Wadliwa transpozycja

1. Wytycznew zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania naśrodowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z regionalnych programów operacyjnych

2. Wadliwa transpozycja Wady harmonizacji prawa polskiego i UE dotyczą dyrektyw: • 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne („dyrektywa OOS”); • 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. nr 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory („dyrektywa siedliskowa”); • 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa („dyrektywa ptasia”).

3. Przeciwdziałanie niezgodnościom • Projekt ustawy o uprawnieniach społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko i organach administracji w tym zakresie (BIP Min. Środowiska, wersja z dnia 12.06.2008 r.) • Wytyczne Min. Rozwoju Regionalnego MRR/H/16/2/06/08 z dnia 3.06.2008 r. w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych lub regionalnych programów operacyjnych (Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013)

4. Prymat prawa europejskiego Wyrok ETS spr. Murphy v. An Bord Telecom Eireann „Do sądu krajowego należy w granicach przysługującego mu uznania na podstawie prawa krajowego, podczas interpretowania i stosowania prawa krajowego, zapewnić, tam gdzie jest to możliwe, interpretację zgodną z wymaganiami nadającego się do stosowania prawa wspólnotowego oraz, w zakresie, w jakim nie jest to możliwe, traktować prawo krajowe, jako nie znajdujące zastosowania”.

5. Zarzuty KE – OOS • decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia ≠ „zezwolenie na inwestycję” - wieloetapowość polskiego procesu inwestycyjnego • brak OOS na etapie zatwierdzania projektu technicznego/OOS rozwiązań technicznych • zgłoszenie robót budowlanych ≠ „zezwolenie na inwestycję” • jedynie pomocniczy a nie bezwzględny charakter progów ilościowych przy kwalifikacji przedsięwzięcia do obowiązku OOS

6. Zarzuty KE - OOS • brak obowiązku kwalifikacji do OOS wobec przebudowy urządzeń przeciwpowodziowych; • wykluczenie wariantowania w zakresie lokalizacji dla przedsięwzięć polegających na przebudowie dróg oraz dla dróg, dla których została już uprzednio wydana decyzja o ustaleniu lokalizacji

7. Zarzuty KE – udział społeczny • niewystarczalność „biernych” metod komunikacji; brak „bezpośredniego” informowania społeczności o inwestycjach • nieuzasadniona bariera 21 dni dla włączenia organizacji ekologicznych do kręgu stron postępowania o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach • wyłączenie, jako zasada, postępowania z udziałem społecznym w sprawach dot. przedsięwzięć na terenach zamkniętych

8. ETAPY POSTĘPOWANIA dla przedsięwzięć mogących wymagać sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko ZŁOŻENIE WNIOSKU o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniachprzed ubieganiem się o wydanie decyzji z art. 46 ust. 4 ustawy - Prawo ochrony środowiskaalbo zgłoszeniemz art. 46 ust. 4a SCREENINGOkreślenie konieczności sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko SCOPINGOkreślenie zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko UZGODNIENIE przed wydaniem decyzjiUzgodnienie z organami wg art. 48 ust.2 UDZIAŁ SPOŁECZEŃSTWAPrzeprowadzenie postępowania z udziałem społeczeństwa WYDANIE DECYZJI Organ prowadzący postępowanie wydaje decyzję

9. Najczęstsze błędy w procedurze OOS • grupa II - brak procedury screeningu (zapytań o potrzebę i zakres raportu) gdy inwestor wraz z wnioskiem złożył raport • brak dowodów screeningu – odniesienia do kryteriów § 5 rozporządzenia OOS w uzasadnieniu postanowienia o potrzebie/-nie raportu i uzasadnieniu decyzji • grupa I – brak zapytania o zakres raportu przed złożeniem wniosku o DŚU gdy są identyfikowane oddziaływania transgraniczne

10. Najczęstsze błędy w procedurze OOS • brak, nieudokumentowana albo nieskomentowana procedura udziału społecznego • wydanie decyzji przed uprawomocnieniem postanowień w sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia

