DINAMOMETRE

1. DINAMOMETRE BURCU BASIBÜYÜK 04150356

2. NEDIR? Genel olarak agirlik ve cisme etkiyen kuvveti ölçen aletler olarak tanimlanmaktadirlar Esnek cisimler esas alinarak yapilmislardir. Çalisma prensipleri, cisme kuvvet uygulandikça, cisimde kuvvetin siddetine göre sekil degistirmeler meydana gelmesi ve bu sekil degistirmeler sayesinde dinamometreye uygulanan kuvvetin siddetinin bulunmasi seklindedir.

3. Döner bir makinenin (eletrik motorunun ya da otomobil motorunun) çikis kuvvetini/güçlerini ölçmede kullanilan dinamometrelerde ise döner parçaya uygulanan burma kuvveti (moment ile açisal hizin çarpimi,kuvveti verir. Esnek bir metal halkalari sikistiracak biçimde bir kuvvet yüklendiginde halka burulur ve burulma miktarina göre kuvvet ölçülür. Cismin uyguladigi kuvvet ne kadar büyükse yay o kadar gerilir. Dinamometrede ölçülen degerler, Newton birimiyle (N) gösterilir. (1 Newton = 9,81 kg)

4. DINAMOMETREDE ÖLÇÜM NASIL YAPILIR?Kisaca özetlenirse, ölçüm süreci su sekilde gerçeklesir:1- Araç dinamometreye alinir 2- Araç en az 3 noktadan çapraz olarak zincir ile sabitlenir. Bosluklar alinir. 3- Tahrik tekerleklerinin lastik basinçlari esitlenir.4- Aracin teknik bilgileri bilgisayara girilir. 5- Fanlar uygun yerlere yerlestirilir ve devreye alinir. 6- Motor çalistirilir ve Dyno operatörü aracin içine biner. 7- Öncelikle, aracin sanziman oranlari bilgisayar tarafindan hesaplanir. 8- Güç ölçümü ve hemen ardindan inertia testine geçilir. 9- Ölçüm sonucunun grafikli çiktisi alinir ve yorumlanir.

5. ÇESITLERI Dinamometreler ölçtükleri vasitaya göre birçok kategoriye ayrilirlar. Motor dinamometreleri, Sasi dinamometreleri, Endüstriyel dizel motor dinamometreleri, Karting dinamometreleri, Marine dinamometreler, Motosiklet dinamometreleri, ve Snowmobile dinamometreleri bazilaridir. Ancak dinamometreler genel olarak yapisal olarak motor dinamometresi ve yol dinamometresi olarak ikiye ayrilabilir. Motor dinamometresi: Genellikle fabrikalarda ve tek model araç modifiyesi üzerine çalisan firmalarda kullanilir. Araç üzerinden sökülen motorun volan çikisi özel aparatlar yardimi ile dinamometreye baglanir. Elektrik baglantilari yapilarak motor çalistirilir ve volan çikisindaki gücün ölçümü yapilir. Ölçülen güç sadece motordaki güçtür ve sistemin pratikte en büyük dezavantaji motorun ve elektrik baglantilarinin araç üzerinden sökülmesi geregidir Yol Dinamometresi (Rolling Road): Her marka araç üzerine çalisan servislerin ve ölçüm merkezlerinin kullandigi sistemdir. Aracin çekis, tekerlekleri yer seviyesinde bulunan iki adet silindir arasina alinir. Araç sabitlenir ve tam gaz pozisyonunda, araç sabit devirde tutulmak suretiyle ölçüm yapilir. Ölçümler motor çikisi veya tekerlek çikisi olarak farkli farkli yapilabilir.

6. Akselerasyon Dinamometresi (Inertia Dyno): Bu tip dinamometrelerde araç silindirler üzerinde yürürken genellikle 4. viteste 1000 devirde tam gaz yapilir. Araç devir kesiciye girdigi zaman ayak gazdan çekilir. Aracin kendi kendine 1000 devire inmesi beklenir. Ölçümünün mantiginda hizlanma asamasinda motor gücü, yavaslama asamasinda aktarma organlarindaki kayiplar hesaplanir. Ölçüm sonucu tekerlekte ve motor çikisinda olarak bilgisayar tarafindan hesaplanir. Yük Dinamometresi (Loading Dyno): Bu sistemde aracin yük altinda tutularak ölçüm alinmasi esastir. Sistemde bulunan silindirlerden birine bagli olan elektrikli fren (Retarder) yardimi ile araç istenilen devirde yüklenir. Istenen devir dinamometreye verildikten sonra araç içerisinde tam gaz yapilsa dahi araç o devri geçemez. Frenin altina bagli olan yük okuyucu (Loadcell) yardimi ile tekerlekteki o andaki tork degeri belirlenir, devir ve katsayi ile çarpilarak beygir gücü ekrana verilir.

7. TESEKKÜRLER!