ΘΕΜΑ : Εξέλιξη Επιμελητηριακού θεσμού και η συμβολή των Επιμελητηρίων στην ανάπτυξη

1. ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΑΚΗΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ27-28 ΙΟΥΝΙΟΥ 2003, ΑΘΗΝΑΑίθουσα Συνεδριάσεων ΕΒΕΑ« Το μέλλον, η βιωσιμότητα και ο ρόλος των Επιμελητηρίων στις νέες Οικονομικές και Τεχνολογικές Συνθήκες ΘΕΜΑ: Εξέλιξη Επιμελητηριακού θεσμού και η συμβολή των Επιμελητηρίων στην ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών και της Εθνικής Οικονομίας ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Καλογερόπουλος Γιάννης Υπό την αιγίδα: Υπουργείου Ανάπτυξης Με τη συμμετοχή:Κ.Ε.Ε.Ε. & Επιμελητηρίων ΟΣΥΕ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΩΝ

2. Εξέλιξη του Επιμελητηριακού Θεσμού Ο όρος «ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ» είναι νεολογισμός και εισάγεται στη γλώσσα μας μαζί με την εισαγωγή του Επιμελητηριακού Θεσμού το 1836. Στην αρχαία Ελληνική «ΕΠΙΜΕΛΗΤΕΥΩ» = ΦΡΟΝΤΙΖΩ ή ΕΠΟΠΤΕΥΩ για κάτι, «ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ» των νεωρίων, των δημοσίων προσόδων και των τελωνειακών νόμων.

3. Ίδρυση των πρώτων Επιμελητηρίων στο Ναύπλιο, την Πάτρα και την Σύρο με αρμοδιότητες: Προβολή στην Κυβέρνηση των Εμπορικών συμφερόντων. Η ρητή επισήμανση των παρεκκλίσεων του Εμπορίου από τις φυσικά και οικονομικά ορθές εμπορικές πρακτικές και επιδιώξεις και η υπόδειξη μέτρων βελτίωσης. Η εποπτεία των δημοσίων καταστημάτων σχετικών με το Εμπόριο όπως Εμπορικές Σχολές, λιμάνια, διώρυγες, σιδηρόδρομοι, Εμπορική ναυτιλία κλπ. Η μέριμνα για την ορθή εφαρμογή της τελωνιακής νομοθεσίας.

4. ΄Αρα, ρόλος: Γνωμοδοτικός διοικητικός (αποκεντρωμένα) με μειωμένη αντιπροσωπευτικότητα των παραγωγικών τάξεων.

5. Το 1866, 10 Επιμελητήρια σε: Αθήνα, Πάτρα, Σύρο, Ναύπλιο, Καλαμάτα, Λαμία, Χαλκίδα, Κέρκυρα, Αργοστόλι, Ζάκυνθο, όμως με εντελώς υποτονική ή και ανύπαρκτη δραστηριότητα. Λόγοι: Επιμελητήρια σχεδόν κρατικοί οργανισμοί. Έλλειψη σχετικής κουλτούρας από τους παράγοντες της οικονομικής δραστηριότητας.

6. Το 1905, ιδρύεται το Εμπορικό Επιμελητήριο Πειραιά σαν εξέλιξη του Εμπορικού Συλλόγου, στα πρότυπα των Βελγικών Επιμελητηρίων (ΝΠΙΔ). Το 1909: σύσταση του Υπουργείου Γεωργίας, Εμπορίου & Βιομηχανίας, σοβαρότερη και σαφώς πιο οργανωμένη προσέγγιση των θεμάτων της οικονομίας από πλευράς κράτους, οδήγησε στην ψήφιση του Ν 184/1914 που προέβλεπε την ίδρυση Επιμελητηρίων Ν.Π.Δ.Δ. και επίσης:

7. Ίδρυση Επιμελητηρίων κατά περιοχές. Υποχρεωτική εγγραφή σ’ αυτά επιχειρήσεων που ήταν υπόχρεες φόρου των άνω βαθμίδων της φορολογικής κλίμακας δηλ. μεγάλες επιχειρήσεις (αποκλείονταν οι μικρο-επαγγελματίες και βιοτέχνες) Διοικητικά όργανα των Επιμελητηρίων, προερχόμενα από τα μέλη τους, με εκλογές, και Με αρμοδιότητες που σε μεγάλο βαθμό περιέχονται και στο σημερινό καθεστώς λειτουργίας των Επιμελητηρίων (Ν. 2081/92).

