Informatieavond Hoogspanningstracé Noord-West 380 kV

1. Informatieavond Hoogspanningstracé Noord-West 380 kV Donderdag 1 november 2012 – Zuidhorn (Balk Zalencentrum)

2. Vooruitlopend op informatieavond Tennet: • Dinsdag 6 november 2012 te Bedum • Woensdag 7 november 2012 te Grootegast • De Noord-West 380 kV hoogspanningsverbinding • Gestart in 2008 (met M.E.R.) • Van Eemshaven naar Ens (en Lelystad): 160 kilometer • Start bouwwerkzaamheden: (2e helft) 2014 • Ingebruikname: (2e helft) 2018

3. Drie deelgebieden: • Eemshaven – Vierverlaten • Vierverlaten – Oudehaske • Oudehaske – Ens

4. “Afwijkend”: • Eemshaven • Bedum • Aduard

5. De “nieuwe” masten: • - “Windtrack” • Twee palen naast elkaar: • 22 meter tot 25 meter • Tussenafstand: 350 meter • Hoogte: 55 meter • Kleur: lichtgrijs

6. Programma: • Liesbeth Holtz-Russel: Procedure • Bertil Westers: Schade (juridisch bekeken) • Hendrik Jan Achterhof: Schade (feitelijk bekeken) • 21.30 uur: Pauze / borrel • Vragen

7. WETTELIJKE BASIS Elektriciteitswet SEV III SVIR Barro

8. RIJKSCOÖRDINATIEREGELING (RCR) Stroomlijnen en versnellen besluitvorming Gecoördineerde voorbereiding rijksinpassingsplan en uitvoeringsbesluiten Voorbereiding: zienswijze Definitieve besluiten: beroep ABRvS

9. MER: milieugevolgen • Leefomgeving • Ecologie • Natuur • Landschap • Archeologie • Bodem en water • Landbouw

10. MERUITGANGSPUNTEN Bovengrondse aanleg Voorzorgsbeginsel Combineren/bundelen Uitruilbeginsel Rechtstanden Vermijden aaneengesloten woongebieden

11. VOORBEREIDINGSBESLUIT

12. Gevolgen voorbereidingsbesluit Zone 1: • Aanhoudingsplicht aanvraag vergunning bouwen • Vergunningplicht aanlegwerkzaamheden, tenzij normaal onderhoud volgens bestemming Zone 2: • Aanhoudingsplicht aanvraag vergunning bouwen

13. Wat merken omwonenden en (agrarische)bedrijven van de hoogspanningsverbinding? Hinder door aanleg Aantasting uitzicht Aantasting landbouwkundig gebruik

14. HEEFT BEZWAAR TEGEN RIP ZIN? • Niet elk argument over hinder scoort • Toets MER op volledigheid • Zijn aanbevelingen commissie m.e.r. voldoende uitgewerkt? Dit betreft: - onderbouwing keuze bovengrondse aanleg - beoordelen alternatieve tracés - uitruilbeginsel

15. PROCEDURE PERIKELEN • Geen zienswijze: geen beroep • Onderdelenfuik • Indien Crisis-en herstelwet van toepassing: - direct alle kaarten op tafel in beroepschrift - relativiteitseis

16. VERPLICHT OM MEE TE WERKEN AAN REALISERING? Onteigeningswet vrijwillige verwerving voorkeur, zo niet: onteigenen Belemmeringenwet privaatrecht - Gedoogplicht door minister - Wettelijke gedoogplicht betreding

17. Stap 2 Gebruiken en gedogen Tennet heeft stuk grond nodig voor toegang en aanleg

18. Gebruiken en gedogen • Onteigeningswet (nb. Tennet wordt eigenaar tegen “volledige” schadeloosstelling • Belemmeringenwet Privaatrecht (nb. opleggen gedoogplicht tegen schadevergoeding) • Zakelijk recht (nb. opstalrecht via overeenkomst)

19. Onteigenen of gedogen • Indien gebruik leidt tot een inbreuk op gebruiksrecht die de functionaliteit voor het actuele gebruik wezenlijk aantast • Welk deel van het perceel belemmerd? • 25% ontrokken aan gebruikelijke teelt =geen noodzaak tot onteigening