11. Najczęstsze błędy – raport OOS • brak odniesienia do dokumentów strategicznych • brak wariantowania przedsięwzięcia albo wariantowanie ograniczone do kryterium lokalizacji (przebiegu inwestycji liniowej) • brak analizy możliwości wystąpienia oddziaływań transgranicznych • analiza oddziaływania na Naturę 2000 ograniczona do wymienienia najbliższych obszarów • mylenie środków minimalizujących oddziaływania i kompensacji przyrodniczej

12. Zalecenia ogólne dla inwestora • zamieszczanie we wnioskach informacji o finansowaniu ze środków WE • domaganie w uzasadnieniu odniesień wobec wszystkich uwag społecznych i stanowisk organów współdziałających • występowanie o decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięć poniżej progów określonych w rozporządzeniu OOS • rezygnacja z finansowania UE dla nowych przedsięwzięć OOS podlegających zgłoszeniu budowlanemu

13. Zalecenia ogólne dla administracji • kontrola zupełności wniosków – żądanie uzupełnień • screening dla przebudowy urządzeń przeciwpowodziowych i przedsięwzięć poniżej progów z rozporządzenia OOS • rozszerzone czynności informacyjne • dopuszczanie organizacji ekologicznych do udziału na prawach strony w każdym stadium postępowania • wysoka jakość uzasadnień

14. Zalecenia ogólne dla administracji • „W uzasadnieniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie należy się odwoływać do zapisów innych dokumentów, czy powoływać na ogólną zgodność z przepisami prawa” • „Prawidłowa forma decyzji wymaga konkretnych zapisów posługujących się wskaźnikami, parametrami, opisami fizycznych warunków realizacji przedsięwzięcia.”

15. Warunek zgodności z planem miejscowym • Niezgodność z planem – odmowa DŚU • Zgodność przedsięwzięcia ale niezgodność z planem najkorzystniejszego wariantu dla środowiska – odmowa DŚU • DŚU dla drogi krajowej nie musi być zgodna z ustaleniami planu

16. Niedopuszczalna sprzeczność WZZiT z DŚU • Zalecenie MRR występowania o decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach przed wnioskiem o decyzję lokalizacyjną: - drogi krajowe, autostrady, linie kolejowe – obligo - in. inwestycje gdy dostępne już dane techniczne do PT • w razie sprzeczności obu decyzji – weryfikacja decyzji lokalizacyjnej wg zidentyfikowanego w DŚU wariantu najkorzystniejszego dla środowiska

17. Problemy i zalecenia – inwestycje w fazie planowania Zalecenie MRR : wstrzymać się z wnioskiem o pozwolenie na budowę do nowej ustawy, chyba że: • inwestycja oparta o plan miejscowy i przewidziana, zgodnie z DŚU, (znane rozwiązania techniczne - PT) do realizacji wg wariantu najkorzystniejszego dla środowiska => DŚU dot. PT + pozwolenie na budowę • brak planu, ale DŚU wg danych do fazy PT po czym decyzja wzzit + pozwolenie na budowę gdy brak/słaba prognoza OOS do planu => rozszerzone wariantowanie + odniesienia do dokumentów strategicznych w postępowaniu o DŚU

18. Problemy i zalecenia – zgłoszenia budowlane Zalecenie MRR : wstrzymać się ze z dalszymi zgłoszeniami do czasu nowej ustawy, która w to miejsce narzuci pozwolenia Ale: • honorowane zgłoszenia robót zakończonych przed 3.06.2008 r. (wejście wytycznych) • w razie pilnej potrzeby prac – wymuszanie obowiązku pozwoleń na budowę z uwagi na możliwość zagrożenia dla mienia i pogorszenie stanu środowiska – art.30.7 Prawa budowlanego

19. Projekt ustawy http://ww.mos.gov.pl/bip/index.php?idkat=411 - „powtórna OOS” - art.150 w zw. z rozdz. 7 działu V projektu ustawy, obligatoryjna lub wg oceny urzędu w fazie PT • obowiązek pozwolenia na budowę dla przedsięwzięć OOS objętych obecnie obowiązkiem zgłoszenia robót • …

