MAJA KOZAK

1. CENY TRANSFEROWE Między teorią a praktyką. Jak uchronić się przed sankcjami ze strony Urzędu Skarbowego? Jak realizować założenia efektywności i racjonalności działań ekonomicznych w kontekście istniejącego prawodawstwa? MAJA KOZAK

2. PLAN PREZENTACJI: • Definicja i przykład prostego modelu ekonomicznego • Współczesna legislacja i źródła prawa • Metodologia badania transakcji kontrolowanych • W ujęciu teoretycznym i prawnym • Prezentacja przeprowadzonego badania w spółce X POL • 4. Ekonomiczne skutki legislacji dotyczącej TP • 5. Przykładowe stawki CIT i sankcje w wybranych krajach

3. CENY TRANSFEROWE - DEFINICJA Ceny transferowe ceny, po których produkty (aktywa materialne i niematerialne, usługi oraz fundusze) są transferowane (przekazywane) wewnątrz danej organizacji. Ze względu na powiązanie poszczególnych jednostek w obrębie tej samej grupy (zwykle kapitałowej), nie musi mieć miejsca wyznaczanie ceny transferowej na poziomie rynkowym (wg podstawowych zasad ekonomicznych). W zależności od ustalonych cen oraz ilości transferowanych dóbr, następuje redystrybucja zysków danej grupy.

4. max global max B B HQ RYNEK sprzedaż cena transferowa pt transfer półproduktów S max S CENY TRANSFEROWE – MODEL HIRSHLEIFERA Idea cen transferowych pt* = koszty utraconych korzyści (OC) Odwołanie do neoklasycznego standardowego modelu cen transferowych Hirshleifera (1956)

5. Źródło: http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=885480 MODEL HIRSHLEIFERA - WYNIKI Na rynku konkurencyjnym koszt alternatywny (opportunity cost) jest równy cenie rynkowej (MP).W przeciwnym razie - OC jest równy kosztowi krańcowemu (MC). Podsumowanie wyników standardowego modelu Hirshleifera:

6. OPTYMALNY POZIOM CENY TRANSFEROWEJ Ekonomiści Anthony i Govindarajan postawili tezę, że cena transferowa powinna być w przybliżeniu równa cenie rynkowej: "The fundamental principle is that the transfer price should be similar to the price that would be charged if the products were sold to outside customers or purchased from outside vendors". R. N. Anthony and V. Govindarajan, Management Control Systems, wyd. VIII, Chicago 1995, s. 182 Jak wynika z tabeli, nawet najprostszy model nie zapewnie uzasadnienia tej tezy.

7. MODEL W SYTUACJI MIĘDZYNARODOWEJ Pomijając istotne czynniki zewnętrzne (jak asymetria informacji, realizowanie własnych celów przez poszczególne siedziby – tzw. „incomplete contracting models”, konkurencja na rynku produktów finalnych, itp.) dochodzimy do istoty dzisiejszej prezentacji… CENY TRANSFEROWE W WARUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH Większość firm stosujących ceny transferowe to tzw. Multinational Enterprises (MNE) posiadające siedziby w różnych krajach. Jakie mogą być tego implikacje?

8. Stąd zysk HQ: πg=(1- τS-Δτ)(R(q)-cq)+ Δτ(pt-c)q pt można logicznie ograniczyć przez c≤pt≤ πg→max po pt: πg→max po q: pt=c ↔ MR(q)=c pt= ↔ optymalne q podwyższone o: MODEL W SYTUACJI MIĘDZYNARODOWEJ Analiza modelu Hirshleifera z uwzględnieniem CIT (PDoP) πS=(1- τS)(pt-c)q oraz B=(1- τS-Δτ)(Rb(q)-ptq) gdzie τi to CIT w i-tym kraju oraz τi є [0,1] i Δτ= τB- τS Czy to zapewnia produkcję optymalnej ilości dobra? Zakładamy racjonalne zachowanie managerów każdej siedziby… Dodatkowy MR firmy = Δτ(pt-c) na każdej jednostce transferowanej z B do S Jaka jest optymalna ilość q dla S i B?

