ismailcetinkaya@yyu.tr

1. ÜNİVERSİTE KÜTÜPHANE BÜTÇELERİ İsmail ÇETİNKAYA Yüzüncü Yıl Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı ismailcetinkaya@yyu.edu.tr Üniversite Kütüphaneleri İçin Akademik Elektronik Kaynak Seçimi, Yönetimi, Paylaşımı ve Yeni Trendler, 18-20 Aralık 2011, İYTE, İZMİR

2. Modern Üniversite kavramında, Üniversitelerin işlevleri arasında, • Bilginin Toplanması • Eğitim-öğretim • Araştırma • Yayın • Yorum • Yayma • gösterilmektedir.

3. Kütüphaneler ise bu işlevlerin yerine getirilmesinde içinde bulunduğu yapının en önemli öğesi olarak ortaya çıkmaktadır.

4. Kütüphane, İçinde bulunduğu Üniversitenin işlevlerini gerçekleştirebilmesi için kendisini oluşturan 5 ana unsur açısından Üniversite tarafından çok iyi yapılandırılması gerekmektedir.

5. Modern üniversite kütüphanesini • oluşturan 5 ana unsur: • Bina • Personel • Bütçe • Koleksiyon • Kullanıcılar

6. Üniversitenin vizyon ve misyonuna uygun olarak amaç ve hedefleri arasında gösterdiği yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde bilimsel bilgi üretimini üst seviyelere çekebilmesi, sanayi ve endüstri girdilerini arttırabilecek şekilde çağdaşları ile yarışabilmesi, ancak modern Üniversite kütüphanesini oluşturan BÜTÇE unsurunun güçlendirmesi ile mümkün olacaktır.

7. Bütçesi zayıf bir Üniversite kütüphanesi, • araştırmacıların gereksinim duyduğu bilgiyi • araştırmacıya, • Emek • Zaman • Para’dan • kazanç sağlayacak şekilde yerden ve zamandan • bağımsız olarak günün 24 saati istediği anda • istediği yerden istediği bilgiye ulaşmasını • engellemiş olacaktır.

8. Bu da, Üniversitenin vizyon ve misyonuna uygun olarak hareket etmesine ve bilimsel üretimine en büyük darbe olacaktır.

9. KAMU MALİ YAPISINDAKİ ÜNİVERSİTE KÜTÜPHANE BÜTÇELERİNİ OLUMSUZ OLARAK ETKİLEYEN DEĞİŞİKLİKLER

10. Yükseköğretim Kurumlarında 2010 yılından itibaren Birim Esaslı Bütçelemeden Kurum Esaslı Bütçelemeye geçilmesi (Torba Bütçe)

11. 2. Her yıl Resmi Gazete’de yayınlanan yatırım programları içerisinde ayrı bir proje olarak yer alan Üniversite Kütüphanelerinin yayın alım projelerinin (2006HO32830 Yayın Alımı (DAP) / Van, Bitlis, Hakkari / Kütüphane Yayın Alımı / 2008-2008 / 900.000 TL) 2009 yılından itibaren Üniversitenin diğer birimlerinin projeleri ile birleştirilerek Muhtelif İşler projesi altında toplu olarak yer alması. Örnek: 2009HO32580 Muhtelif İşler (DAP) / Büyük Onarım-Tadilat, Makine Teçhizat, Bilgisayar Donanım ve Yazılım, Alt Yapı, Bakım Onarım, İdame-Yenileme, Kütüphane Yayın Alımı, Taşıt Alımı / 2009-2009 / 3.228.000 TL

12. 3.Yıllar itibari ile Yatırım Programlarında yer alan Yayın Alım Projerinin de içinde yer aldığı projeler arası ödenek aktarma yetkisinin 2007 yılına kadar Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı’nda (Şu anki adı : Kalkınma Bakanlığı) olması, 2008 yılından itibaren bu yetkinin Milli Eğitim Bakanlığı’na geçmesi, 2009 yılından itibaren de Üniversitelerde Üst Yönetici olarak Rektöre geçmesi değişik oranlarda artan Üniversite Kütüphanelerinin Yayın Alım Bütçelerini olumsuz yönde etkilemesi.