20. Problemy i zalecenia – inwestycje w fazie realizacji Zalecenie MRR: gdy wydane już pozwolenie na budowę • wykorzystanie instytucji „istotnego odstępstwa od projektu i pozwolenia” => zmiana pozwolenia na budowę po uzyskaniu DŚU zgodnej z wytycznymi (art.36a Pr. Budowlanego) • gdy nie można zastosować istotnego odstępstwa uchylenie decyzji na podstawie art.155 kpa + nowa DŚU • „żółty FIDIC” – brak wskazań

21. Problemy i zalecenia Wadliwa decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach: - Zalecenia MRR – zmiana DŚU w trybie art.155 kpa - niepełne wykorzystanie danych z powodu braku wiedzy organu - wznowienie postępowania w trybie art.145 § 1 pkt 5 Kpa (nowe okoliczności lub dowody istniejące na moment orzekania a nieznane organowi wydającemu decyzję)

22. Zmiana decyzji w trybie art.155 Kpa • gdy za uchyleniem lub zmianą decyzji ostatecznej przemawia interes społeczny lub słuszny interes strony (III SA 1069/99) • mogą być uchylane lub zmieniane jedynie decyzje ostateczne, konstytutywne, nie dotknięte wadami wymienionymi w art. 145 § 1 bądź art. 156 § 1 kpa, mające charakter uznaniowy (II OSK 770/2005) • wymagana zgoda wszystkich stron postępowania (II SA/Gd 1120/99) • zgoda musi być wyraźnie oświadczona (IV SA 1305/2000)

23. Wznowienie postępowania - art.145 Kpa • gdy wyjdą na jaw nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję (I SA/Łd 1440/97) • nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody to okoliczności lub dowody nowo odkryte lub po raz pierwszy zgłoszone przez stronę, dotyczące przedmiotu sprawy i mające znaczenie prawne, istniejące w dniu wydania decyzji ostatecznej, lecz nie znane organowi, który wydał decyzję. I SA/Lu 26/97

24. Wznowienie postępowania - art.145 Kpa • nowe okoliczności faktyczne to zdarzenie niezależne od treści przepisów prawa, w tym od wykładni prawa (III SA 1324/97) • do nowych okoliczności nie należy dokonana przez organ ocena materiału dowodowego sprawy ani też zastosowanie w danym stanie faktycznym określonych przepisów prawa lub ich interpretacja (I SA/Lu 26/97) • nowa wykładnia przepisów prawnych, dokonana w pismach lub wytycznych naczelnego organu administracji państwowej, nie jest nowym dowodem ani nowym faktem (I SA/Wr 1838/96)

25. Wznowienie postępowania - art.145 Kpa • nie muszą to być takie okoliczności faktyczne lub środki dowodowe, z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu (I SA/Łd 1440/97) • nowy dowód istotny dla sprawy to taki dowód, który mógł mieć wpływ na odmienne rozstrzygnięcie sprawy (I SA/Łd 1440/97) • nie jest istotne, czy ujawnione nowe okoliczności nie były znane organowi prowadzącemu postępowanie pierwotne w wyniku zaniedbań, czy z innych powodów (I SA/Lu 19/98) • nie można przyjąć, że dana okoliczność była nieznana organowi, jeśli wynikała ona z materiałów będących w dyspozycji tego organu (III SA 5019/98) • nie można utożsamiać nowej okoliczności faktycznej z nowym dowodem (III SA 1165/97)

26. Podsumowanie – pryncypia zgodności z UE 1) „screening” 2) raport OOS 3) konsultacja z właściwymi organami administracji 4) konsultacje ze społeczeństwem 5) postępowanie OOS w kontekście transgranicznym 6) rozpatrzenie zgromadzonych uwag i informacji 7) brak znaczących, negatywnych oddziaływań na siedliska i gatunki Natura 2000 - postępowanie OOS

27. Dziękuję za uwagę r.pr. Michał Behnke www.kpcic.gdynia.pl