هوالعليم

1. هوالعليم

2. ‌«روش پژوهش» متغير دکتر مرتضي قوجازاده دکتراي تخصصي فيزيولوژي پزشکي Ghojazadehm@hotmail.com

3. مقياسهاي اندازه گيريscale of measurement

4. مقياسهاي استيونز استيونزاستاد روانشناسي دانشگاه هاروارد آمريكا، در مقاله بنيادي 1946 خودچهار نوع مقياس را معرفي كرده است. • مقياس اسمي، تنها براي شناسائي افراد يا چيزها يا مكانها بكار مي رود. • مقياس ترتيبي، برتري را بيان مي كند. • مقياس فاصله اي، نسبت دو تفاضل يا دو فاصله ثابت است. • مقياس نسبي، نسبتها حفظ مي شود.

5. مقياس اسمي (Scale Nominal ) ابتدائي ترين مقياس ،مقياس اسمي است. اگر پرستاران يك بيمارستان از بخشهاي مختلف نوزادان، جراحي، زنان، اورژانس باشند و به ترتيب آنها را با اعداد1 ، 2 ، 3 و 4 مشخص كنيم اين اعداد صرفاً مي‌گويند كه هر پرستار از كدام بخش است. کم خونيها به سه دسته تقسيم مي شود: کم خوني ميکروسيتيک کم خوني نرموسيتيک کم خوني ماکروسيتيک

6. ساده ترين راه براي مشخص کردن اين که مشاهدات از نوع اسمي مي باشد يا خير ، اين است که سوال شود آيا مشاهدات در گروههاي مختلف تقسيم شده اند يا خير؟

7. داده هاي اسمي يا کيفي بصورت درصد (percentage) يا نسبت (proportion) ارائه مي گردند. 7 درصد( 9 نفر از بين 133 نفر) از مردان کم خوني ميکروسيتيک داشتند.

8. ساده ترين روش براي ارائه داده هاي اسمي ( يا داده هاي ترتيبي در صورتي که تعداد دسته ها زياد نباشد) تشکيل دو ستون است که در ستون اول گروهها و در ستون دوم مقابل هر گروه ، فراواني (Frequency) ذکر مي شود.

9. هنگامي که دو ويژگي از نوع مقياس اسمي بطور همزمان مورد مطالعه قرار مي گيرد، معمولاً از جدول توافقي يا شمارش طبقه بندي متقاطع استفاده مي شود. جدول توافقي( Contingency Tables)

10. در داده هاي اسمي در صورتي که تعداد دسته ها زياد نباشد از نمودار دايره اي استفاده مي شود. در نمودارهاي دايره اي ،سطح هر بخش متناسب با فراواني دسته ها مي باشد.

11. مهارت 5 4 3 پزشک 2 1 مقياس ترتيبي(Ordinal Scale ) مقياس ترتيبينيز همانند مقياس اسمي به طبقه بندي و نام گذاري طبقه ها مي پردازد. اما در اين مقياس ترتيب مهم است. اگر پزشكان جراح يك بيمارستان را از نظر مهارت با اعداد 1، 2، 3، 4 مشخص كنند. پزشك 4 از پزشك شماره 2 ماهرتر است. ولي نمي‌توان گفت كه دو برابر او مهارت دارد

12. متداولترين نمودار داده هاي اسمي يا ترتيبي ، نوع نمودار ستوني ( Bar Chart) مي باشد. نمودار ستوني ، تعداد يا درصدها را بصورت ستوني نشان مي دهد.

13. نمودارهاي ستوني علاوه بر ساده بودن تنظيم و تفسير، براي درک سريعتر مطلب ، روش موثري است .

14. مقياس فاصله‌اي(Interval Scale) مقياس فاصله‌اي علاوه بر طبقه بندي ، نام گذاري و مرتب کردن طبقه ها ، به ما اجازه مي دهد که فاصله هاي موجود بين افراد يا اشياء يا رويدادها را مشخص کنيم.

15. مقياس نسبي(Ratio Scale) مقياس نسبي عالي ترين نوع مقياس است و حدود فعاليت آن مشتمل بر کليه عملياتي است که مي توان در مقياسهاي اسمي ، ترتيبي و فاصله اي انجام داد.در مقياس نسبي صفر مطلق وجود دارد . در SPSS ، دو مقياس فاصله اي و نسبي ، با عنوان يک مقياسScale شناخته مي شوند .

16. مقياسهاي عددي پيوسته در مقياس عددي پيوسته ، مقادير عددي کميت مورد اندازه گيري بصورت پيوسته( مانند سن ، قد ، وزن و...) مي باشند.

17. مقياسهاي عددي گسسته در صورتي که مشاهدات تنها مقدار رقمي يا عدد صحيح را به خود نسبت دهند، مقياس اندازه گيري را گسسته گويند. تعداد حاملگيها ، تعداد جراحيهاي گذشته، تعداد شکستگيها، تعداد حملات گذران ايسکميک مغزي (TIAs) قبل از يک سکته ناگهاني

18. ويژگيهائي که با مقياس کمي اندازه گيري مي شود غالبا به صورت جداول و نمودار ارائه مي گردند. • براي تلخيص مقادير عددي معمولاً از ميانگين و انحراف معيار (Mean ± SD) استفاده مي شود.

