1 / 52

GARD Türkiye Projesi

GARD Türkiye Projesi. PULMONER REHABİLİTASYON. Pulmoner Rehabilitasyon;. ERS/ATS Pulmoner rehabilitasyon kronik solunum hastalığı olup semptomatik ve sıklıkla günlük yaşam aktiviteleri azalmış olgularda kanıta dayalı multidisipliner, kişiye özel tedavi yaklaşımıdır.

nam
Download Presentation

GARD Türkiye Projesi

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. GARD Türkiye Projesi PULMONER REHABİLİTASYON

  2. Pulmoner Rehabilitasyon; ERS/ATS Pulmoner rehabilitasyon kronik solunum hastalığı olup semptomatik ve sıklıkla günlük yaşam aktiviteleri azalmış olgularda kanıta dayalı multidisipliner,kişiye özel tedavi yaklaşımıdır Am J. Resp Crit . Care Med 2006

  3. PulmonerRehabilitasyon; KİME ? • Obstrüktif AC hastalıkları KOAH Persistan Astım Bronşiektazi Kistik Fibrozis • Resriktif AC hastalıkları İAH Göğüs duvarı hastalıkları Nöromusküler hastalıkları BOOP • Diğer Ac Ca PPH Pre-post Cerrahi Pre-Post Ac Transplantasyonu Ventilatöre bağımlı hasta Obezite ilişkili Ac hastalığı

  4. Semptomları azaltmak Yetersizliği azaltmak Engelliliği azaltmak Yaşam kalitesini artırmak Pulmoner rehabilitasyonun amaçları:

  5. Pulmoner rehabilitasyona gereklilik oluşturan durumlar; • İstirahat ya da egzersiz dispnesi • Egzersiz toleransında azalma • Günlük yaşam aktivitelerinde yetersizlik • Sağlık durumunda bozulma • Mesleki performansda azalma • Beslenme yetersizliği • Acil başvurusu,hospitalizasyon, akut bakım ihtiyacında artma • Tıbbi harcamalarda artış

  6. Pulmoner Rehabilitasyon;hariç tutma kriterleri • Eşlik eden hastalık; - Ciddi pulmoner hipertansiyon ? - Stabil olmayan kardiyovasküler hastalık • Rehabilitasyonu engelleyecek; - Artrit - Ciddi nörolojik, bilişsel, psikiatrik hastalık

  7. PulmonerRehabilitasyonun Yararları • Dispneyi azaltır (Kanıt düzeyi 1a) • Kas direncini ve dayanıklılığını artırır (1b) • Yaşam kalitesini artırır (1a) • Günlük yaşam fonksiyonlarındaki bağımsızlığı artırır (1b) • Akciğer hastalığı ile ilgili bilgiyi artırır • Bireysel tedavi stratejilerini geliştirir • Uzun süreli egzersiz sorumluluğu kazandırır • Hastaneye başvuruları/yatışları azaltır (1b)

  8. Pulmoner rehabilitasyon Aday olgunun değerlendirilmesi • Uygun yaklaşım • Program güvenliği • Hastaya özel program

  9. Aday Olgunun Değerlendirilmesi (I) Başlangıç incelenmesi: • Öykü • Sigara alışkanlığı • Şimdiki semptomlar • Kullandığı ilaçlar • Fizik muayene • Rutin kan ve idrar incelemesi • PA akciğer grafisi • EKG • Solunum fonksiyon testleri • Kan gazı analizi

  10. Aday Olgunun Değerlendirilmesi (II) • Egzersiz toleransının belirlenmesi • Nutrisyonel değerlendirme • Yaşam kalitesi • Psikososyal problem(anksiyete/depresyon) • Günlük yaşam aktivitelerinde bağımlılık • Mesleksel performans • Motivasyon düzeyi • Sosyal desteğe ihtiyaç • Yardımcı alete ihtiyaç • Ulaşım • Finansal kaynaklar

