540 likes | 1.04k Views
Isırmalar ve Sokmalar. DEÜ-SHMYO Öğr. Gör. Sinan YENAL. Isırma ve Sokmalar. Eklem Bacaklılar Böcekler Örümcekler Akrepler Sürüngenler Engerek yılanı Mercan yılanı Zehirli deniz canlıları. Isırma ve Sokmalarda Ölüm. % 50 böcekler % 30 yılanlar % 14 örümcekler % 6 diğer.
E N D
Isırmalar ve Sokmalar DEÜ-SHMYO Öğr. Gör. Sinan YENAL Öğr. Gör. Sinan YENAL
Isırma ve Sokmalar • Eklem Bacaklılar • Böcekler • Örümcekler • Akrepler • Sürüngenler • Engerek yılanı • Mercan yılanı • Zehirli deniz canlıları Öğr. Gör. Sinan YENAL
Isırma ve Sokmalarda Ölüm • % 50 böcekler • % 30 yılanlar • % 14 örümcekler • % 6 diğer Öğr. Gör. Sinan YENAL
Zarkanatlılar • Balarısı, eşekarısı, sarıca arı ve karınca • Yılda yaklaşık 25 ölüm • Bal arısı %50 • Sarıca arı ve diğerleri %50 • Problemler • Alerjik reaksiyon • Anaflaksi • Tosik zehir etkileri (ender) Öğr. Gör. Sinan YENAL
Lokal Reaksiyonlar • Ani, yakıcı ağrı • Kaşıntı • Ödem • Alerjik reaksiyon etkilenen alanı kapsar • Dil-Boyun bölgesinde olanlar havayolunu tıkayabilir Öğr. Gör. Sinan YENAL
Sistemik Reaksiyonlar • Orta • Yaygın kaşıntı • Urtiker • Sokulan bölgeden uzakalarda ödem • Kızarıklık Öğr. Gör. Sinan YENAL
Sistemik Reaksiyonlar • Şiddetli • Laringeal ödem, üst havayolu obs. • Ciddi bronkospazm, solunum güçlüğü • Ağır hipotansiyon Anaflaksi Öğr. Gör. Sinan YENAL
Anaflaksinin Tedavisi • İğneyi çıkar • Havayolu güvenliğini sağla • Oksijen, solunuma yardım • Şok pozisyonu • Epinefrin(Auto-Injektor) • TYD uygulamak Öğr. Gör. Sinan YENAL
Epi Auto-Injector • Yararları • Havayollarında dilatasyon • Damarlarda konstrüksiyon • Periferal dirençte artma- TA Öğr. Gör. Sinan YENAL
Epi Auto-Injektor • Ciddi alerjik reaksiyonlarda kontrendikasyonu yoktur Öğr. Gör. Sinan YENAL
Epi Auto-Injektor • Doz: • Erişkinde: 0.3 mg • Pediatrik: 0.15 mg Öğr. Gör. Sinan YENAL
Örümcekler • 37,000 tür • Hepsi zehirli • ABD’de 50 türü insanı ısırabilir • En Tehlikelileri • Karadul Örümceği (Latrodectus mactans) • Kahverengi keşişÖrümceği (Loxosceles reclusa) Öğr. Gör. Sinan YENAL
Karadul Örümceği Öğr. Gör. Sinan YENAL
Karadul Örümceği • Nörotoksiktir • Sokulan yerde ani batıcı bir ağrı • 15 Dak.-2 Saat arasında kas krampları görülür • Üst Eks.: plöretik göğüs ağrısı • Alt Eks./genital: abdominal ağrı, rijidity Öğr. Gör. Sinan YENAL
Karadul Örümceği • Kas seğirmesi, güçsüzlüğü, paralizi, göz kapağının düşmesi • Terleme, gözyaşı, salivasyon, bronşiyal sekresyonda • Anksiyete, başağrısı, huzursuzluk, baş dönmesi, bulantı, kusma, hipertansiyon • Ödem, ciltte kızarıklık, konjuktivitis, kaşıntı • Şok, respiratuar depresyon Öğr. Gör. Sinan YENAL
Karadul Örümceği • Semptomlar birkaç saat içinde pik yapar, sonra azalır • Genellikle 24 saat sürer • Bazı semptomlar 4 gün sürebilir • Mortalite oranı bilinmiyor • Çok kişi tamamen iyileşir Öğr. Gör. Sinan YENAL
Karadul Örümceği • Tedavi • Lokal soğuk uygulama • Semptomatik bakım • Antivenom uygulama Öğr. Gör. Sinan YENAL
Kahverengi Keşiş Örümceği Öğr. Gör. Sinan YENAL
Kahverengi Keşiş Örümceği • Lokalbulgu/belirtiler • Ağrı yoktur yanlızca ısırılan yerde çok hafif ağrı olur • 2. saat içinde: Lokal ağrı, mavi-yeşil halka • 12-18.saat: kabarcıklar, ilerleyen iskemik alan • 5-7.gün: Aseptik nekroz, nekrotik ülser • Diameter de 30 cm bülük ciddi lezyonlar Öğr. Gör. Sinan YENAL
Kahverengi Keşiş Örümceği • Sistemikbulgu, belirtiler • Orta • Ateş, titreme • Halsizlik • Bulantı, kusma • Nokta ağrı • Ciddi • Kanama bozuklukları • Renal yetmezlik • Konvulsiuyonlar • Kalp yetmezliği • Ölüm Öğr. Gör. Sinan YENAL
Kahverengi Keşiş Örümceği • Prehospital Tedavi • Lokal soğuk uygulama • Yaranın temizlenmesi Öğr. Gör. Sinan YENAL
Akrepler Öğr. Gör. Sinan YENAL