8. Γύρω στο 1919, περίπου 20 Επιμελητήρια στις μεγάλες πόλεις της χώρας τα οποία αν και επιτέλεσαν σε σημαντικό βαθμό τον γνωμοδοτικό τους ρόλο, κατά τα υπόλοιπα δεν ανταποκρίθηκαν στο βαθμό που έπρεπε, (εκτός ίσως από τα μεγάλα Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Πάτρας, Βόλου) για τους παρακάτω λόγους:

9. Ανεπαρκής συνειδητοποίηση της δομής και της αποστολής τους επικεφαλείς διοικούντες. Η σύγχυση μεταξύ της έννοιας του Εμπορικού Συλλόγου και του Επιμελητηρίου. Η αδιαφορία της πλειοψηφίας των Εμπόρων και Βιομηχάνων Τα περιορισμένα οικονομικά μέσα και Η απουσία κατάλληλου και υψηλής κατάρτισης υπαλληλικού δυναμικού.

10. Το 1934, ιδρύεται η Ένωση Εμπορικών & Βιομηχανικών Επιμελητηρίων της χώρας η οποία λειτούργησε μέχρι το 1941 και μετά από πολλές περιπέτειες (Πόλεμος, Κατοχή, Εμφύλιος, Χούντα του ΄67) ουσιαστικά επαναλειτούργησε όπως υφίσταται σήμερα από το 1981 (Π.Δ. 675/1981).

11. Τα Επιμελητήρια με την σημερινή τους μορφή και λειτουργία όπως διαμορφώθηκε πρώτα από τον Ν. 1089/80 – το βασικότερο νομοθέτημα μετά από 65 χρόνια- (κατήργησε τον Ν.184/14), τον Ν. 1746/88 (σημαντική εξέλιξη η συνένωση επαρχιακών Επιμελητηρίων σε ένα ανά Νομό με την εκκρεμότητα της Αττικής, Θεσσαλονίκης, Ροδόπης) και στη συνέχεια με τον Ν. 2081/92, διαθέτουν:

12. αρμοδιότητες συμβούλων της Πολιτείας αρμοδιότητες διοικητικού χαρακτήρα (έκδοση, βεβαιώσεων και πιστοποιητικών) αρμοδιότητες προώθησης και ενίσχυσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας δυνατότητα σύστασης ή συμμετοχής σε μη κερδοσκοπικές εταιρείες σχετικές με τους σκοπούς τους

13. μέσα από : νομική μορφή Ν.Π.Δ.Δ. οικονομική αυτοτέλεια σχετική διοικητική αυτοτέλεια

14. Η βασική ευθύνη εντοπίζεται, στο ενδιαφέρον, την ενεργή και ουσιαστική συμμετοχή και την φαντασία που πρέπει να επιδείξουν πρώτα και κύρια οι Διοικήσεις αλλά και οι εργαζόμενοι.

15. Συνολική αποτίμηση έργου και λειτουργίας, προοπτικές-προτάσεις

16. Ο Επιμελητηριακός θεσμός με το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο που όρισε ο Ν. 2081/92, διήνυσε μια υπερδεκαετή πορεία με σημαντικές εξελίξεις στην ζωή και δράση των Επιμελητηρίων ενίσχυση της δύναμης των μελών ενίσχυση των οικονομικών και της ακίνητης περιουσίας

17. εκσυγχρονισμός και ενίσχυση των υποδομών αύξηση του αριθμού των εργαζομένων ενίσχυση των δράσεων και των ειδικά στα θέματα σχετικά με την Ε.Ε. νέες πρωτοβουλίες όπως η ίδρυση και η συμμετοχή σε αστικές εταιρείες παρουσία στο εξωτερικό

18. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ

19. ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΕΛΩΝ

20. ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ

21. ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ

22. ΑΚΙΝΗΤΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ, ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

23. ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΗΣΗ

24. ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

25. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΑΤΑ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

26. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΑΤΑ ΣΧΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

27. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΑΤΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

28. ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΑΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ

29. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΑΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ

30. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

31. ΔΡΑΣΕΙΣ, ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ

32. Απολογισμός = διόρθωση των κακώς κειμένων + καλύτερος σχεδιασμός του μέλλοντος ,χωρίς μηδενισμούς διάθεση επανάπαυσης συγκάλυψης επώδυνων ζητημάτων

33. Θεμελιώδη ερωτήματα: Πόσο ευχαριστημένοι είμαστε σήμερα σε σχέση με το παρελθόν, ή ενισχύθηκε επί της ουσίας ο ρόλος του Επιμελητηριακού θεσμού στην Ελληνική κοινωνία, ή εντέλει, πόσο ικανοποιημένη είναι η Ελληνική επιχείρηση από το Επιμελητήριο

34. Τι έφταιξε και τι πρέπει να γίνει: Εμφανίζεται τάση αποδυνάμωσης του συμβουλευτικού και γνωμοδοτικού προς την Πολιτεία ρόλου τους, των επιμέρους Επιμελητηρίων αλλά και της συνολικής τους έκφρασης μέσω της Κ.Ε.Ε. (η κεντρική εξουσία συνομιλεί περισσότερο με συνδικαλιστικούς ή άλλους κοινωνικούς φορείς αντί των Επιμελητηρίων ή της Κ.Ε.Ε.) – τελικά αποδυνάμωση του κοινωνικού του ρόλου.

35. Γιατί συμβαίνει αυτό; Πόσο τεκμηριωμένες είναι οι θέσεις μας Πως και πόσο τις προβάλουμε Τι αντίκτυπο έχουν στα μέλη μας Πόσο σχετικές με τα προβλήματα τους είναι οι πρωτοβουλίες μας

36. Σύγχυση επιμελητηριακού και συνδικαλιστικού ρόλου από τις διοικήσεις. Σύνηθες φαινόμενο τα διοικητικά όργανα, είτε να διολισθαίνουν πολλές φορές σε ρόλο συνδικαλιστικό, είτε να παρουσιάζουν σοβαρό πρόβλημα διοίκησης των Επιμελητηριακών οργανισμών.

37. Αποτέλεσμα, διοικητική δυσλειτουργία συνήθως λόγω: συνδικαλιστικού τύπου προστριβών στις διοικήσεις, έλλειψη διοικητικών ικανοτήτων, εμμονή στην ενασχόληση με τα θέματα τρέχουσας λειτουργίας των Επιμελητηρίων, αντί της χάραξης πολιτικών και ανάληψης πρωτοβουλιών προς όφελος των μελών

38. Προτάσεις Να αλλάξει η εμπεδωμένη νοοτροπία του διεκπεραιωτικού- γραφειοκρατικού, ρόλου προς όφελος του αναπτυξιακού Σημαντική ενίσχυση του Επιστημονικού δυναμικού των Επιμελητηρίων. Εκσυγχρονισμός λειτουργίας, αναδιάταξη προσωπικού, ενίσχυση του αναπτυξιακού ρόλου και του ρόλου παροχής υπηρεσιών στα μέλη. Παροχή κινήτρων στους υπαλλήλους με ταυτόχρονο έλεγχο αποτελέσματος

39. Ουσιαστική ενίσχυση της λειτουργίας και ουσιαστική παρέμβαση, με τεκμηριωμένο τρόπο, της Κ.Ε.Ε. προς την Πολιτεία για τα Επιμελητηριακά θέματα. Θέσπιση προδιαγραφών επιπέδου εκπαίδευσης αλλά και αντικειμενικών κριτηρίων διοικητικής ικανότητας για τα μέλη των Δ.Σ. και πολύ περισσότερο των Δ.Ε. Τρέχουσα λειτουργία των Επιμελητηρίων στην ευθύνη της υπηρεσιακής ιεραρχίας και απολογισμός ανά 6μηνο ή έτος. Ενίσχυση του αποφασιστικού ρόλου του διοικητικού προϊστάμενου στα διοικητικά όργανα και ιδιαίτερα στην Δ.Ε.

