Ryszard Boguszewski Biuro Doradztwa Europejskiego EuroCompass Seminarium CIE „Europe Direct ”

1. Jak zwiększyć swoją skuteczność w aplikowaniu o środki UE w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego (RPO WL) Ryszard Boguszewski Biuro Doradztwa Europejskiego EuroCompass Seminarium CIE „Europe Direct” Zamość, 17 grudnia 2008 r.

2. Główne zagadnienia do omówienia • Identyfikacja właściwego źródła finansowania (program / priorytet / działanie / poddziałanie) • Podstawowe zasady przygotowania wniosku aplikacyjnego i studium wykonalności • Zasady i kryteria oceny wniosków • Najczęściej popełniane błędy przy opracowywaniu wniosków aplikacyjnych • Pytania i dyskusja. 2

4. Przykład identyfikacji źródła finansowania(dla projektu wodno-kanalizacyjnego) 4

5. Podstawowe zasady przygotowania wniosku aplikacyjnego • Określenie potrzeby inwestycyjnej /pomysłu na projekt (czasami trudno jest taką potrzebę zdefiniować) • Zgromadzenie niezbędnej wiedzy i informacji nt planowanego projektu(informacje kontekstowe, statystyka, badania, dane kosztorysowe i techniczne, itd.) • Zebranie niezbędnych dokumentów dotyczących procedur aplikowania (szczegóły patrz oddzielny slajd) • Ocena projektu pod kątem możliwych do uzyskania punktów (zestawienie słabych i mocnych stron) • Przygotowanie matrycy logicznej(powiązanie celów projektów ze wskaźnikami osiągnięć) • Ustalenie harmonogramu rzeczowo-finansowego (czyli co chcemy zrealizować, za ile i w jakim czasie) 5

6. (1) Trudności z określeniem potrzeby inwestycyjnej • Duże potrzeby inwestycyjne w województwie (szczególnie w zakresie infrastruktury drogowej, wodno-kanalizacyjnej, kulturalnej i sportowej) • Ograniczone możliwości finansowania ze środków UE (w tym z programów krajowych i regionalnego) • Presja społeczna i polityczna (powoduje czasami podejmowanie nieracjonalnych decyzji) • Gotowość inwestycji do realizacji (długi czas i duże koszty przygotowania dokumentacji projektowej) • Możliwości współfinansowania projektu (szczególnie przy uwzględnianiu luki finansowej) • Mnogość instrumentów (na pozór jednakowych, ale różnych z punktu widzenia tzw. linii demarkacyjnej) 6

7. (2) Zgromadzenie niezbędnej wiedzy nt. planowanej inwestycji / projektu Informacje o beneficjencie (status prawny, doświadczenie, zdolność do finansowania projektu, zasoby ludzkie) Informacje o funkcjonalności budowanej infrastruktury (program funkcjonalno-użytkowy, kalkulacja cenowa, itd.) Informacje o użytkownikach (kto będzie korzystał z infrastruktury, na jakich zasadach, itd.) Inne (np. preferowana technologia, terminy realizacji zadań, itd.) 7

8. Dokumentacja i kosztorysowanie w projektach inwestycyjnych 8

9. (3) Niezbędne dokumenty przy wypełnianiu wniosku aplikacyjnego • Rozporządzenie Rady (WE) 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 w sprawie ERDF • Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 • Regionalny Program Operacyjny WL na lata 2007 -2013 • Szczegółowy opis osi priorytetowych RPO WL na lata 2007 -2013 (z 5 sierpnia 2008) • Wytyczne dotyczące kwalifikowania wydatków w ramach RPO WL na lata 2007-2013 (z września 2008 r.) • Kryteria wyboru projektów dla osi III-IX RPO WL (wersja z sierpnia 2008 r.) • Studium wykonalności przygotowane zgodnie z wytycznymi ogólnymi i tematycznymi dla określonych typów projektów • Mapa województwa z listą obszarów NATURA 2000 (lista podstawowa i cieniowa) • Dokumentacja konkursowa na dane działanie 9