19. اين نمودار شبيه نمودار ستوني است اما با توجه به پيوستگي داده ها ، نبايستي هيچ فاصله اي بين قالب ها ايجاد نمود.

20. زماني که هدف تاکيد بر نقاط مشخصي از توزيع مي باشد، از نمودار جعبه اي (Box plot) استفاده مي شود.

21. در مواردي که چند مجموعه داده ها در اختيار باشد، جهت انجام مقايسات از نمودار جعبه اي استفاده مي شود.

22. مقياس اسمي، تنها براي شناسائي افراد يا چيزها يا مكانها بكار مي رود. اسمي • مقياس ترتيبي، برتري را بيان مي كند. ترتيبي • مقياس فاصله اي، نسبت دو تفاضل يا دو فاصله ثابت است. فاصله اي • مقياس نسبي، نسبتها حفظ مي شود. نسبي

23. متغير کمي (عددي) کيفي (رسته اي ) پيوسته اسمي ترتيبي گسسته

24. قند خون ناشتا مليت اندازه فشار خون شدت بيماري شماره ملي وزن افراد بهره هوشي گروه خوني سن تعداد دندانهاي پوسيده ميزان علاقه محل ولادت درجه حرارت جنس افراد

25. در صورتيکه يک مبداء قراردادي براي اندازه گيري بکار برده شود ، نوع صفت ........... است . 1- اسمي 2- ترتيبي 3- فاصله اي 4- نسبي تعداد دندان هاي پوسيده دانش آموزان چه نوع متغيري است ؟ 1- اسمي 2- ترتيبي 3- فاصله اي 4- نسبي

26. متغيري که وجوه آن ارزش يکسان داشته و نتوان به آن نظم ترتيبي داد چه نام دارد؟ 1- اسمي 2- ترتيبي 3- فاصله اي 4- نسبي متغير مقدار استحکام باندي دندان بر حسب مگا پاسکال از چه نوع مي باشد؟ 1- اسمي 2- ترتيبي 3- کمي گسسته 4-کمي پيوسته

27. شاخص DMF ، تعداد دندانهاي پوسيده خارج شده و پرشده در هر دهان است. اين شاخص متغيري است : 1- اسمي 2- ترتيبي 3- فاصله اي 4- نسبي کداميک از انواع متغيرهاي زير، داراي کليه خواص متغيرهاي ديگر ناميده شده مي باشد؟ 1- اسمي 2- ترتيبي 3- فاصله اي 4- نسبي

28. در تقسيم بندي اعضاء هيئت علمي دانشگاهها به مربي،استاديار ،دانشيار و استاد از چه مقياسي استفاده شده است ؟ 1- اسمي 2- ترتيبي 3- فاصله اي 4- نسبي فرض کنيد نمره هاي 0 – 12 – 4 – 18 – 15 – 7 در مقياس فاصله اي باشند . در صورتيکه به هر يک از نمره ها عد ثابتي مانند 10 را اضافه کنيم ، چه مقياسي به وجود خواهد آمد؟ 1- اسمي 2- ترتيبي 3- فاصله اي 4- نسبي

29. در هر يک از مثالهاي زير از چه مقياسي استفاده شده است ؟ • علي دومين دانشجوي مشهور کلاس است . • استفاده از روش کد گذاري مرد =1 ، زن = 2 • يک وزنه بردار ، وزنه 175 کيلوگرمي را بلند کرد. • حسين در سال 1375 و حسن در سال 1360 متولد شده است.

30. انواع متغيرها

31. متغير مستقل ( Independent Variable) • متغير وابسته (Dependent Variable) • متغير مداخله گر (Intervening Variable) • متغير زمينه اي (Background Variable) • متغير مرکب (Composite Variable)

32. متغير مستقل Independent Variable متغير مستقل متغيري است که تحت دستکاري قرار مي گيرد و يا رفتار آن تحت مطالعه قرار مي گيرد تا اثر يا اثراتش مشخص شود. اگر هدف بررسي رابطه بين سن و فشار خون باشد، سن ، متغير مستقل مي ياشد. اثر سيگار بر ريه افراد چگونه است؟

33. متغير وابسته Dependent Variable متغيري است که تغيير آن حاصل تغيير در متغير يا متغيرهاي ديگر است. اگر هدف بررسي ارتباط سيگار کشيدن با سرطان ريه باشد، سرطان ريه متغير وابسته مي باشد.

34. در مطالعات پزشکي اصطلاحات بکار رفته زير هم رديف اصطلاحات مستقل و وابسته است.

35. مصرف الكل سيگار کشيدن بيماري هاي قلبي متغير مداخله گر Intervening Variable متغير مداخله گر متغيري است که اثر مخدوش کننده در رابطه بين متغيرهاي مستقل و وابسته ايجاد مي کند. متغير مداخله گر متغيري است که بر روي متغير وابسته اثر مي گذارد و اين مشکل را ايجاد مي کند که آيا تغييرات متغير وابسته بعلت اثر متغير مستقل است يا متغير مداخله گر .