40. Πολλά Επιμελητήρια και ιδίως στην επαρχία λόγω του μεγέθους τους , των ελλείψεων (ποσοτικών και ποιοτικών) σε προσωπικό αλλά και υποδομές, εμφανίζουν σοβαρά προβλήματα λειτουργίας και φυσικά μειωμένη ικανότητα να παίξουν τον ρόλο τους. Κατ΄αναλογία, η πολυδιάσπαση των Επιμελητηρίων σε Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη αλλά και στην Ροδόπη είναι μια κατάσταση έξω και πέρα από τις σύγχρονες τάσεις που σίγουρα δεν βοηθάει προς την κατεύθυνση ενίσχυσης του ρόλου τους και θα πρέπει να προβληματίσει όλους μας.

41. Προτάσεις Ουσιαστική ενίσχυση του έμψυχου δυναμικού ιδίως των επαρχιακών Επιμελητηρίων με πρόσληψη Επιστημονικού προσωπικού. Αντιστοίχηση της Επιμελητηριακής κατανομής με βάση την διοικητική διάρθρωση της χώρας (Νομοί, Περιφέρειες). Να ξεκινήσει ο προβληματισμός και η συζήτηση για την προοπτική ενοποίησης των αμιγών Επιμελητηρίων

42. Η σημαντική αύξηση των εγγραφών επιχειρήσεων στις αρχές δεκαετίας του ΄90 ενίσχυσε : την ψευδαίσθηση της αυτάρκειας συνέβαλε όπως ήταν φυσικό σε σημαντικό βαθμό σε μια τάση επανάπαυσης και σε μια χαλάρωση της οικονομικής διαχείρισης με επιλογές πολλές φορές αμφιβόλου χρησιμότητας για τα μέλη

43. π.χ. μέσα στη 10ετία τα Επιμελητήρια έχουν ιδρύσει ή συμμετέχουν σε μεγάλο αριθμό αστικών εταιρειών (4 εταιρείες ανά Επιμελητήριο!!!) Επιπλέον σοβαρή συνέπεια: Μεταφορά αρμοδιοτήτων Επιμελητηρίων σε αυτές και Aποδυνάμωση της προσπάθειας ενίσχυσης των ίδιων των Επιμελητηρίων

44. Πρόταση Επειδή η διαχείριση του δημόσιου χρήματος θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό τον Επιμελητηριακό θεσμό, θα πρέπει αυτή να αρχίσουμε να την βλέπουμε με μια προσέγγιση κόστους/ωφέλους για τα μέλη αλλά και για τον θεσμό γενικότερα.

45. Το Εμπορικό Μητρώο αναμφισβήτητα θα δώσει σοβαρή ώθηση στον Επιμελητηριακό θεσμό και ταυτόχρονα θα συμβάλει στην βιωσιμότητα των Επιμελητηρίων. Επομένως επιδίωξη η θεσμοθέτηση του άμεσα εφ’ όσον η Κυβέρνηση έστω και στο παραπέντε και για τους δικούς της λόγους αποφάσισε επιτέλους να το υλοποιήσει.

46. Τόσο από τις Διοικήσεις όσο και από τους εργαζόμενους στα Επιμελητήρια, θα πρέπει να προσεχθούν: Το Ε.Μ. δεν είναι πανάκεια και δεν θα λύσει όλα τα Επιμελητηριακά προβλήματα. Η κάθε πλευρά που σχετίζεται με τον Επιμελητηριακό θεσμό, δηλαδή η Πολιτεία, οι Διοικήσεις και οι εργαζόμενοι, θα πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν.

47. Ο επιμελητηριακός θεσμός θα πρέπει να ενισχυθεί με παρεμβάσεις κατάλληλες ώστε ν’ αποκτήσει την αξιοπιστία και την αναγνωρισιμότητα που του αξίζει και που διαθέτει σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Ο στόχος για όλους θα πρέπει να είναι : Επιμελητήρια= οργανισμοί οικειοθελούς αναφοράς και προσφυγής όλων των επιχειρήσεων και όχι οργανισμοί έμμεσης ή άμεσης καταναγκαστικής ή υποχρεωτικής συμμετοχής. Ορισμένες από τις προϋποθέσεις υφίστανται, άλλες θα πρέπει να δημιουργηθούν.