10. (3) Struktura dokumentacji konkursowej • Ogłoszenie o konkursie • Regulamin konkursu • Wniosek aplikacyjnych wraz z instrukcjami do wypełniania • Generator wniosku wraz z instrukcją wypełniania (ciągle testowany!) • Wniosek aplikacyjny w wersji word i excelwraz z instrukcją wypełniania) • Instrukcja wypełniania załączników (od 1 do 9) • Dokumenty do oceny wniosku • Formalnej (kryteria brzegowe, kryteria poprawności, lista sprawdzająca poprawność wniosku, karta weryfikacyjna oceny formalnej) • Merytorycznej (kryteria techniczne, kryteria finansowo-ekonomiczne, kryteria strategiczne) • Dokumenty przy podpisywaniu umowy o dofinansowanie projektu • Lista sprawdzająca kompletność dokumentacji • Umowa o dofinansowanie • Wzór algorytmu (do obliczania refundacji w danym roku) 10

11. (4) System wyboru projektów w ramach RPO WL - etapy Proces wyboru projektów w trybie konkursowym przewiduje sześć następujących etapów: • ogłoszenie konkursu, • nabór wniosków, • ocena wniosków (formalna i merytoryczna), • podjęcie decyzji o wyborze projektów do dofinansowania, • ogłoszenie wyników konkursu, • podpisanie umowy z beneficjentami 11

12. Wyzwanie 1:Jak przejść pozytywnie ocenę formalną? • Spełnienie 17 kryteriów brzegowych (w załączeniu) • Spełnienie 6 kryteriów poprawności (po pozytywnej odpowiedzi na 128 pytań zawartych w liście sprawdzającej) • Spełnienie wymogów zawartych w regulaminie konkursu (dodatkowych kryteriów poprawności) • Należy uważnie przeanalizować Rozdział VII Regulaminu konkursu (pkt. 1-17), które szczegółowo określają sposób przygotowania wniosku aplikacyjnego. 12

13. Wyzwanie 2:Jak przygotować wniosek (i studium wykonalności) by projekt uzyskał min. 60 punktów? • Spełnienie 10 kryteriów technicznych i uzyskanie punktów (maks. 5) • Spełnienie 18 kryteriów finansowo-ekonomicznych i uzyskanie punktów (maks. 5) • Spełnienie 6 kryteriów strategicznych (w zakresie trafności, efektywności i oddziaływania i uzyskanie punktów (maks. 90) 13

14. Wyzwanie 3:Jak przygotować wniosek (i studium wykonalności) by projekt uzyskał min. 90 punktów? Możliwe, ale bardzo trudne!!! 14

15. (5) Matryca logiczna projektu drogowego (cele – rezultaty – produkty) Cel ogólny (strategiczny / nadrzędny) (musi wpisywać się w cel główny RPO WL) • Wzrost liczby działających przedsiębiorstw w gminie • Wzrost liczby turystów odwiedzających gminę • Wzrost liczby miejsc pracy • Wzrost mobilności zawodowej mieszkańców • Poprawa stanu środowiska naturalnego w gminie Oddziaływanie (realizuje cele pośrednie projektu wpisujące się w cele szczegółowe RPO WL Wskaźnik oddziaływania • Powierzchnia terenów inwestycyjnych udostępnionych • Średni czas przejazdu między dwoma punktami drogi • Nośność wybudowanej drogi / obiektu mostowego • Natężenie ruchu na drodze • Liczba osób korzystających z infrastruktury drogowej • Liczba wypadków drogowych • Liczba rannych lub zabitych osób na drodze Rezultaty (realizują cele bezpośrednie / szczegółowe projektu wpisujące się w cele Priorytetu V i działania 5.2. RPO WL Wskaźnik rezultatu • Długość wybudowanej / zmodernizowanej drogi • Liczba wybudowanych/ modernizowanych skrzyżowań • Długość wybudowanych chodników • Długość utwardzonych poboczy • Liczba zmodernizowanych sygnalizacji świetlnych • Długość wybudowanych ścieżek rowerowych • Długość wybudowanej sieci kanalizacji deszczowej Produkty (Przebudowana droga) Wskaźnik produktu Działania (uchwała gminy, prace projektowe, zapewnienie współfinansowania, itd.) 15