36. متغير زمينه اي Background Variable اين نوع متغيرها حالت عمومي دارند و معمولا در همه تحقيقات وجود دارند که به تناسب موضوع پژوهش تعدادي از آنها مورد بررسي قرار مي گيرد. جنسيت، سن، وضعيت تاهل، شغل ، سواد و مشخصاتي از اين نوع مطالعه که فاقد ويژگي متغيرهاي مستقل، وابسته و مداخله گر هستند، متغيرهاي زمينه اي محسوب مي شود.

37. متغير مرکب Composite Variable متغيري که از دو يا چند متغير ديگر حاصل شود. شاخص توده بدني ( BMI) ميزان شيوع ميزان بروز ( مجموع دندانهاي پوسيده ، افتاده و پرشده بر کل دندانهاي سالم )D.M.F

38. وارد كردن داده هاي خامو ذخيره آنها انتخاب تحليل مورد نياز وارسي نتايج مراحل اساسي تحليل داده ها

39. آمار توصيفي آمار توصيفي مجموعه اي از ابزارهاي آماري هستند با تعداد معدودي از مقادير كه توصيف دقيق حجم زيادي از داده ها را ممكن مي سازد هر گزارش پژوهشي هميشه بايد شامل آمار توصيفي باشد

40. آمار استنباطي شيوه هائي است كه با استفاده از آنها از داده هاي جمع آوري شده نتيجه اي استنباط مي كنيم آمار توصيفي اغلب بعنوان برون داد اختياري از بخش آمار استنباطي قابل دستيابي است

41. اعداد يا آماره ها Descriptive جداول نمودارها Statistic وجود يا عدم وجود رابطه Analytic تعيين شدت رابطه (مدلسازي، پيش بيني)

42. ميانگين ميانه اندازه هاي گرايش مركزي (معيارهاي تمركز) مد شاخصهاي رايج دامنه تغيير حداقل - حداكثر اندازه هاي پراكندگي انحراف معيار ميانگين (معيارهاي پراكندگي) واريانس انحراف معيار

43. ميانگين: نمرات جمع مي شوند و سپس نمره كل آنها بر تعدادنمره ها تقسيم ميگردند ميانه: نمرات بر اساس ترتيب مرتب شده و سپس نمره قرار گرفته در وسط به عنوان ميانه در نظر گرفته مي شود مد: نمره اي كه در نمرات يك نمونه بيشتر از ساير نمرات تكرار شده است اگر دسته اي از نمرات بيشتر از يك مد داشته باشد برنامه فقط كمترين مقدار را نشان مي دهد

44. دامنه تغيير: مقدار آن برابر است با تفاضل بين بزرگترين و کوچکترين عدد واريانس: ميانگين انحراف نمره ها از ميانگين يا مجموع مجذور انحراف نمره ها از ميانگين تقسيم بر تعداد نمره ها انحراف معيار( استاندارد): جذر واريانس يا ريشه دوم ميانگين مجذور انحراف نمره ها

45. آمار استنباطي

46. وارد كردن داده هاي خامو ذخيره آنها مراحل اساسي تحليل داده ها انتخاب تحليل مورد نياز وارسي نتايج

47. آمار توصيفي آمار توصيفي مجموعه اي از ابزارهاي آماري هستند با تعداد معدودي از مقادير كه توصيف دقيق حجم زيادي از داده ها را ممكن مي سازد آمار استنباطي شيوه هائي است كه با استفاده از آنها از داده هاي جمع آوري شده نتيجه اي استنباط مي كنيم

48. اعداد يا آماره ها Descriptive جداول نمودارها Statistic وجود يا عدم وجود رابطه Analytic تعيين شدت رابطه (مدلسازي، پيش بيني)

49. آزمون فرضيه ها يكي از عوامل مهم تصميم گيري آماري قضاوت درباره فرضيه آماري است فرضيه عبارتست از پيشنهادي كه با آزمايش علمي مي توان صحت و يا سقم آن را يقين و آنرا قبول و يا رد كرد هر فرضيه آماري ممكن است درست و يا غلط باشد، بنابراين ما بايد چنين مقوله اي را مورد آزمون قرار بدهيم در بيشتر موارد فرضيه آماري را فقط براي يك منظور رد يا بطلان آن فرضيه بكار مي برند فرضيه آماري پيش بيني مي كند كه بين شرايط تفاوت وجود خواهد داشت ،رابطه اي مشاهده خواهد شد و يا تعاملي روي خواهد داد.

50. H. H. نرخ شفا بخشي داروي ساخته شده جديد بيشترنيست نرخ شفا بخشي دو دارو يکسان است H1 H1 نرخ شفا بخشي داروي ساخته شده جديد بيشتر است نرخ شفا بخشي دو دارو متفاوت است ادعا : نرخ شفا بخشي داروي ساخته شده جديد بيشتر است دو دامنه يک دامنه