20. Bpw plichten • Gedogen totstandkoming • Gedogen instandhouding • Opruimen werken • Toegang

21. Zakelijk rechtart 5:101 BW • Zakelijk recht om in, op of boven onroerende zaak van ander werken in eigendom te hebben • Jaarlijkse retributie • Tennet standaardovereenkomst met algemene voorwaarden

22. Zakelijk recht of gedoogplicht • Stapsgewijs: • Tennet tracht eerst overeenstemming te bereiken door sluiten zakelijk recht overeenkomst • Lukt dat niet, opleggen gedoogplicht middels Bpw

23. Zakelijk recht of gedoogplicht • Voordeel Bpw - minder verplichtingen (nb. De standaard zakelijk recht overeenkomst kent veel verplichtingen in het belang van Tennet) - wijziging gedoogbeschikking=nieuwe beschikking • Nadeel Bpw schadelooststelling op moment schade, telkens verzoeken bij kantonrechter

24. (schade)vergoeding • Onteigeningswet • Volledige schadeloosstelling • eenmalig

25. (schade)vergoeding • Bpw recht op volledige schadevergoeding • Op moment wanneer schade zich voordoet • Telkens verzoeken aan kantonrechter

26. Zakelijk recht overeenkomst • Zie standaardovereenkomst Tennet • afsluitvergoeding • eenmalig bedrag voor hinder en schade • waardevermindering belaste strook • waardevermindering aangrenzend perceel • inkomensschade (gederfde inkomsten)

27. Schade 1 • Vermogensschade=waardevemindering (nb. eenmalig) • Inkomensschade=object niet meer optimaal te gebruiken (nb. jaarlijks) • Bijkomende schade=aanpassingen/deskundige bijstand • Toekomstschade

28. Schade 2 • Uitvoeringswerkzaamheden • Art 6:162 BW; onrechtmatige daad • Of algemene bepalingen zakelijk recht overeenkomst

29. Schade 3 • Planschade • Artikel 6.1 Wet ruimtelijke ordening • Niet bij zakelijk recht overeenkomst

30. Praktisch • Ter vermijding van (proces)kosten en (proces)risico’s zakelijk recht overeenkomst niet te vermijden • Maar, in onderhandelingstraject huid duur verkopen • Kosten deskundigen/rechtsbijstand vergoed

31. Achterhof makelaardij • Bemiddeling bij aankoop / verkoop • Taxaties • Bedrijfsovername • Minnelijke waardering met belastingdienst • Financiering • Deskundigen taxaties (t.b.v. onteigening, hoogspanningsverbinding, etc.) Schade (feitelijk bekeken)

32. Schade (feitelijk bekeken) Feitelijke situatie nu: • Bestaand traject • Betredingsovereenkomst • Vestiging nieuw zakelijk recht • Vervallen huidig zakelijk recht • Daadwerkelijke uitvoering hoogspanningsverbinding • Nieuw traject • Betredingsovereenkomst • Vestiging zakelijk recht • Daadwerkelijke uitvoering hoogspanningsverbinding

33. Oorzaken schade volgens Tennet • Vestiging zakelijk recht • Verwerving object • Wijziging planologisch regime (min EZ) • Uitvoering aanleg en instandhouding

34. Schade voor realisatie • Planschade? • T.g.v. betredingsovereenkomst

35. Schade tijdens realisatie • Periode van ontwikkeling • Daadwerkelijke opbrengst derving • Toeslagen en mestplaatsingsruimte • Omrij schade • Extra bewerkingskosten • Infrastructuur (afwatering)

36. Schade na realisatie • Jaarlijkse opbrengst derving • Extra jaarlijkse bewerkingskosten • Infrastructuur (afwatering)

37. Schadevergoeding I • Vermogensschade EENMALIGE VERGOEDING • Vestiging zakelijk recht • Waardevermindering onroerende zaak • Inkomenschade • Tijdens realisatie • Na realisatie

38. Schadevergoeding II • Bijkomende schade • Kosten aanpassing object • Werkschade • Kosten deskundigen bijstand • Belastingschade • Toekomstschade • Schade die niet eerder kon worden bepaald of voorzien

39. Tot slot • Wanneer akkoord gaan met betredingsovereenkomst? • Wanneer akkoord gaan met zakelijkrecht overeenkomst? • Wel/niet vastleggen toekomstige aanpassingen?

40. Kijk voor meer informatie (regelmatig) op: www.boutoveres.nl of www.achterhof.nl