D ERSİMİZ T ÜRKÇE

1. DERSİMİZ TÜRKÇE İbrahim

2. İSİM TAMLAMALARI Aralarında anlamca ilgi bulunan iki ya da daha çok ismin belirli kurallar çerçevesinde bir araya gelmesiyle oluşan söz öbeklerine “isim tamlaması” denir. Bu Cemil Şu an Cemil ve kitap arasında bir ilgi yok. Bu da kitap Cemil’in kitabı Peki ya şimdi iki sözcük arasında bir ilgi var mı?

3. İsim tamlamaları iki unsurdan oluşur: Yardımcı Unsur 1-) Tamlayan ( ………………………) Ana Unsur 2-) Tamlanan ( ………………………) Evin bacası tütüyordu. Tamlayan Yard. Unsur Tamlanan Ana Unsur Böyle bir cümle duysan dikkatini nereye yöneltirsin?

4. 1- Belirtili İsim Tamlaması *Tamlayan ilgi eki alır: -ım, -im, -um, -üm, -(n)ın, -(n)in, -(n)un, -(n)ün *Tamlanan iyelik eki alır: -ım, -im, -um, -üm, -(n)ın, -(n)in, -(n)un, -(n)ün, -(s)ı, -(s)i, -(s)u, -(s)ü  Ayşe’nin mutluluğu yüzünden okunuyor.  Arabanın tekerleği  Yüzüklerin Efendisi  Türkiye’nin başkenti  Güllerin kokusu

5. Aşağıda karışık olarak verilen kelimelerden belirtili isimtamlaması yapınız. Koltuk At Tat Armut Renk Işık Yele Mum

6. Belirtili İsim Tamlamaları ile İlgili Birkaç Özellik: a- Tamlayan ve tamlanan arasına sıfat girebilir: • Adamın sönük bakışları • Tamlayan Tamlanan • Sıfat b- Tamlayan bazen tamlananla yer değiştirebilir: • Birçok faydası vardır meyvelerin • Tamlanan Tamlayan

7. c- Tamlayan ilgi eki olarak “-den, -dan” hal ekini alabilir: • Bilgisayarlardan biri çalışmıyor. • Tamlayan Tamlanan • (Bilgisayarların biri çalışmıyor.) d- Zamirlerle de belirtili isim tamlaması oluşturulabilir: • Onun kitabı • Bizim dünyamız • Arkadaşlardan birçoğu

8. e- Bu tamlamalarda kimi zaman tamlayan düşebilir: • Gözleri ışıl ışıl yanıyordu. • Tamlanan • (Onun gözleri) • Kardeşin bugün okula gelmedi. • Tamlanan (Senin kardeşin)

9. 2- Belirtisiz İsim Tamlaması *Tamlayan ek almaz: *Tamlanan iyelik eki alır:-(s)ı, -(s)i, -(s)u, -(s)ü Turizm cenneti Çarşamba günü Türkçe köşesi Su bardağı Not: Belirtisiz isim tamlamalarında tamlayan sadece ilgi eki alamaz, onun dışında diğer ekleri alabilir.  Kapıcılar kralı

10. Belirtisiz İsim Tamlamaları ile İlgili Birkaç Özellik: a- Tamlayan, tamlananın neyden yapıldığını bildirir. • Pirinç pilavı • Domates salçası • Üzüm pekmezi

11. b- Tamlayan, tamlananın neye benzediğini bildirir. • Kağıt helvası • Pamuk helvası • Aşağıdaki belirtisiz isim tamlamalarından hangisi tamlayan ve tamlanan arasındaki anlam ilişkisi yönüyle diğerlerinden farklıdır? • A- Marul salatası B- Sigara böreği • C- Bulgur pilavı D- Vişne reçeli

12. Aşağıda karışık olarak verilen kelimelerden belirtisiz isimtamlaması yapınız. Tekne Balkon Telefon Fabrika Ekmek Un Cep Kapı

13. 3- Zincirleme İsim Tamlaması En az üç ismin bir araya gelmesi ile oluşan tamlama çeşididir. Okul Kapı Kol 1 2 3 Okulun kapısının kolu

14. Aslında zincirleme isim tamlaması farklı bir tamlama türü olmayıp belirtili ve belirtisiz isim tamlamalarının iç içe geçmiş şeklidir. Not • Ahmet’in kardeşi ders notları • Tamlayan Tamlanan Tamlayan Tamlanan • Belirtili İsim Tam. Belirtisiz İsim Tam. nin Zincirleme İsim Tam.

15. nın adı Sınıf başkanı Arabanın kontak anahtarı

16. 4- Takısız İsim Tamlaması * Tamlayan ve tamlanan ek almaz Tahta kaşık Cam bardak Neden yapıldığını bildirir. Yün kazak

17. İpek saç Örümcek adam Neye benzediğini bildirir. Altın kalp