  11. Aday Olgunun Değerlendirilmesi Egzersiz toleransının belirlenmesi; • Merdiven çıkma • 6 dakika yürüme testi • Artan hızda mekik yürüme testi • Endurans mekik yürüme testi • Kardiyopulmoner egzersiz testi

  12. Aday olgunun değerlendirilmesi: • Dispnederecelendirilmesi; BDİ,MRC,KSHA, VAS, BORG • Yaşam kalitesinin değerlendirilmesi; SGRQ, CRDQ, SF-36 • Psikososyalinceleme; HADQ

  13. Aday Olgu; nutrisyonel değerlendirme • Vücut ağırlığı: • -İdeal vücut ağırlığının %’si • -Beden kitle indeksi • Vücut kompozisyonu: • -Antropometrik ölçümler • -Biyoelektrikselimpedans • -Dual enerji x-ray absorbtiyometri (DEXA)

  14. KOAH’lı hastalarda kilo /kas kaybı; • Periferik kas fonksiyonlarını • Egzersiz kapasitesini • Yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. KOAH’da kilo/kas kaybı geri döndürülebilen prognostik bir faktördür 1-Eur Respir J 1994;7:1793-97 2-Eur Respir J 1997;10:2807-13 3-Eur Respir J 1997;10:1575-80 4-Am J Clin Nutr 2005;82:53-9

  15. PULMONER REHABİLİTASYONDA BAŞARININ ANAHTARI ? • Hasta seçimi • Program Komponentleri

  16. Adayların Seçimi Stabil durumdaki semptomatik her hasta (ACCP/AACVPR, ATS, ERS) • Yaş • Sigara içimi • Solunum Fonksiyonlarındaki kayıp düzeyi • Eşlik eden hastalık • Psikososyal durum • Kas zayıflığı ?

  17. İleri yaş dışlama kriteri değildir.Pulmoner rehabilitasyon kazanımları genç yaş grubundaki olgularla benzerdir. ATS, BTS, ACCP/AACVPR Pulmonary Rehabilitation Guidelines

  18. Sigara ve Pulmoner Rehabilitasyon • Aktif sigara içimi pulmoner rehabilitasyon programları için dışlama kriteri değildir. • Pulmoner rehabilitasyon programına alınan halen sigara içen olgular sigara bıraktırma programlarına yönlendirilmelidir. ATS, BTS, ACCP/AACVPR Pulmonary Rehabilitation Guidelines

  19. KOAH’dapulmoner rehabilitasyon;Hangi evredeki olgular alınmalı?

  20. Erken Hastalık Evresi;Pulmoner Rehabilitasyon • Yaşam stilinin yeniden düzenlenmesi, • Uzun süre ve/veya yüksek yoğunlukta egzersiz yapılabilmesi, • İdeal vücut ağırlığı ve/veya kas kitlesine ulaşım, • Sigaranın bıraktırılmasında ÖNEMLİDİR

  21. Pulmoner rehabilitasyon gerekliliğini öngören SFT,AKG sonuçları ve/veya eşik değerler yoktur.

  22. İleri evre(Evre III-IV) KOAH Direkt gözetimli pulmoner rehabilitasyon için hastane temelli programlara yönlendirilmeli

  23. EŞLİK EDEN HASTALIK • Kronik Komorbid hastalık varlığı hariç tutma kriteri değildir. • Komorbid hastalığı olanların>%50 PR etkin olabilmektedir • PR kazanımlarında (Egzersiz kapasitesi ve yaşam kalitesi) Komorbiditeye bağlı kayıplar olabilir. • Kalp hastalığı • Metabolik hastalık • Kas-iskelet hastalığı • Diğer Thorax 2008;63;487-92

  24. Psikolojik Değişkenler; Anksiyete, Depresyon • Anksiyete ve depresyon multidisiplinerpulmoner rehabilitasyona hasta seçiminde hariç tutma kriteri değildir. • PR dispne ve yaşam kalitesinden bağımsız olarak anksiyete ve depresyonda iyileşme sağlar. *Arch Phys Med Rehabil. 2005;86:1788-92 **Am. J. Phys. Med. Rehab 2007;86:30-6

