NASZ ŚWIAT…

1. NASZ ŚWIAT… …i siedem cudów jego natury.

3. Wielki Kanion Kolorado Wielki Kanion jest jednym z najwspanialszych cudów natury na ziemi. Stanąć na jego krawędzi, podziwiać jego ogrom i oszałamiające piękno to niezapomniane przeżycie. Długość kanionu wynosi 443 km, a jego szerokość waha się od 200 m do 29 km. Maksymalna głębokość kanionu (w Granitowym Wąwozie) wynosi 1,6 km.

4. Wielki Kanion Kolorado Wielki Kanion zastał wycięty z płaskowyżu znajdującego się w północno - zachodniej części Arizony, który był niegdyś dnem prastarego oceanu. Dwie rzeki, pradawna Kolorado i Hualapo, przedarły się przez płaskowyż i połączyły, tworząc dzisiejszą rzekę Kolorado. W tym samym czasie, około 60 mln lat temu, na skutek ruchów skorupy ziemskiej płaskowyż został wypiętrzony. Płynąca wartko (z prędkością do 32 km/h) rzeka Kolorado wypłukała boki kanionu, drążąc głębokie koryto. W warstwach skalnych kanionu zapisana jest geologiczna historia tego rejonu. Najmłodsze skały na szczycie liczą 225 milionów lat. Te na dnie - ponad 2 miliardy lat. Wszystkie warstwy geologiczne zawierają skamieliny morskich zwierząt, drzew i dinozaurów. Więcej informacji znajdziesz na oficjalnej stronie (w języku angielskim): http://www.nps.gov/grca/ W 1979 roku Park Narodowy Wielkiego Kanionu wpisano na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

6. Salto del Angel Salto del Angel (Salto Angel, Salto Churum Meru, Angel Falls) - najwyższy wodospad świata, położony na rzece RíoChurún (dopływie rzeki Caroni), położony w Wenezueli, na wyżynie La Gran Sabana. Jego wody wypływają ze stoku Płaskowyżu AuyanTepui. Wysokość wodospadu wynosi ok. 979 metrów (według innych źródeł 1054 m).

7. Salto del Angel W 1935 roku amerykański pilot Jimmy Angel przelatywał nad górami Wenezueli, szukając złota. Kiedy znalazł się nad Diabelską Górą, dostrzegł jakieś wodospady. Po dwóch latach wrócił, by przyjrzeć im się bliżej. Jednak samolot, którym leciał, rozbił się i ugrzązł w bagnie. Angel i jego towarzysz przez jedenaście dni przedzierali się przez dżunglę, aby dotrzeć do wodospadów. Nie udało im się znaleźć złota, odkryli natomiast najwyższy na świecie wodospad, który nazwano później nazwiskiem Jimmiego Angela. Salto del Angel jest około osiemnaście razy wyższy od Niagary i posiada dwa spadki. Pierwszy spadek, od krawędzi urwiska do skalnej półki, wynosi 807 m, drugi - od skalnego występu do basenu o szerokości 152 m u podnóża góry - dalsze 172 m. Las tropikalny wokół wodospadu jest tak gęsty, że teren ten jest praktycznie niedostępny. W porze deszczowej, kiedy poziom wód w rzekach znacznie się podnosi, można dotrzeć tam łodzią. Przez pozostałą część roku wodospad oglądać można jedynie znad ziemi. Więcej informacji znajdziesz na nieoficjalnej stronie (w języku angielskim): http://www.thelostworld.org/ W 1994 roku Park Narodowy Canaima, na którego terenie znajduje się wodospad wpisano na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

9. Wodospady Wiktorii Wodospady Wiktorii (Victoria Falls) to przepiękne wodospady na rzece Zambezi w Afryce (na granicy Zambii i Zimbabwe). Przed przybyciem Europejczyków na te tereny wodospady były zwane "Mosi-oa-Tunya", co w języku lokalnego plemienia Kololo oznacza "dym, który brzmi" lub "grzmiąca fala".

