670 likes | 875 Views
ESPEZIEEN EBOLUZIOA. FIJISMOA: Linneo. KATASTROFISMOA: George CUVIER. Uholde Nagusia. EBOLUZIOA: Jean Baptiste de Monet, LAMARCK-eko zalduna. Natura-Historiako Museoa (Paris). Erabileragatik lepoak zein hankak apurka-apurka luzatzen joan ziren.
E N D
EBOLUZIOA: Jean Baptiste de Monet, LAMARCK-eko zalduna Natura-Historiako Museoa (Paris)
Erabileragatik lepoak zein hankak apurka-apurka luzatzen joan ziren
“Bizitzan zehar lorturiko karaktereak ondorengoei transmititzen dira”... ?
Lorturiko karaktereak ez dira heredatzen, soilik kromosometan daudenak. Gainera seme-alabei transmititzeko aldaketak gametoetan egon behar dira.
“Beagle” itsasontzian 1831. urtean 5 urteko bidai bai egin zuen
1859. urtean “Espezieen jatorria...” izeneko liburua argitaratu zuen
Jirafen hasierako populazioan ALDAGARRITASUN handia zegoen, hau da indibiduo ezberdinak, lepo luzekoak eta laburrekoak
Lepo luzekoek abantaila zuten zuhaitzen hostoetaraino irits zitezkeelako, hau da hobeto MOLDATZEN ziren ingurumen baldintzetara
Lepo luzekoek ondorengo gehiago uzten zituzten, laburrekoek, berriz, gutxiago. Horrela, apurka-apurka populazioaren geneak aldatzen joaten dira.
Edo beste eran esanda, Naturak (HAUTESPEN NATURALAK) hautatzen zituen lepo luzekoak, eta baztertzen zituen laburrekoak
1798. argitaratutako liburuan oinarritu zen Darwinen teoria. “Espezie guztietan beti dago indibiduo gehiago janaria (baliabide) baino...” Orduan... Nortzuk eskuratuko dute janaria?... MOLDATUENAK. Nortzuk ugalketarako bikoteak?... MOLDATUENAK. Nortzuk izango dute bizirik mantentzeko posibilitate gehien?... MOLDATUENAK. Nortzuk utziko dituzte ondorengo gehiago... MOLDATUENAK. Noren geneak mantenduko dira populazioan?... MOLDATUENENAK
Geneak eta kromosomak eta herentziarako Mendelen aurkitutako legeak ez ziren biraurkitu 1900. urtera arte Zientzilariek ez zekiten geneak ADN molekulan zeundela 1944. urtera arte
Ezaugarri berriak sortzen dituzte. ALDAGARRITASUN gehiago. Normalean txarrak. Noizbehinka soilik onuragarriak
Meiosian, hots, UGALKETA SEXUALEAN gertatzen den ERREKONBINAZIOA. ALDAGARRITASUNA ere sortzen du.
EBOLUZIOrako MEKANISMOAK HAUTESPEN NATURALA UGALKETA SEXUALA MIGRAZIOAK MUTAZIOAK
Mutazio bati esker ALDAGARRITASUNA dago Biston betularia tximeleten populazioan
ANATOMIA KONPARATUA: ORGANO HOMOLOGOAK: Jatorri bera, egitura bera eta funtzio ezberdina duten organoak
ORGANO ANALOGOAK: Jatorri ezberdina, egitura ezberdina eta funtzio bera duten organoak
1 eta 2? HOMOLOGOAK 2 eta 3? ANALOGOAK 1 eta 3? EZ DAGO ERLAZIORIK
Zenbat eta antzekotasun gehiago organoen artean orduan eta estuagoa espezieen arteko lotura ebolutiboa KIRIDIO izeneko gorputzadarrek egiaztatzen dute ugaztun guztiek (zein anfibioek, narrastiek eta hegaztiek) komuneko jatorria dutela, hots, komuneko arbasoa
FOSILEN AZTERKETAK adierazten du existitu zirela egun existitzen ez ziren izakiak
Gaur egungo hegaztien aitzindaria: hortzak (narr.) eta lumak (heg.)
IKERKUNTZA ENBRIOLOGIKOA: Antzekotasun ebolutiboa zenbat eta estuagoa izan, gero eta antz. gehiago enbrioietan
Ontogeniak filogenia laburtzen du Izakiaren sorrerak, hau da, enbrioi-garapenak animali-taldearen sorrera laburtzen du
%90 %78 %99 Zenbat eta urrunagoa izaki bizidunen arteko lotura ebolutiboa, orduan eta handiagoak izango dira desberdintasunak
ESPEZIEA: antzeko ezaugarriak dituen indibiduo-talde bat; kromosoma kopuru bera dutenak; elkarren artean ugaldu eta ondorengo emankorra sortzen dituztenak.
ESPEZIE BERRIEN SORRERA: (1) Populazio bateko indibiduo-talde baten eboluzioa gainerakoen eboluziotik aldentzen da 11/28 = % 30’8 4/6 = % 66’6
Gainditzeko moduko oztopoa (2) Bi taldeetako indibiduoen gurutzaketa eragozten duen eragozpenen bat sortzen da Oztopo gaindiezina Esaterako ISOLAMENDU GEOGRAFIKOA
ISOLAMENDU ETOLOGIKOA. Fruitu-euliak oso egun gutxi bizi dira. Indibiduo batzuk sagar berdeetan jartzen dituzte arrautzak. Beste batzuk umatutako sagarretan. Nahiz eta leku berean bizi ez dira elkarren artean gurutzatzen.
ISOLAMENDU SEXUALA: organo sexualak ez dira ahokatzen ugaldu ahal izateko
(3) Belaunaldiz belaunaldi populazien arteko desberdintasunak areagotuz doaz
(4) Azkenean, nahiz eta leku berean egon, ez dira elkarren artean ugaltzeko gai