Дејности на органите на администрацијата и реформа на јавната администрација

1. Дејности на органите на администрацијата и реформа на јавната администрација Поим на административна функција и административни дејности, видови дејности. Реформа на јавната администрација

2. Поим на управна функција и административна дејност • До втората половина на XIX век управната функција претставувала исклучиво вршење на државна власт • Современета теорија го напушта терминот управна функција, и наместо него, се зборува за административни дејности кои можат да бидат од авторитативен, но и од неавторитативен карактер

3. Видови дејности на органите на државната управа во РМ • Спроведување на утврдената политика и извршување на законите; • Следење на состојбите и давање иницијативи за решавање на прашања од различни области; • Решавање управни работи; • Вршење управен надзор; • Подготовка на прописи и други општи акти; • Вршат и други со Устав, закон и статут утврдени стручни работи за Собранието и Владата

4. Авторитативни (како власт): Спроведување на утврдената политика и извршување на законите Решавање управни работи Вршење управен надзор Неавторитативни (како стручен сервис): Следење на состојбите и давање иницијативи Подготовка на прописи Стручни работи за Собранието и Владата Авторитативни и неавторитативни дејности

5. Спроведување на утврдената политика и извршување на законите • Спроведување на утврдената политика од страна на Собранието и Владата: blagovremeno uka`uvawe na sostojbi i pojavi od zna~ewe za uspe{noto sproveduvawe na politikata, kako i predlagawe merki, nivno sproveduvawe, podgotvuvawe na propisi i drugi op{ti akti.

6. Спроведување на утврдената политика и извршување на законите • Извршување на законите и др. прописи и општи акти на Собранието и Владата a) donesuvawe re{enija vo upravna postapka - решавање за права и обврски на правните и физичките лица согласно правилата на ЗОУП b) donesuvawe na poedine~ni akti nadvor od upravnata postapka - носење одлуки со кои исто така се решава за права и обврски на правните и физичките лица, но без употреба на нормите на управното право; v) vr{ewe na normativna dejnost - донесување на општи подзаконски правни акти; g) vr{ewe na upravni dejstva (материјално-технички операции кои можат да се извршат и со принуда - водење матични книги, регистри и сл.) i prezemawe na upravni merki (materijalni operacii so koi se ostvaruvaat zada~ite na upravata ili so koi se prezema sankcija vrz osnova na ovlastuvawe {to proizleguva od soodveten praven akt).

7. Следење на состојбите и давање иницијативи Јавната администрација ги следи состојбите во рамките на областа за која е основана, врши нивна анализа врз основа на којаpredlaga i dava inicijativi na Сobranieto, Владата i na drugite institucii i tie da se anga`iraat vo ramkite na svoite prava i ovlastuvawa za da se nadminat slabostite vo dadenata oblast.

8. Решавање на управни предмети Непосредна примена и оживотворување на општите материјални норми и прописи (апстрактни правни правила) орган врз конкретни ситуации и односи. При решавањето на управни предмети се создаваат управно-правни односи во кои се одлучува за права, обврски и правни интереси на граѓаните и другите правни субјекти.

9. Решавање на управни предмети • Самостојност на административните органи • Законитост во работата (Закон за општа управна постапка) • Донесување конкретни управни акти (решенија) за права, обврски и правни интереси на граѓаните

10. Основни белези: Една од страните државен орган Посилна волја на држ. орган Принудно извршување Не постои судска контрола Исклучоци: Една од страните јавна администр. Барање на странката Остварување на право Управен спор и Управен суд Управно - правен однос

11. Вршење на управен надзор • Надзор над законитоста на општи акти на установи, јавни претпријатија, трговски друштва, фондови, други органи и организации – превентивен, дополнителен • Надзор над законитоста на конкретни акти на државните органи, установи, организации и сите субјекти кои вршејќи јавни овластувања одлучуваат за права и обврски на граѓаните - инстанционен • Надзор над законитоста на работењето (вршењето на дејноста) на сите субјекти во правниот промет– инспекциски (репресивен) • Надзор (ревизија) врз законитоста на материјалното и финансиско работење на учесниците во платниот промет – финансиски

12. Подготвување прописи за Собранието и Владата • На барање на Собранието и Владата, или по сопствена иницијатива, пodgotvuvaat propisi и други општи акти soglasno плановите и programiте za rabota на Собранието и Владата. Актите се доставуваат како нацрт-прописи или во подоцнежна фаза како предлог прописи. • Пrethodno се прибавува mislewe od zainteresirani organi, soodvetni stru~ni organizacii i zainteresirani organizacii i zaednici. • Органите на државната администрација - naj~est predlaga~ i inicijator za donesuvawe na novi propisi i drugi op{ti akti. Оттука, административните органи од извршители, стануваат креатори на утврдената политика

13. Вршење стручни работи за Собранието и Владата • Стручни работи за Собранието и Владата: podgotvuvaat analizi, izve{tai, informacii i elaborati, vrz osnova na koi Собранието и Владата imaat soznanija za sostojbite i pojavite vo odredenite oblasti kako i uvid, odnosno izvorni informacii za kreacija na politikata vo tie oblasti. • Сorabotuvaat i so nau~ni organizacii (instituti i fakulteti), koga im se potrebni slo`eni nau~ni istra`uvawa.