10. Wodospady Wiktorii Pierwsza relacja o wodospadach pochodzi od angielskiego podróżnika Davida Livingstone'a, który natrafił na to miejsce w 1855 roku. Livingstone miał wtedy powiedzieć: "Widok tak piękny, że muszą się w niego wpatrywać aniołowie w locie.” Wodospady rozciągają się na obszarze ok. 1700 metrów. W sumie można wyodrębnić pięć wodospadów, którym nadano fantazyjne nazwy, np. Wodospady Tęczy, Podkowy, Katarakta Diabła. Wysokość spadku wody wynosi ok. 111 metrów. Największy spadek rzeki znajduje się przy Wodospadach Tęczy; każdej minuty podczas pory deszczowej przetacza się tam ok. 340 mln litrów wody. Most, który łączy brzegi rzeki Zambezi, a jednocześnie Zimbabwe z Zambią, to następna atrakcja turystyczna. Przyjeżdżają tam amatorzy skoków na bungee z całego świata, żeby skakać w rwące nurty rzeki z wysokości ponad 110 metrów. Więcej informacji znajdziesz na stronie zambijskiego centrum turystycznego (w języku angielskim): http://www.zambiatourism.com/ W 1989 roku Park Narodowy Victoria Falls, na którego terenie znajduje się wodospad wpisano na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

12. Wielka Rafa Koralowa Wielka Rafa Koralowa (lub Wielka Rafa Barierowa) u wybrzeży stanu Queensland jest największą, najbardziej różnorodną i najpiękniejszą rafą koralową na świecie. Jest też jedną z najmłodszych raf - niektóre jej odcinki liczą sobie tylko 500 tys. lat. Rozciąga się na długości ponad 2 tys. km, od miasta Brisbane do zatokuPapau.

13. Wielka Rafa Koralowa Budulcem rafy są szkielety martwych korali. Na Wielką Rafę Koralową składa się około 3 tys. raf i małych wysp koralowych o ogromnie zróżnicowanej powierzchni - od kilku zaledwie metrów do 50 km². Wielka Rafa Koralowa rozpościera się 330 km w głąb Pacyfiku. Całkowity jej obszar wynosi 259 tys. km². Wielka Rafa Koralowa słynie z koralowców, chociaż stanowią one zaledwie 1/10 żyjących tu organizmów. Na rafie występuje ich przynajmniej 350 gatunków o różnorodnym kształcie, rozmiarach i barwach. Wymagają one odpowiedniego środowiska. Rafy tworzą się tylko w słonych i ciepłych wodach (utrzymujących temperaturę nie mniejszą niż 22°C). Woda musi zawierać wystarczającą ilość tlenu, nie może więc to być woda stojąca i musi ona być wystarczająco czysta, aby szlam nie zablokował systemu trawiennego koralowca. Więcej informacji znajdziesz na nieoficjalnej stronie (w języku polskim): http://www.rafy-koralowe-pl.com/ W 1981 roku Wielką Rafę Koralową wpisano jako park morski na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

15. Mount Everest Himalaje zostały uformowane w ciągu kilku ostatnich milionów lat. Po rozpadnięciu się pierwotnego wielkiego kontynentu półkuli północnej - Laurazji, Indie zaczęły z wolna przemieszczać się na północ, w kierunku Azji, i w końcu zderzyły się z nią. Dno morskie między dwoma płytami zostało zgniecione i wypiętrzone. Na północnym obrzeżu Indii uformowały się góry. Proces ten trwa nadal i Himalaje ulegają w dalszym ciągu wypiętrzaniu.

16. Mount Everest Najwyższa góra na naszej planecie, Mount Everest, rośnie około 5 cm rocznie. Pomiary satelitarne wykazują, że obecnie jej wysokość wynosi 8872 m n.p.m. Uznana za najwyższy szczyt świata w 1852 roku, w roku 1862 otrzymała swoją angielską nazwę. Mount Everest wznosi się na granicy między Nepalem a Tybetem. W końcu dziewiętnastego wieku Tybet i Nepal zamknęły swoje granice dla Europejczyków. Dopiero w początku lat dwudziestych naszego stulecia zezwolono na wysokogórskie wyprawy. Pierwsi szczęśliwie dotarli na Mount Everest w 1953 roku Edmund Hillary i TenzigNorgay. Od tego czasu około 400 ludzi powtórzyło ten wyczyn. Aby uniknąć zniszczenia środowiska naturalnego, nepalskie władze ograniczają dostęp do tych terenów. Więcej informacji znajdziesz na polskiej stronie o Himalajach: http://www.himalaje.pl/ W 1979 roku Park Narodowy Sagarmatha, na którego terenie znajduje się Mount Everest wpisano na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

18. Thingvellir Þingvellir (Thingvellir) to obszar w południowo - zachodniej Islandii, położony kilkadziesiąt kilometrów na wschód od stolicy kraju Reykjaviku, na północnym brzegu największego islandzkiego jeziora Þingvallavatn(Thingvallavatn).

