές λοιμώξεις (Κατά το πρώτο έτος της ζωής) Άλλα (Αδύνατα βρέφη, δίαιτα φτωχή σε αντιοξειδωτικές βιταμίνες A, C και E) ΧΑΠ

22. Αίτια εμφάνισης ΧΑΠ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΛΛΕΙΜΑ α1-αντιθρυψίνης ΚΑΠΝΙΣΜΑ (συχνότερη αιτία)

23. Τοξικά σωματίδια ή αέρια Παράγοντες του ξενιστή Αντιοξειδωτικοί παράγοντες Φλεγμονή Αντιπρωτεϊνάσες Οξειδωτικό στρες Πρωτεϊνάσες Ανάπτυξη ΧΑΠ

24. Το οξειδωτικό stress είναι αυξημένο στους ασθενείς με ΧΑΠ. Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει ενεργείς οξειδωτικούς παράγοντες όπως H2O2ρίζες ΟΗ ανιόν - υπεροξείδιο Ο2 – οξείδιο του ΝΟ και ισομερή προσταγλαδινών

25. Γιατί το κάπνισμα βλάπτει • Το κάπνισμα αποτελεί τον κυριότερο αιτιολογικό παράγοντα της χρόνιας βρογχίτιδας και του πνευμονικού εμφυσήματος. • Ο καπνός του τσιγάρου καταστρέφει τους αμυντικούς μηχανισμούς του αναπνευστικού συστήματος με αποτέλεσμα συχνές λοιμώξεις. • Επίσης προκαλεί ερεθισμό των βρόγχων, υπερπαραγωγή πτυέλων, στένωση των βρόγχων και καταστροφή των κυψελίδων.

26. Πνεύμονες Καπνιστή

27. Κάπνισμα Κύρια αιτία ΧΑΠ • 80% - 90% συνολικού κινδύνου ανάπτυξης ΧΑΠ • 82% συνόλου θανάτων λόγω ΧΑΠ • 15% - 20% καπνιστών θα αναπτύξουν ΧΑΠ

28. Διακοπή καπνίσματος και ΧΑΠ • Πρόληψη της νόσου • Βελτίωση των συμπτωμάτων της • Επιβράδυνση της εξέλιξης της

29. Η διακοπή του καπνίσματοςεπιβραδύνει την έκπτωση της λειτουργίας των πνευμόνων Δεν κάπνισαν ποτέ ή δεν είναι επιρρεπείς στο κάπνισμα 100 75 50 25 0 Κάπνιζαν τακτικά και είναι επιρρεπείς στις επιδράσεις του Σταμάτησαν στα 45 FEV1 (% της τιμής στην ηλικία των 25) Ανικανότητα Σταμάτησαν στα 65 Θάνατος 25 50 75 Ηλικία (χρόνια) Adapted from: Fletcher et al,Br Med J 1977.

30. Συχνότητα ΧΑΠ • Η ΧΑΠ, υποεκτιμάται γιατί δεν γίνεται συχνά έγκαιρη διάγνωση της νόσου. • Η νόσος διαγιγνώσκεται κυρίως στα προχωρημένα στάδια

31. Πορεία και Πρόγνωση • Η νόσος εξελίσσεται σε 30 ή περισσότερα χρόνια • Η έναρξη είναι ύπουλη και ο ασθενής είναι χωρίς συμπτώματα για 20 ή περισσότερα χρόνια • >75% της λειτουργικότητας του πνεύμονα μπορεί να χαθεί πριν ο ασθενής εκδηλώσει δύσπνοια στην κόπωση ή βήχα με απόχρεμψη.