16. Celem głównym RPO WL jest podniesienie konkurencyjności Lubelszczyzny prowadzące do szybszego wzrostu gospodarczego oraz zwiększenia zatrudnienia z uwzględnieniem walorów naturalnych i kulturowych regionu Cele szczegółowe: 1. Zwiększenie konkurencyjności regionu poprzez wsparcie rozwoju sektorów nowoczesnej gospodarki oraz przez stymulowanie innowacyjności 2. Poprawa warunków inwestowania w województwie z poszanowaniem zasady zrównoważonego rozwoju 3. Zwiększenie atrakcyjności Lubelszczyzny jako miejsca do zamieszkania, pracy i wypoczynku

17. Relacja celów szczegółowych co celów osi priorytetowych RPO WL

18. (5) Matryca logiczna 18

19. (6) Harmonogram rzeczowo-finansowy 19

20. (6) Harmonogram rzeczowo-finansowy 20

21. (6) Harmonogram rzeczowo-finansowy c.d. 21

22. (6) Harmonogram rzeczowo-finansowy c.d. 22

23. Wniosek aplikacyjny – zasady wypełniania oraz spójność ze studium wykonalności

24. Powiązanie studium z wnioskiem aplikacyjnym 24

25. Powiązanie studium z wnioskiem aplikacyjnym 25

26. Powiązanie studium z wnioskiem aplikacyjnym 26

27. Powiązanie studium z wnioskiem aplikacyjnym 27

28. Dodatkowe elementy studium wykonalności analizowane w trakcie oceny merytorycznej • Wariantowość inwestycji oraz rozwiązania technologiczne (pkt. 3, 4, 5 kryteriów technicznych) • Wykonalność projektu od strony czasowej, organizacyjnej i prawnej (pkt. 6,7,8 kryteriów technicznych) • Czynniki ryzyka (pkt. 10 kryteriów technicznych) • Poprawność kalkulacji przychodów i kosztów oraz przepływów pieniężnych inwestora (kryteria finansowo-ekonomiczne) • Poprawność wyliczenia wskaźników FNPV/C, FRR/C, ENPV i EIRR, CBA oraz B/C (kryteria finansowo-ekonomiczne) • Inne 28

29. Najczęściej popełniane błędy przy wypełnianiu wniosków - podsumowanie 29

30. (i) Błędy natury formalnej • Niewypełnienie wymaganych punktów we wniosku • Brak wymaganych załączników • Brak spójności pomiędzy treścią wniosku aplikacyjnego i studium wykonalności • Inne 30

31. (ii) Błędy merytoryczne • Brak wariantowości lub zła metoda wyboru wariantu • Złe lub mało przekonywujące rozwiązanie technologiczne (np. niezgodne z obowiązującymi normami) • Nierealny harmonogram realizacji inwestycji • Niekwalifikowalne koszty w budżecie projektu • Niepoprawnie wyliczone wskaźniki ekonomiczne i finansowe • ENPV • Luka finansowa • ERR • BC • Inne 31

32. Dyskontowa analiza efektywności inwestycji • Obliczenie NPV oraz IRR obejmuje po stronie kosztów zdyskontowaną sumę nakładów inwestycyjnych oraz kosztów utrzymania uzupełnione o szacunek kosztów niematerialnych (np. koszty projektów, nadzorów itp.) natomiast po stronie przychodów przychody generowane przez inwestycję. • Do obliczeń NPV przyjęto stopę dyskonta 5%, (zgodnie z wytycznymi dotyczącymi przygotowania Studiów Wykonalności). • Wartość zaktualizowana netto wyraża różnicę między wartością zdyskontowanych na dany moment w czasie i przy określonej stopie dyskonta, przychodów i kosztów inwestycji. 32

33. S n Bt - Ct NPV = n ( 1 + i ) t = 0 Matematyczna interpretacja NPV Zaktualizowana Wartość Netto: • Gdzie: • Bt - przychody w roku t • Ct koszty w roku t • n - liczba lat • i - stopa dyskonta = 5% • Jeżeli projekt inwestycyjny ma zostać zaakceptowany, wartość NPV dla tej inwestycji musi być dodatnia, lub co najmniej równa 0, co oznacza, że zdyskontowane przychody przewyższają lub są, co najmniej równe kosztom. 33

