Społeczno-polityczny wymiar transformacji postsocjalistycznej

1. Społeczno-polityczny wymiar transformacji postsocjalistycznej Karolina A. Kaszuba

2. LITS( Life in transition survey) • pomysłodawca i główny wykonawca – Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju • badanie przeprowadzano w okresie sierpień-październik 2006 r., obejmowało ono 29 000 osób z 29 krajów postsocjalistycznych, w każdym kraju badano ok. 1000 osób, postać badań : 45 - minutowy wywiad bezpośredni • podział badanych krajów na 3 grupy : Europa Śr.-Wsch i obszar Bałtycki (CEB) Płd.-Wsch. Europa (SEE) byłe kraje ZSRR + Mongolia (CIS + M) • pytania miały charakter subiektywny i obiektywny • badanie składało się z 7 typów pytań

4. Pytania • struktura gospodarstwa domowego • pomieszczenia mieszkalne i wydatki • postawy i wartości • aktualne zajęcia • edukacja i praca • życiorys • pytania osobiste (narodowość, religia, zdrowie, preferencje polityczne)

5. Stosunek do demokracji

6. Stosunek do gospodarki rynkowej

7. Preferencje polityczne

8. Poziom posiadanych dóbr w gospodarstwach domowych w zależności od regionu

9. Dostęp do dóbr publicznych

10. Stosunek do transformacji

11. Priorytetowe inwestycje rządowe

12. Korupcja

13. Częstotliwość łapówek

14. Społeczne zaufanie

15. Zaufanie do instytucji publicznych

16. Profil polskiego respondenta

17. Wyjść z socjalizmu...Rozmowy przeprowadzone przez G. Sormana w Polsce w roku 1990 r.- Jaki byłby najlepszy system gospodarczy dla Polski ?Wałęsa : - Nie jestem pewien, czy gospodarka rynkowa jest warta więcej niż socjalizm. Powinniśmy wziąć to, co najlepsze z każdego systemu- Co jest skutecznego w kapitalizmie?- Skuteczność - odpowiada Wałęsa – Skuteczność i wydajność, kapitalizm świetnie funkcjonuje!- A w socjalizmie ?Odpowiedź Wałęsy: - Niewiele się pracuje. Trzeba by to zachować. [...] Dzięki komputerom uda się nam pogodzić kapitalistyczną skuteczność z dużą ilością wolnego czasu, właściwą dla socjalizmu...

18. Komunizm w Polsce ma przed sobą przyszłość – oświadcza mi radośnie Jerzy Urban.- Polacy – oświadcza mi Jaruzelski – co czas jakiś dają sobą powodować rozmaitym romantycznym porywom, a potem sprawy się wyciszają; wówczas brać sprawy w swe ręce musi „partia rzeczywistości”- Gospodarka rynkowa ? To znaczy, że Kościół w Polsce musi się przeobrazić w „handlarza szczęściem”.[...] Anarchia cen, bezrobocie, pierwszeństwo pieniądza, skuteczność zastępująca absolutne wartości, nietolerancja, zysk, chciejstwo – o. Stanisław Musiał- Nie po to walczyliśmy z nazizmem i totalitaryzmem stalinowskim, aby ustanowić w Polsce dziki XIX-wieczny kapitalizm – Marek Edelman

19. To, że wychodzimy z komunizmu nie oznacza, że komunizm wychodzi z nas... – mówi brat Aleksander, dominikanin. Lud przejawia nadmierny szacunek wobec hierarchii społecznej i instytucji, łącznie z Kościołem. [...] Gospodarka oparta na zasadach chrześcijańskich może być tylko gospodarką liberalną, nie może być inna.

20. Na zakończenie – tzw. wzrost gospodarczy... • Ludzie, którzy 15 lat temu nawet nie śnili o pożyczce w banku, dziś rutynowo otrzymują pożyczki, kredyty mieszkaniowe, używają kart kredytowych i debetowych. Podsyca to wielki boom konsumencki, który prowadzi kraje regionu do gospodarczego wzrostu. • New York Times, 24.02.2009 : „Dynamiczny rozwój, dzięki któremu Polska, Węgry i inne dawne satelity sowieckie stały się jednymi z najatrakcyjniejszych rynków w Europie, jest na granicy załamania, rodząc obawy o nowe zagrożenia dla globalnego systemu finansowego, mogące odbić się rykoszetem na Stanach Zjednoczonych" - pisze gazeta. Dziennik podkreśla, że po upadku muru berlińskiego państwa regionu przyjęły kapitalizm w stylu amerykańskim i zaczęły intensywnie pożyczać w zachodnich bankach, aby sfinansować swój wzrost. "Teraz będą musiały zapłacić za to rachunek" - czytamy.”