9. LEGISLACJA Czego mogą obawiać się Urzędy Skarbowe w związku z Transfer pricingiem? OBNIŻANIE PODSTAWY OPODATKOWANIA NIEUCZCIWA KONURENCJA TWORZENIE KARTELI MNIEJSZE PRZYCHODY Z TYTUŁU PODATKU CIT OECD TP Guidelines for MNE and Tax Administrations ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW z dnia 10 października 1997 r. do Ustawy o PDoP z 1992r. Artykuł 9a Rezolucje Komisji UE Zapewnienie (prawnie) uzasadnionych cen i globalnie jednolitej interpretacji

10. LEGISLACJA Istota przepisów dotyczących cen transferowych: W krajach członkowskich OECD, jak również poza organizacją, widać wyraźne stopniowe ujednolicanie przepisów dotyczących wyceny transakcji między podmiotami powiązanymi. Istotnie różni się jednak stopień szczegółowości kontroli skarbowych i wymiar ewentualnych kar…

11. ELEMENTY BADANIA TRANSAKCJI Ustalenie cen transferowych (TP) i spełnienie wymogów prawnych dotyczących ich dokumentacji odbywa się w sześciu krokach: R O P C E S • Przeprowadzenie transakcji • Prośba o przeprowadzenie analizy TP (Request) • Opracowanie warunków transakcji (Analiza funkcjonalna) • Wybór metody ustalenia Ceny zgodnie z zasadą arm’s length • Uzasadnienie/metodologia (Analiza Ekonomiczna) • Stworzenie raportu TP

12. CASE STUDY – CHARAKTERYSTYKA FIRMY Case study –firma X POL wchodząca w skład Grupy Kapitałowej X farmaceutyczno-chemiczna, produkcja własna, zakup i sprzedaż surowców, przetwarzanie i dystrybucja produktów dla celów spożywczych, farmaceutycznych oraz kosmetycznych Branża: X POL nabywa surowce i materiały w transakcjach wewnątrzgrupowych oraz na rynku polskim/zagranicznym w proporcji ≈ 1:1 Transakcje: Kwartalnie uaktualniane cenniki surowców i materiałów zapewniane przez HQ, z uwzględnieniem polityki grupy oraz sytuacji na rynku polskim Ustalanie cen: Zlecenie badania transakcji w podmiotach powiązanych firmie MS Doradcy Podatkowi

13. DOKUMENTACJA Jakie elementy powinna zawierać dokumentacja/raport Cen Transferowych • Streszczenie raportu • Omówienie charakterystyki biznesu –analiza rynku, konkurencji, opis struktury organizacyjnej, specyfika działalności, … • Prawodawstwo w kwestii Cen Transferowych • Opis transakcji kontrolowanych • Analiza funkcjonalna • Charakterystyka podmiotów -analiza funkcji podmiotów gospodarczychistotna przy porównywaniu transakcji • Analiza ekonomiczna • Podsumowanie i wnioskikońcowe

14. DOKUMENTACJA Źródła prawa dotyczące dokumentacji • Według Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Art. 9a) dokumentacja powinna uwzględniać: • funkcje podmiotów w transakcji • wszystkie koszty i termin zapłaty • metoda określania cen • określenie strategii gospodarczych • wskazanie innych istotnych czynników • określenie oczekiwanych korzyści dotyczy sumy transakcji Obowiązek sporządzenia dokumentacji jeśli: 1) 100.000 EURO - jeżeli wartość transakcji nie przekracza 20% kapitału zakładowego, określonego zgodnie z art. 16 ust. 7, albo 2) 30.000 EURO - w przypadku świadczenia usług, sprzedaży lub udostępnienia wartości niematerialnych i prawnych, albo 3) 50.000 EURO - w pozostałych przypadkach. 4) Rozliczenie z podmiotem usytuowanym w tzw. „Raju podatkowym”

15. ANALIZA FUNKCJONALNA Funkcje danego biznesu • Funkcje ogólnego zarządu – działalność pomocnicza, jak np.: administracyjna, finansowa/księgowa, prawna, zarządzanie budżetem, zarządzanie IT. • Marketing, reklama, sprzedaż i dystrybucja – działalność wpływająca na sposób zarządzania, reklamowania, sprzedaży i dystrybucji produktów. • Funkcje produkcyjne i przetwórczo-usługowe – działalność wywierająca wpływ na R&D i produkcję w firmie oraz świadczenie usług.

16. ANALIZA FUNKCJONALNA Pozostałe elementy Specyfika branży, sytuacja na rynku – analiza cech działalności w obrębie danego rynku, uwzględnienie jego charakterystyki, określenie realiów. • Pozycja badanej firmy na rynku – udział w rynku, marka, wpływ na kształtowanie cen rynkowych → możliwość negocjowania szczegółów kontraktów. • Charakterystyka produkcji i dokonywanych transakcji – analiza rodzajowa przedmiotu i typu transakcji, kategoryzacja dostarczanych dóbr lub/i usług, specyficzne aspekty prowadzonej działalności. • Wskazanie i analiza pozostałych istotnych aspektów – jak np. analiza strategiczna ryzyk oraz zysków/strat wynikających z kontroli Jakie pytania należy postawić, żeby przeprowadzić analizę funkcjonalną spółki X POL?