14. Реформа во администрацијата Поим: реформата во администрацијата претставува план или акција за преобразба или трансформација на администрацијата кон новините во политичкиот и економскиот систем и која најчесто се спроведува во услови на отпор од страна на административниот кадар. Овие реформи се делат на две групи: • Реформи за групи и поединци • Реформи кои се однесуваат на институциите

15. Реформи за групи и поединци • Идеолошки (напредување, прифаќање на прогрес, измена на работни навики, поттик, партиципација, менување на ментален склоп, професионализација, департизација) • Морални (висок интегритет,лојалност, почитување на етички стандарди и норми, почитување на закон и власт) • Образовни (поттикнување на лични способности, прифаќање на новини и иновации, рационалност, раководење, самоевалуација, демократизација, обука, тренинг)

16. Институционални реформи • Одлучување (водење политика, планирање, програмирање, буџетирање, мерење на перформанси, координација, контрола, алокација на ресурси, развој) • Структурално преуредување (нови организации и институции, закони, комуникации, модели на контрола) • Процедури (нови методи, процеси, техники, функции, улоги, контакти, поедноставување) • Комуникации (преоценување на одлуки, раководење, однесување, односи на моќ, мотивации) • Адаптибилност (промени во опкружувањето, истражувања, иновации, технолошки развој, несреќни случаи, кризи, невообичаени случаи)

17. Респонзивност на администрацијата Response – моќ на сослушување и даваање соодветен одговор Респонзивност на администрацијата значи земање предвид на барањата и потребите на клиентите, нивната способност за комуникација со администрацијата и способноста да го разберат административниот систем

18. Елементи на респонзивност • Јасно определување на структурите, надлежностите и одговорностите на административниот апарат; • Моќ (способност) на администрацијата да одговори на потребите на клиентите; • Административните активности да бидат дополнети со цена и рокови (мерење на перформанси);

19. Елементи на респонзивност • Пристапност до администрацијата (просторна, материјална, разбирливост на настаните/постапките); • Активна партиципација на клиентите во процесот на создавање и пружање на услуги (невладин сектор како помагач при остварувањето на правата)

20. Реформа на јавната администрација во РМ • Цел: подобрување на структурите и процесите на јавната администрација заради поддржување на развојот на демократското општество и пазарната економија

21. Реформа на јавната администрација во РМ • Мотиви: • Развој на демократско општество; • Поддршка и развој на пазарно стопанство; • Стабилност и континуитет на државата; • Опстојување на РМ во меѓународната заедница

22. Реформа на јавната администрација во РМ • Карактеристики: • Мала јавна администрација • Едноставна структура на системот на јавна администрација • Демократска администрација • Заштита на јавната администрација од политички и други притисоци • Контрола врз јавната администрација преку транспарентни механизми и од страна на независни институции • Респонзивна, граѓански ориентирана јавна администрација – сервис на граѓаните • Деконцентриран модел на јавна администрација

23. Реформа на јавната администрација во РМ • Начела: • Владеење на правото • Транспарентност • Компетентност • Стабилност • Одговорност • Предвидливост • Еднаков третман на корисниците • Ефикасност • Етичност

24. Реформа на јавната администрација во РМ • Области во кои се спроведува реформата: • Примарни: систем на државна администрација; преструктуирање на јавните финансии; остварување и заштита на правата на граѓаните • Секундарни: систем на јавна администрација; систем на локална самоуправа; редефинирање на улогата на државата; развој на информатички систем

25. Редефинирање на улогата на државата • Пренесување (дивестирање) на одредени функции од јавен во приватен сектор – воведување на пазарни механизми во работата на администрацијата • Поедноставување на легислативата заради поефикасно остварување на регулативната дејност на државата • Деконцентрација (делегација) на надлежностите на администрацијата

26. Литература • Основна литература: • Гелевски, Гризо, Давитковски „Управно право“, Скопје, 1997, стр. 241-263 • Гризо, Давитковски, „Проблеми на управувањето“, 2001 год., стр. 149-185 • Закон за организација и работа на органите на државната управа од 2002 година • Дополнителна литература: Лилиќ, „Управно право“, Београд, 1995, стр. 207-209

27. Прашања и теми за дискусија и есеи: • Поим на управна функција и административна дејност • Видови на дејности • Авторитативни и неавторитативни • Спроведување на утврдената политика • Непосредно извршување на законите другите прописи и општи акти • Следење на состојбите и давање иницијативи • Решавање на управни предмети • Основни белези на управно-правниот однос • Вршење на управен надзор • Подготвување на прописи и општи акти • Вршење на стручни работи за Собранието и Владата • Поим на реформа во администрацијата • Реформи за групи и поединци • Институционални реформи • Респонзивност на администрацијата (поим и елементи) • Реформа на јавната администрација во РМ