32. ΧΑΠ Είναι νόσος που εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου, και οδηγεί ένα ποσοστό των ασθενών σε εργασιακή ανικανότητα με επακόλουθο την πρόωρη απομάκρυνση από την εργασία

33. Επιπτώσεις της ΧΑΠ Ανεπάρκεια Ανικανότητα Αναπηρία Am (1999)

34. ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ (mortality) : Πόσοι πεθαίνουν από τη νόσο ανά έτος σε ένα πληθυσμό ΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ (morbility) : Πόσοι επισκέπτονται ιατρό, νοσοκομείο, ή νοσηλεύονται από τη νόσο ανά έτος σε ένα πληθυσμό ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ (prevalence) : Πόσοι δηλώνονται με χαρακτηριστικά της νόσου ανά έτος σε ένα πληθυσμό

35. ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ ΧΑΠ Το 1990 ήταν 9,34 % για άνδρες, 7,33 % για γυναίκες (στοιχεία Π.Ο.Υ.) Σήμερα εκτιμάται ότι το ποσοστό είναι υπερδιπλάσιο • Επειδή τα στοιχεία αφορούν στο σύνολο του πληθυσμού, ο επιπολασμός της ΧΑΠ στις μεγαλύτερες ηλικίες υποεκτιμάται σημαντικά • Ένα άλλο στοιχείο που θα αυξήσει τον επιπολασμό είναι η αναμενόμενη αύξηση του γηράσκοντα πληθυσμού (το 2025 θα είναι 800 εκατ.) • Ο επιπολασμός αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά διότι αυξάνεται ραγδαία ο αριθμός των καπνιστών, ειδικά των γυναικών και των παιδιών (στόχος καπνοβιομηχανιών)

36. Θνησιμότητα & Νοσηρότητα ΧΑΠ Η μόνη μεγάλη αιτίαθανάτου που αναμένεται να αυξηθεί δραματικά τις επόμενες δεκαετίες Συχνότερη αιτία θανάτου ( 3 εκατομ. ετησίως , 4,5 εκατομ. σε 20 χρόνια) • 6η παγκοσμίως • 4η στις Η.Π.Α. ( 70% αύξηση τα τελευταία 20 χρόνια) • 3η στην Ευρώπη Το 1990 ήταν η 12η πιο επιβαρυντική ασθένεια (*) Το 2020 θα είναι στην 5η θέση (*) Ως μέτρο επιβάρυνσης από τις ασθένειες χρησιμοποιούνται τα DALY (Disability Adjusted LifeYears) : Άθροισμα χαμένων ετών ζωής λόγω πρόωρων θανάτων και ετών που ζει ο ασθενής σε κατάσταση Αναπηρίας. Ξεκίνησαν από τη Διεθνή Τράπεζα και υποστηρίζονται από τον Π.Ο.Υ. με σκοπό να ποσοτικοποιηθούν η θνησιμότητα, η επιβάρυνση της ποιότητας ζωής και η αναπηρία

37. Μεταβολή Θνησιμότητας Συνήθων Νοσημάτων 1965-1998 (Η.Π.Α.) 3.0 Καρδιαγγειακά Εγκεφαλικά Αλλα Αγγειακά Χ.Α.Π Άλλα αίτια 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 –59% –64% –35% +163% –7% 0 1965 - 1998 1965 - 1998 1965 - 1998 1965 - 1998 1965 - 1998 Source: NHLBI/NIH/DHHS

38. Ιατρικές Επισκέψεις για ΧΑΠ (Η.Π.Α.) Αριθμός = Εκατομμύρια 15 10 5 0 1980 1985 1990 1995 1998 Year Πηγή: National Ambulatory Medical Care Survey, NCHS

39. Κατανομή δαπανών για ΧΑΠ στις ΗΠΑ

40. Συχνότης: 4-10% του ενηλίκου πληθυσμού

41. Συχνότητα τηςΧΑΠ • 4-6% του ενηλίκου πληθυσμού έχει ΧΑΠ • 1.8 εκατ. στην Ισπανία • 3.0 εκατ. στην Βρετανία • 2.7 εκατ. στην Γερμανία • 2.6 εκατ. Στην Ιταλία • 2.6 εκατ. Στην Γαλλία ERS/ELF. European Lung White Book 2003

42. Επιδημιολογικά δεδομένα της ΧΑΠ στην Ελλάδα • 8,4% πληθυσμού >35 ετών καπνιστές= 600.000 • 150.000 καπνιστές σε ομάδα υψηλού κινδύνου • Πάνω από το 50% των ασθενών διεγνώσθησαν κατά τη διάρκεια της μελέτης Siafakas et al:Chest 2004