17. Dystrybucja Premiksów Materiały wewnętrz-grupowe (straights) zewnętrzne(np. glukoza) Produkcja Witamin, Barwników oraz substancji chemicznych wysoko przetworzonych Produkcja premiksów Dystrybucja Witamin, Barwników i innych chemikaliów CASE STUDY – ANALIZA FUNKCJONALNA PIERWOTNY SCHEMAT ALOKACJI FUNKCJI BUSINESSOWYCH

18. MARKETING Badania i Rozwój PRODUKCJA DYSTRYBUCJA FINANSE CASE STUDY – ANALIZA FUNKCJONALNA PODZIAŁ FUNKCJI BUSINESSOWYCH GRUPY X W SKALI GLOBALNEJ

19. CASE STUDY – ANALIZA FUNKCJONALNA Cykl życia produktu Sprzedaż Dojrzałość Schyłek Wzrost Inicjacja Czas

20. METODY USTALANIA CENY TRANSFEROWEJ Metody ustalania ceny transferowej zgodnie z arm’s length principle • Metody ceny transakcyjnej: porównanie z cenami w podobnych transakcjach podmiotów niepowiązanych • Metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej (CUP) • Metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej (CUT) • Metoda ceny odsprzedaży • Metoda kosztu plus • Metody zysku transakcyjnego: porównanie zysków i powiązanych proporcji • Metoda podziału zysków • Metoda marży transakcyjnej netto (TNMM) • Inne RMF z 10.10.1997 Rozdział 2: Podstawowe metody określania dochodów podatników w drodze oszacowania cen

21. 1) Porównanie wewnętrzne 2) Porównanie zewnętrzne Sprzedawca Zewnętrzny odbiorca Sprzedawca Zewnętrzny odbiorca Cena transferowa Transakcja podmiotów niepowiązanych Cena transferowa Nabywca Zewnętrzny dostawca Nabywca Zewnętrzny dostawca METODY USTALANIA CENY TRANSFEROWEJ Metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej Cena jednostkowa aktywa materialnego transferowanego w transakcji kontrolowanej jest porównywana z ceną analogicznej transakcji niekontrolowanej.

22. METODY USTALANIA CENY TRANSFEROWEJ Metoda ceny niekontrolowanej Naliczona wartość transferu własności niematerialnej w transakcji kontrolowanej jest porównywana z wartością ustaloną dla analogicznej transakcji niekontrolowanej. Istotne cechy transakcji przy stosowaniu tej metody: warunki transakcji (jak np. obszar geopolityczny) • prawa do późniejszych R&D • ryzyko • poziom rozwoju • ewentualne patenty • okres trwania licencji

23. HQ dostarczenie dobra/usługi Siedziba (dystrybucja) p=100 zł Nabywca dostarczenie Siedziba (dystrybucja) p=100 zł – marża Siedziba (nabywca) METODY USTALANIA CENY TRANSFEROWEJ Metoda ceny odprzedaży Cenę ustala się odejmując marżę brutto ceny odsprzedaży od ceny niekontrolowanej transakcji dotyczącej danego dobra lub usługi, które wcześniej nabyliśmy od podmiotu powiązanego. Do marży zalicza się w szczególności: Koszty bezpośrednie Ewentualne koszty przetworzenia Koszty związane z upływem czasu, itp… Koszty nabycia od HQ (jak np. cła)

24. Siedziba (usługi telekomunikacyjne) Siedziba (administracja) p=945 zł miesięcznie p=1000 zł miesięcznie Klient (osoba trzecia) METODY USTALANIA CENY TRANSFEROWEJ Metoda rozsądnej marży („koszt plus”) Cenę ustala się przez zwiększenie kosztu wyprodukowania lub zakupienia danego dobra/usługi od podmiotu powiązanego o marżę typowo naliczaną dla takich transakcji w celu osiągnięcia zysku. koszt wytworzenia i dostarczenia usługi: c=900 zł marża: μ=5% cena: pt=945 zł Skąd bierze się różnica między tymi cenami?