  25. HANGİ KOAH’LI OLGULAR REHABİLİTASYONA ALINMALI ??? • Semptomatik tüm KOAH’lı olgular • FEV1 % 40  ya da Evre IV hiperkapnik • İleri yaş • Halen sigara içen DIŞLANMAMALI

  26. Program başarısı;adayların seçimi • Solunum Fonksiyonları ? • Yaş ? • Sigara ? • Eşlik eden hastalık? • Psikososyal durum? Belirleyici değildir *Programlar hastaya özel yapılandırılmalı

  27. Hasta seçimi; REHABİLİTASYONUN ZAMANLAMASI ? • KronikStabil Hasta Atak sonrası erken dönem ?

  28. Atak sonrası erken dönemde PR • Kas güçsüzlüğü • Egzersiz toleransında azalma • Yaşam kalitesinde bozulma • Nutrisyonel bozulma • Depresyon Amaç; atakla birlikte kötüleşen sistemik etkilerin geri döndürülmesidir.

  29. Atak sonrası erken PR egzersiz kapasitesinde artış sağlar Atak sonrası erken PR yaşam kalitesinde artış Atak sonrası erken PR hastane başvurularında azalma Atak sonrası erken PRmortalite gelişim riskinde azalma SAĞLAMAKTADIR Respiratory research 2005

  30. SONUÇ; PULMONER REHABİLİTASYON MULTİDİSİPLİNER BİR YAKLAŞIMDIR ! Programlar kişiye özel yapılandırılmalı Merkez ve ekip yapılanması hasta seçiminde dikkate alınmalı.

  31. PULMONER REHABİLİTASYONProgram Yapılandırma

  32. Program yapılandırmagenel prensipler) • Program yapısı; uluslararası kabülgören bir formül yoktur. • Program detayları, farklı kültür, coğrafya ve sağlık sistemlerine göre faklılıkgösterebilir. • Programlar rehberlerde etkinliği gösterilmiş öneriler doğrultusunda yapılandırılmalıdır. • Personel sayısı, sağlık ve güvenlik unsurları dikkate alınmalıdır.

  33. PULMONER REHABİLİTASYON BİLEŞENLERİ İÇERİK Egzersiz eğitimi Eğitim Nutrisyonel değerlendirme destek Psikolojik ve sosyal destek Multi disipliner EKİP ETKİNLİĞİN DEĞERLENDİRİLMESİ Egzersiz kapasitesi Yaşam Kalitesi Dispne Algısı Etkinlik -maliyet HASTA İŞLEYİŞ Hasta seçimi Başlangıç değerlendirilmesi Rehabilitasyon programı Etkinliğin değerlendirilmesi İdame tedavi Takip Aile

  34. MULTİDİSİPLİNER EKİP • Medikal direktör • Fizyoterapist • Solunum terapisti • Diyetisyen • Klinik fizyolog • Psikolog • Hemşire • İş-uğraşı terapisti • Tıp doktoru:Kronik solunum hastalıklarında eğitimli,deneyimli • Görevleri: • -Klinisyen:-Program oluşturma • -Program güvenliği • -Yönetici: -Program kalitesi • -Geri ödemelerin takibi • - Eğitimci:-Öğrenci/asistan eğitimi • - Hasta eğitimi • -Hizmet içi eğitim Minimum ekip yapısı;doktor, fizyoterapist

  35. Advantajlar Dezavantajlar Hastane Yoğun Sabit lokalizasyon Ciddi olgular Maliyet Yakınların olmaması Ayaktan (hastane) Maliyeti düşük Yaygın-ulaşılabilir Kanıtı fazla Günlük seyahat Toplum Eve yakın merkez Potansiyel hasta populasyonu Uygun ekibin olmaması Gözetim kalitesi  Ev Ev ortamında ilgi Seyahat yok Maliyeti yüksek Grup etkisi yok PULMONER REHABİLİTASYON NEREDE?