19. Thingvellir Miejsce to jest bardzo ważne dla historii Islandii, jako że w tym miejscu w 930 po raz pierwszy zebrał się islandzki parlament Althing, który jest jedną z najstarszych instytucji parlamentarnych świata, która funkcjonuje do dziś. Althing obradował tutaj aż do końca XVIII wieku. W tym samym miejscu ogłoszono pełną niepodległość Republiki Islandii w dniu 17 czerwca 1944. Obszar ten jest również bardzo interesujący ze względu na budowę geologiczną. Znajduje się ono bowiem w miejscu, gdzie stykają się płyty tektoniczne Eurazjatycka i Północnoamerykańska. Stąd też obserwuje się tu znaczącą aktywność sejsmiczną i wulkaniczną. Powierzchnia ziemi poprzecinana jest licznymi szczelinami, wśród których największa tworzy głęboki wąwóz Almannagjá. Więcej informacji znajdziesz na oficjalnej stronie (w języku angielskim): http://www.thingvellir.is/ W 2004 roku Park Narodowy Thingvellir wpisano na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

21. Puszcza Białowieska Puszcza Białowieska jest rozległym kompleksem leśnym, pozostałością dawnych puszcz: Białowieskiej, Ladzkiej, Świsłockiej i Szereszewskiej, położonym w województwie podlaskim oraz na Białorusi. Powierzchnia całej puszczy przekracza 150 tys. ha (z czego w granicach Polski 62 tys. ha). Jest pozostałością ostatnich na niżu Europy lasów naturalnych o charakterze pierwotnym w strefie lasów liściastych i mieszanych. Na jej terenie znajduje się Białowieski Park Narodowy (BPN). Puszcza leży w dorzeczu Narewki i Leśnej.

22. Puszcza Białowieska Białowieski Park Narodowy, choć jeden z najcenniejszych w skali światowej, do dziś jest jednym z najmniejszych w Polsce. Jest on częścią pierwotnego lasu - Puszczy Białowieskiej – jednego z największych kompleksów leśnych Europy Środkowej i jedynego w Europie nizinnego lasu naturalnego. Przez wieki lasy te były ostoją dzikiej przyrody. To właśnie tu znalazły swą ostoję żubry – największe ssaki Europy. Przyroda w tak nieskażonej formie zachowała się tu po części dlatego, że tereny te były prywatnymi terenami łowieckimi królów Polski. Tutaj w roku 1921 powstał pierwszy park narodowy w Polsce. Serce puszczy to przylegający do granicy z Białorusią fragment lasu, który liczy sobie ponad 500 lat. W tym miejscu stworzono Rezerwat Ścisły Białowieskiego Parku Narodowego. Las ten jest jednym z najbardziej cennych przyrodniczo miejsc na świecie. Nigdy nie prowadzono tu eksploatacyjnej gospodarki leśnej ani nie wykonywano wyrębów. Prawie cała powierzchnia parku jest objęta ochroną ścisłą. Aby jak najlepiej chronić teren rezerwatu, ruch turystyczny na jego terenie odbywa się tylko po wyznaczonych ścieżkach i tylko w grupach z przewodnikami. Więcej informacji znajdziesz na oficjalnej stronie (w języku polskim): http://www.bpn.com.pl/ W 1979 roku polską część Puszczy Białowieskiej wpisano na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Część Białoruska znalazła się na liście w roku 1992.

24. NASZ ŚWIAT… Źródła obrazów: Autor: • http://www.ubuntuforums.org/ • http://www.me4e.org/ • http://www.commons.wikimedia.org/ • http://www.ohranger.com/ • http://www.yousaytoo.com/ • http://www.myshutterspace.com/ Dawid Jęśko, uczeń klasy 3c o profilu informatycznym w Gimnazjum nr 12 w Tychach. Opiekun: Źródła tekstów: • http://pl.wikipedia.org/ • http://www.cudaswiata.pl/ • wiedza własna mgr inż. Janusz Wróbel, nauczyciel techniki oraz informatyki w Gimnazjum nr 12 w Tychach. www.gim12.tychy.pl …i siedem cudów jego natury.