25. METODY USTALANIA CENY TRANSFEROWEJ Metoda marży transakcyjnej netto W tej metodzie badaniu podlega marża zysku netto uzyskiwana przez podmiot w transakcjach kontrolowanych, po czym ustala się ją na poziomie marży w transakcjach tego podmiotu z osobami trzecimi. Sposób obliczania indeksu poziomu zysku dla TNMM: Ct Dt Przeciętne aktywa operacyjne Sprzedaż netto Koszty operacyjne Koszty całkowite Zwrot z przeciętnych aktywów operacyjnych Marża operacyjna Współczynnik Berry’ego Koszt plus netto

26. METODY USTALANIA CENY TRANSFEROWEJ Metody mniej chętnie widziane przez władze skarbowe: Metoda podziału zysków: podział zysku z danej transakcji między podmiotami powiązanymi tak, jak podzieliłyby się podmioty niezależne. Metoda zysku rezydualnego: • ustalenie ceny odbywa się w dwóch krokach: • podział między podmiotami minimalnych dochodów osiąganych na rynku przy takiej transakcji • przyporządkowanie pozostałych zysków zgodnie z typowym podziałem w przypadku podmiotów niepowiązanych

27. CASE STUDY - METODY USTALANIA CENY TRANSFEROWEJ Metody wykorzystane w spółce X POL Transakcje kupna i sprzedaży: Metoda odprzedaży Metoda niekontrolowanej ceny rynkowej – przy ustalaniu listingu DP („Delivery Prices”) Transakcje marketingowe: Metoda rozsądnej marży (kosztu „plus”)

28. ANALIZA EKONOMICZNA Elementy analizy ekonomicznej: • Wskazanie podmiotów niepowiązanych i transakcji między nimi, które posłużą do analizy porównawczej • Zebranie danych potrzebnych do przeprowadzenia analizy • Przeprowadzenie analizy przy wykorzystaniu narzędzi o charakterze ekonomicznym • Interpretacja i prezentacja wyników w celu poparcia stosowanej przez przedsiębiorstwo polityki ustanawiania cen transferowych lub/i wskazania ewentualnych obszarów problematycznych RMF z 10.10.1997 Rozdział 1 §3 4. : Jeżeli podatnik dokonał ustalenia wartości rynkowej przedmiotu transakcji w oparciu o metodę lub metody określone w § 4-6 i przedstawi organom podatkowym dane, o których mowa w ust. 2, a rzetelność i obiektywność przedstawionych danych nie budzi uzasadnionych wątpliwości, organy te dokonują ustalenia wartości rynkowej przedmiotu takiej transakcji stosując metodę przyjętą uprzednio przez podatnika, chyba że użycie innej metody, w świetle przepisów rozporządzenia oraz posiadanych danych, jest w sposób oczywisty bardziej właściwe.

29. CAS STUDY -ANALIZA EKONOMICZNA ANALIZA UPUSTÓW – PORÓWNANIE ESP, LDP, ADP ESP 7% (ESP-LDP)/ESP (ESP-ADP)/ESP Upust Faktyczny Upust teoretyczny LDP ADP Odchylenie cen faktycznych od cennikowych (ADP – LDP)/LDP

30. CASE STUDY – ANALIZA EKONOMICZNA Wybór narzędzi ekonomicznych Faktyczna liczba premixów: ~ 1000 W każdym po k „straightsów” Jak więc oddzielić i określić ilości, ceny, marże oraz upusty stosowane w transakcjach kontrolowanych przy tej ilości danych? ROZWIĄZANIE: SIĘGNIĘCIE DO METOD STATYSTYCZNYCH Krok 1. Losowy wybór 50 premiksów Krok 2. Przeanalizowanie ich składu, związanych z nimi kosztów, wskazanie transakcji kontrolowanych i niekontrolowanych oraz zbadanie stosowanych cen Krok 3. Przeprowadzenie testów w celu potwierdzenia wiarygodności wyników i umożliwienia ich ekstrapolacji na całą próbę.

31. CASE STUDY -ANALIZA EKONOMICZNA Wyniki analizy premiksów

32. CASE STUDY -ANALIZA EKONOMICZNA Analiza Premiksów - Test frakcji w populacji

33. CASE STUDY -ANALIZA EKONOMICZNA Analiza sprzedażyceny sprzedaży wewnątrz grupy

34. CASE STUDY – RAPORT KOŃCOWY Raport z przeprowadzonego badania • Oprócz podsumowania i wyników analiz przedstawionych w poprzednich slajdach w raporcie wskazano m.in..: • konieczność uzupełnienia części dokumentacji uzasadniającej zasadność ustalania cen w przypadku niektórych transakcji • opis metodologii i przystosowanie arkuszy kalkulacyjnych stworzonych na etapie analizy ekonomicznej, aby mogły być stosowane do bieżącej ewidencji transakcji przyszłych • deklarację przygotowania form pism automatyzujących proces dokumentowania transakcji