  36. Hastanede yatarakPulmoner rehabilitasyon;KİMLERE? • Ciddi,kompleks hasta • ( Nöromusküler, transplantasyon önce ve sonrası) • Atak sırası • Detaylı beklenti ( AC Ca preoperatif ) • Aile desteğinin olmaması • Yoğun bakım/ ara yoğun bakım hastası • Ayaktan takipli PR Merkezlerine ulaşım sorunu

  37. Hastane merkezli, AYAKTAN TAKİPLİ,DİREKT GÖZETİMLİ PULMONER REHABİLİTASYON;KİMLERE ? • Stabil hastalıkta en yaygın • kabul gören yapılandırma • PR endikasyonu olup ulaşım • problemi olmayan tüm olgular • Multidisipliner yaklaşım • gerektiren, komplike, • FEV1<%60

  38. EVDE Pulmoner Rehabilitasyon KİME ? Direkt denetimli • Ventilatör bağımlı olgu • Ciddi hastalık, kondüsyonsuzluk • Transfer problemi Uzaktan denetimli • Uyumlu, Semptomatik, FEV1>%60 Denetimsiz • PR Merkezine ulaşım problemi • İdame tedavi

  39. Pulmoner Rehabilitasyon Programları Egzersiz Eğitimi DAYANIKLILIK EGZERSİZLERİ GÜÇLENDİRME EGZERSİZLERİ SOLUNUM KASI EGZERSİZLERİ

  40. Kas eğitim prensipleri • Özgüllük • Kas grupları • Eğitim tipi • Yük • Yoğunluk • Sıklık & Süre • Bireysel Farklılıklar

  41. Pulmoner rehabilitasyon; Egzersiz eğitim tipi (I) • Alt ekstremite egzersizi • (bisiklet, treadmill, yürüme) • Üst ekstremite egzersizi • (kol ergometresi) Aerobik egzersizleri (endurans)

  42. Pulmoner rehabilitasyon;Egzersiz eğitim tipi (II) GÜÇLENDİRME • Spesifik kas grupları • (biceps, triceps, latissimus) • Serbest ağırlık, terebant, dinamometre

  43. SOLUNUM KAS EGZERSİZLERİ - Maksimal solunum manevraları -Resistifya da eşik yüklere karşı soluma 40 % MIP 30dk /gün, 5/haftada, 5 hafta Bilinen solunum kas zayıflığı olan olgu, Periferik kas dayanıklılık ve güçlendirme egzersizine rağmen semptomatik hastalarda uygulanmalıdır.

  44. KILAVUZLARA GÖREPulmoner Rehabilitasyon egzersiz eğitim programları • Minimum 20 seans, 3 x hafta, 2’sigözetimli • Yüksek yoğunluk  daha fazla fizyolojik yanıt • Üst ve alt ekstremite egzersizleri • Endurans ve güçlendirme egzersizleri kombinasyonları birçok yararlı etkiye sahip ve iyi tolere edilebilir Enduransegzersizi maksimal iş yükünün %60’ından fazla olmalı Total efektif egzersiz süresi ideal olarak 30 dakikayı geçmeli Güçlendirme egzersizleri 2-4 set , 6-12 tekrar, %50-85RM

  45. Solunum Eğitimi Torakoabdominal bölgede doğru hareket paterninin yerleştirilmesi -Diyafragmatik solunum -Yavaş ve derin solunum - Solunum kontrolü

  46. Solunum Eğitimi Göğüs kafesinin dinamik hiperinflasyonunu azaltmak için solunum eğitimi; - Büzük dudak solunumu - Gevşeme egzersizleri

  47. Havayolu temizleme teknikleri

  48. Dispne pozisyonları & Enerji saklama teknikleri

  49. Ambulasyon, Transfer, GYA • Mobilite Rollator Tekerlekli sandalye • Transfer & kaldıraç sistemleri • Ulaşım

  50. Pulmoner rehabilitasyon süresi • Ayaktan takipli PR programlarında uygulamalar 4-78 Hf • Hastanede yatarak 2-4 Hf • En ideal egzersiz programı süresi ??? • Ortalama süre: 4-12 hafta • Uzun programlarda sonuçlar daha iyi

More Related