34. S n Bt - Ct = 0 n ( 1 + i ) t = 0 • Wewnętrzna stopa zwrotu IRR jest to taka stopa dyskonta, przy której wartość zaktualizowana netto NPV jest równa zero, czyli IRR = r wtedy • gdy: gdzie: Bt - przychody (oszczędności) w roku t Ct koszty w roku t n - liczba lat i - stopa dyskonta = r Zatem IRR określa maksymalną stawkę procentową, jaką projekt może zapłacić za wykorzystanie środków – gdyby wszystkie niezbędne środki zostały pożyczone – jeżeli ma odzyskać zainwestowane środki i poniesione w ciągu całego okresu funkcjonowania koszty operacyjne. Jeżeli wewnętrzna stopa zwrotu jest wyższa lub równa przyjętej stopie granicznej, projekt można zaakceptować. 34

35. okres przygotowania projektu okres realizacji projektu okres gospodarczego życia projektuokres referencyjny 35

36. Analiza wariantów projektu Zdyskontowane koszty całkowite gdzie: ZKC zdyskontowane koszty całkowite KIt nakłady inwestycyjne poniesione w danym roku KEt koszty eksploatacyjne poniesione w danym roku Zdyskontowane przychody gdzie: ZP zdyskontowane przychody pEE cena za jednostkę miary rezultatu EEt miara rezultatu np. ilość oczyszczonych ścieków, doprowadzonej wody,

37. Analiza wariantów projektu pEE cena za jednostkę miary rezultatu

38. Luka finansowa ‘luka finansowa’ – ta część zdyskontowanego kosztu pierwotnej inwestycji, która nie jest pokryta zdyskontowanym dochodem netto z projektu 38

39. Kalkulacja luki finansowej. Poziom dofinansowania Krok 1 Ustalenie wielkości ‘luki finansowej’ (R): gdzie: DIC - oznacza zdyskontowane koszty inwestycyjne (w tym nakłady odtworzeniowe, ale bez rezerw) max(EE) - oznacza maksymalne kwalifikowane wydatki = DIC – DNR DNR - oznacza zdyskontowany przychód netto = zdyskontowane przychody – zdyskontowane koszty operacyjne + zdyskontowana wartość rezydualna. Należy pamiętać, że przy wyliczaniu luki finansowej muszą być brane pod uwagę jedynie rzeczywiste przepływy środków pieniężnych (a więc bez amortyzacji, rezerw itp.). 39

40. Krok 2. Ustalenie „kwoty decyzji” (DA), czyli kwoty, do jakiej ma zastosowanie wskaźnik współfinansowania dla danej osi priorytetowej gdzie: EC oznacza wydatki kwalifikowane (zdyskontowane) 40

41. Krok 3. Obliczenie wielkości (maksymalnej) dotacji UE: gdzie: max(CRpa) - oznacza maksymalną wielkość współfinansowania przewidzianą dla osi priorytetowej 41

42. Przykład Dane: Nakłady inwestycyjne w ciągu 3 lat wyniosą 1000 tys. zł (500 300 200) Zdyskontowane nakłady inwestycyjne w ciągu 3 lat wyniosą 967,1 tys. zł Koszty kwalifikowane w ciągu 3 lat wyniosą 700 tys. zł (200 300 200) Zdyskontowane przychody po realizacji projektu w ciągu 20 lat wyniosą 565 tys. zł Zdyskontowane koszty operacyjne w ciągu 20 lat – 339 tys. zł. Wartość rezydualna 239 tys. zł. DIC = 967,1 tys. zł DNR = 565 tys. zł + 239 tys. zł - 339 tys. zł = 465,4 tys. zł Max(EE) = 967,1 tys. zł - 465,4 tys. zł = 501,8 tys. zł Obliczenie luki finansowej 42

43. Ustalenie kwoty decyzji DA: Obliczenie maksymalnej kwoty dotacji UE: 43

44. 44

45. Analiza finansowa FRR/C < 5% FNPV/C < 0

46. Analiza ekonomiczna ERR > 5% ENPV > 0 B/C > 1

47. Dziękujemy za uwagęZapraszamy do współpracy www.eurocompass.plbiuro@eurocompass.pl tel.081 479 0 86920-069 Lublin ul. Leszczyńskiego 12/1