35. Ekonomiczne skutki legislacji dotyczącej cen transferowych NEGATYWNE: • Nie można „uciec” tam, gdzie niższe podatki – ograniczenie zbioru możliwych wyników maksymalizujących zyski przedsiębiorstwa • Potrzeba ponoszenia wyższych kosztów na analizę innych czynników, które decydują o stworzeniu siedziby w danym miejscu. • Koszty audytu!! • Koszt czasu, dodatkowej pracy • Utrudnienia realizacji ewentualnej pomocy innym oddziałom w sytuacji kryzysowej • Sam podatek już zaburza efektywność procesów rynkowych - Surowość Służb Podatkowych dodatkowo zwiększa ten efekt • Postulat dotyczący sprawiedliwości – ograniczanie prawa wolnego wyboru podmiotu

36. Ekonomiczne skutki legislacji dotyczącej cen transferowych POZYTYWNE • Postulat dotyczący sprawiedliwości w wymiarze ogólnospołecznym • Arm’s length principle – kierunkowanie decyzji podmiotów w stronę rozwiązań optymalnych • Ponoszenie kosztów i korzyści na danym terytorium gospodarczym powinno wiązać się z proporcjonalnym zyskiem dla tego obszaru (a zyski podatkowe są tego elementem) • CIT jest dopełnieniem PIT – teoretycznie wyższy CIT pozwala na zmniejszenie obciążeń podatkowych gospodarstw domowych • Wyższe dochody rządu pozwalają mu zwiększać wydatki i inwestycje • Eliminowanie prawdopodobieństwa formowania karteli! • Ujednolicanie systemów → szczególnie istotne w dobie globalizacji • Konkurencja między rządami państw przy pomocy stawek i ulg podatkowych, w celu przyciągania inwestycji, lecz zoptymalizowanie przychodu z podatku CIT, gdy podmiot już rozpocznie działalność na terytorium danego kraju.

37. 2007 2004 2002 2000 Austria 25.0 34.0 34.0 34.0 33.99 (33.0) 40.2 (39.0) 40.2 (39.0) Belgiumb 33.99 (33.0) 28.0 31.0 31.0 Czech Republic 24.0 30.0 30.0 32.0 Denmark 25.0 35.43(33.33) 35.43(33.33) 37.76(33.33) Francec 34.43 26.375 (25.0) 26.375 (25.0) 42.2 (40.0) Germanyd 26.375 (25.0) 35.0 35.00 40.0 Greece 25.0 16.0 18.0 18.0 Hungarye 20,0 (16,0) 18.0 18.0 30.0 Iceland 18.0 12.5 16.0 24.0 Ireland 12.5 33.0 36.0 37.0 Italyf 33.0 30.0 30.0 30.0 Japan 30.0 27.0 27.0 28.0 Korea 25.0 22.88 (22.0) 22.88 (22.0) 31.2 (30.0) Luxembourg 22.88 (22.0) 35.0 35.0 Mexico 28.0 33.0 34.5 35.0 Netherlands 25.5 34.5 28.0 30.0 Polandg 19.0 19.0 30.0 32.0 Portugal 25.0 25.0 29.0 25.0 Slovak Republic 19.0 19.0 35.0 35.0 Spain 32.5 35.0 28.0 28.0 Sweden 28.0 28.0 8.5 8.5 Switzerlandh 8.5 8.5 33.0 (30.0) 33.0 (30.0) Turkey 20.0 33.0 30.0 30.0 United Kingdoma 30.0 30.0 35.0 35.0 United Statesi 35.0 35.0 STAWKI PODATKU CIT W WYBRANYCH KRAJACH OECD (na podstawie danych OECD)

38. TENDENCJE STAWEK CIT w Europie

39. Argentyna Australia Austria Belgia Kanada Czechy Niemcy Węgry Irlandia Holandia Polska Portugalia Szwajcaria USA 100 - 400 0 – 50 plus kary za inne czynniki Brak sztywnego przedziału; dopłata + odsetki 0 – 200 10% korekty podatku+ odsetki nie podlegające potrąceniom Brak; 0.2 za każdy dzień zwłoki do 1mln€ (min. 100€/dzień);braki dokumentacji: 5 – 10%podstawy Brak osobnych kar dla TP – kary CIT: 50% różnicy Brak wytycznych 0 – 100 50 Do 100000€ +4%/rocznie za zwłokę Brak; w jednostkowych przypadkach kary typowe dla CIT 20 - 40 Przykładowe sankcje Urzędów Skarbowych w wybranych krajach: % kwoty niezapłaconych podatków

40. Ranking TOP 10 krajów z najbardziej surowymi FISKUSAMI  Źródło: http://www.tpweek.com/Article.aspx?ArticleID=1777842&LS=EMS152505

41. DZIĘKUJĘ !