13. 4.Kütüphane Yayın Alımlarının 2009 yılından itibaren Toplulaştırılmış Muhtelif İşler Projesi’nde yer alması ile birlikte aynı projede parası olan diğer birimlerin pastadan daha fazla pay alması ve Kütüphane bütçelerinin hızla erimesi.

14. ÜNİVERSİTE KÜTÜPHANE BÜTÇELERİNİN İYİLEŞTİRİLMESİNE YÖNELİK ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

15. Üniversite Kütüphane bütçelerinin iyileştirilmesi ve belli bir standarda bağlanması için Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı ile YÖK nezdinde ANKOS tarafından girişimde bulunulması, • Üniversite Kütüphane bütçesi konusunda üst yönetime (Rektör, Rektör Yardımcıları, Genel Sekreter) Üniversitelerin kütüphane bütçeleri konusunda karşılaştırılmalı bilgi verilmesi,

16. 3. Üniversite Kütüphane bütçesinin iyileştirilmesi konusunda bilimsel üretimde yetkin, kütüphanenin önemini bilen yönetici ve öğretim üyeleri üzerinden baskı gruplarının oluşturulması, • 4. Üniversitenin bütçesi üzerinde etkili olan birimler ile ilişkilerin güçlendirilmesi (Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, Yapı İşleri Daire Başkanlığı ve Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı gibi.)

17. 5. Kütüphaneye ayrılan bütçenin etkin ve verimli bir şekilde kullanımını sağlamak, 6. Üniversitelerde yönetici düzeyinde oluşmuş olumsuz kütüphane algısının değiştirilmesine yönelik çalışmaların yapılması, 7. Kütüphane kaynaklarının kullanımı konusunda sahip olunan kaynak miktarı ile bunun Üniversitenin bilimsel üretimine yansıması konusunda raporlama yapılması,

18. 8. Kütüphane yöneticileri tarafından Maliye Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığı bütçe hazırlama takviminin takip edilmesi,

19. Türkiye’nin toplam bütçesi, Yükseköğretim Kurumları toplam bütçesi ve Sermaye bütçesi ile Kütüphane bütçelerinin Üniversite bütçelerine oranı ve yıllara göre dağılımını inceleyeceğiz.

20. Türkiye’nin Genel Bütçeli İdareler, Özel Bütçeli İdareler ve Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Bütçesi Toplamı ile Yükseköğretim Kurumları Bütçesinin Yıllara Göre Dağılımı NOT:2012 Yılı Bütçesi kanunlaşmadı, ilgili rakamlar TBMM’de görüşülen tasarı rakamlarıdır. TBMM’de bütçe görüşmeleri devam etmektedir.

21. Yıllara Göre Kütüphane Bütçelerinin Üniversite Bütçelerine Oranı Devlet Üniversiteleri : Toplam Bütçesi Üzerinden Yayın Alımları

22. Yıllara Göre Kütüphane Bütçelerinin Üniversite Bütçelerine Oranı Devlet Üniversiteleri : Sermaye Bütçesi Üzerinden Yayın Alımları

23. Gelişmiş Ülkelerdeki Kütüphane Bütçelerinin Üniversite Bütçelerine Oranı : En az : % 3-4 Association of Research Libraries (ARL) Araştırma Kütüphaneleri Derneği’nin Amerika ve Kanada Üniversitelerinin 2008 yılı yayın alım bütçelerini incelersek,

24. Bütçe Büyüklüğüne Göre Sıralama : Kütüphane Bütçesi En Yüksek 15 Üniversite

25. Bütçe Büyüklüğüne Göre Sıralama : Kütüphane Bütçesi En Düşük 15 Üniversite

26. Kütüphane Bütçesinin Üniversite Bütçesine Oranına Göre Dağılımı - % 0.50 Üzeri- (Yayın Alımı Bütçesine Göre)

27. Üniversite Kütüphane Bütçelerinin Bütçe Büyüklüğü Aralığına Göre Dağılımı (Yayın Alımı Bütçesine Göre)

28. TEŞEKKÜRLER