43. Αιτίες θανάτου στις Δυτικο-Ευρωπαϊκές Χώρες 1990 2010 1. Ischaemic heart disease 1. Ischaemic heart disease 2. Cerebrovascular disease 2. Cerebrovascular disease 3. Lung cancer 3. Lung cancer 4. Pneumonia 4. COPD 5. COPD 5. Pneumonia 6. Colon and rectum cancers 6. Colon and rectum cancers 7. Stomach cancer 7. Stomach cancer 8. Breast Cancer 8. Cirrhosis of the liver 9. Road traffic accidents 9. Breast cancer 10. Cirrhosis of the liver 10. Road traffic accidents ERS/ELF. European Lung White Book 2003

44. Αιτίες θανάτου στις Ανατολικο-Ευρωπαϊκές Χώρες 1990 2010 1. Ischaemic heart disease 1. Ischaemic heart disease 2. Cerebrovascular disease 2. Cerebrovascular disease 3. Lung cancer 3. Lung cancer 4. Pneumonia 4. COPD 5. Stomach cancer 5. Stomach cancer 6. Road traffic accidents 6. Road traffic accidents 7. Self-inflicted injuries 7. Pneumonia 8. COPD 8. Colon and rectum cancers 9. Colon and rectum cancers 9. Self-inflicted injuries 10. Cirrhosis of the liver 10. Cirrhosis of the liver ERS/ELF. European Lung White Book 2003

45. Πρώιμη διάγνωση νόσου • Ιστορικό καπνίσματος • Πρωινός βήχας («τσιγαρόβηχας») • Συχνά επαναλαμβανόμενα κρυολογήματα • Δυσκολία στις καθημερινές δραστηριότητες λόγω δύσπνοιας

46. Ιδιαιτερότητες σχετικά με την διάγνωση • Τα συμπτώματα ΔΕΝ αξιολογούνται από τον ασθενή ως σοβαρά και εντάσσονται στην καθημερινή του πραγματικότητα… • Η ΔΥΣΠΝΟΙΑ είναι ο συνηθέστερος λόγος αναζήτησης ιατρικής βοήθειας • Οι ασθενείς οδηγούνται στον ιατρό συνήθως σε φάση παρόξυνσης (λόγω επιδείνωσης των συμπτωμάτων και εμφάνισης πυρετού)

47. Συχνότερα συμπτώματα της ΧΑΠ ΗΠΙΑ ΧΑΠ ΜΕΤΡΙΑ ΧΑΠ ΣΟΒΑΡΗ ΧΑΠ • Πρωινός βήχας • Υποτροπιάζουσες λοιμώξεις αναπνευστικού • Δυσκολία στη διάρκεια έντονης άσκησης • Τα συμπτώματα πιθανώς δεν γίνονται αντιληπτά από τον ασθενή και επιδεινώνονται με το χρόνο • Βήχας και παραγωγή πτυέλων • Δύσπνοια με ή χωρίς συριγμό, κατά τη βαριά άσκηση • Οξεία επιδείνωση των συμπτωμάτων, που σχετίζονται με λοιμώξεις του αναπνευστικού • Βήχας και συριγμός • Σοβαρή δυσκολία στην αναπνοή, ακόμη και σε ελαφρά σωματική δραστηριότητα • Ρόγχος κατά τη βίαια εκπνοή

48. Διάγνωσηκαι Παρακολούθηση ΧΑΠ Απόφραξη αεραγωγών μή αναστρέψιμη  • Σπιρομέτρηση Έλεγχος απαραίτητος ακόμη και σε ασθενείς χωρίς συμπτώματα

49. Σπιρομέτρηση • Απλή αναπαραγώγιμημέθοδος • Έλεγχος πνευμονικής λειτουργίας • Λήψη πληροφοριώνσχετικάμετον περιορισμόροής αέρα • FEV1 • FVC • FEV1/FVC

50. Σπιρομέτρηση : Φυσιολογική και ΧΑΠ