Akrepler • ABD 40 tür vardır • Yanlızca bir türü öldürücüdür (Centuroides sculpturatus) • Arizonada yaşar Öğr. Gör. Sinan YENAL
Centuroides sculpturatus • Lokal bulgu ve belirtiler • Lokal kabarıklık yada inflamasyon yoktur • Lokal ağrı, hipersensitif Öğr. Gör. Sinan YENAL
Centuroides sculpturatus • Sistemikbulgu ve belirtiler: • Huzursuzluk, ajitasyon • Gözlerde hareketlilik • Düşük koordinasyon, sulu 8geveleme) konuşma, yutma güçlüğü • Salivasyon, wheezing, stridor • Taşikardi, taşipne, hipertansiyon, bulantı, kusma Öğr. Gör. Sinan YENAL
Centuroides sculpturatus • Tedavi • Semptomatik, non-spesifik • Antivenom uygulama Öğr. Gör. Sinan YENAL
Yılanlar • Yılda 45,000 sokulma ABD de • 8,000 yılan türü zehirli • 10 ölüm Öğr. Gör. Sinan YENAL
Zehirli Yılanlar • Engerek (Crotalidae) • Çıngıraklı yılan • Bakırkafalı yılan • Pamukağız yılan (cotton mouth) • Mercan Yılanları (Elapidae) Öğr. Gör. Sinan YENAL
Engerek • Ağırdırlar • Başları baklava şeklindedir • Vertikal, elliptikal pupil • Gözler ile üst dudak arasında ısı algılayıcıları vardır. • Uzun sivri dişleri vardır • Hemotoksik, nekrotoksik zehir Öğr. Gör. Sinan YENAL
Engerek • Çıngıraklı yılanlar • 13 tür • 7,000 ısırılma/yıl • 9-10 ölüm Öğr. Gör. Sinan YENAL
Engerek • Bakırkafa • Ölüm çok nadir görülür • Minimal ödem, ağrı Öğr. Gör. Sinan YENAL
Engerek • Pamukağız • Ortalama yılda bir ölüm • Orta sistemik semptomlar • Ciddi lokal doku injury ve nekrozu yapar Öğr. Gör. Sinan YENAL
Engerek ısırığı • Ağrı, kaşıntı • İlerleyici ödem • Çürüklük • Kan dolu kesecikler Öğr. Gör. Sinan YENAL
Engerek ısırığı • Güçsüzlük, terleme, bulantı, kusma • Taşikardi, hipotansiyon, şok • Pıhtılaşmada gecikme • Dişeti kanaması • Hematemez, melena, hematüri • Uyuşukluk, ürperti, nörolojik semptomlar Öğr. Gör. Sinan YENAL
Mercan Yılanı • İnce yapılı • Küçük, yuvarlak başlı • Parlak renkli • Küçük, erektil olmayan diş • Çiğnemeyle zehiri enjekte eder • Zehir güçlü nörotoksiktir Sarı üzerine kırmızı olanlar öldürücüdür. Siyah üzerine kırmızı olanlar zehirsizdir. Öğr. Gör. Sinan YENAL
Mercan Yılanı Isırması • Az ağrısız kaşıntı • Isırılan bölgede ürperti • Kaslarda inkoordinasyon • Güçsüzlük • Salivasyonda artma • Konuşma-yutma güçlüğü • Görme bozukluğu • Respiratuar distres ve yetmezlik • Şok Bir çok ölüm 36 saat içinde respiratuar arrestten sebebiyle görülür Öğr. Gör. Sinan YENAL
Yılan Isırmalarında Tedavi • Kurbanı sakinleştirin • Oksijen • Proksimal konstrükte band ( + ) • Isırılan bölgeyi temizleyin-bandajlayıon • Isırılan bölgeyi immoblize edein bağlı tutun • Ödem için dikkatli olun • Transport Öğr. Gör. Sinan YENAL
Yılan Isırmalarında Tedavi • Yapmayın • Buz uygula • Arteriyal turnike • Kesme ve emme • Elektirk şoku uygulama • Yılanı yakalamaya çalışma • Zehirli yılanı hastaneye getirme Öğr. Gör. Sinan YENAL
Zehirli Deniz Canlıları Öğr. Gör. Sinan YENAL
DENİZ HAYVANLARININ SEBEB OLDUĞU YARALANMALAR • Isırık ve laserasyon • Sokma • Delme • Zehirli ısırık • Yenilme sonucu zehirlenme • Çok yönlü yaralanma • Şok ve deri teması Öğr. Gör. Sinan YENAL
KÖPEK BALIĞI VE BAMAKÜDA ISIRMALARI : • Nadiren görülür • Uyarı olmadan saldırabilir • Ağır laserasyonlar görülebilir • İzlenecek yollar : -Hastayı sudan çıkarın -Açık yaraları pansumanla kapatın -Kanamayı kontrol altına alın -Şoku önleyin -Acilen nakledin Öğr. Gör. Sinan YENAL
EN SIK RASTLANAN SOKMALAR : • Deniz anasının dokunaçları • Deniz kestanesinin dikenleri • Dikenli balıkların dikenleri Öğr. Gör. Sinan YENAL
DENİZ ANASININ DOKUNMASINDA TEDAVİ : • Alkolle inaktive et • Etle yumuşat • Pudra ek ve uzaklaştır Öğr. Gör. Sinan YENAL
DİKEN YARASININ TEDAVİSİ • Sıcak su ile inaktive et • Hastayı yakmayacak şekilde oldukça sıcak suda ( diken batan kısım ) 30 – 60 dakika beklet Öğr. Gör. Sinan YENAL
KÖPEK ISIRMASI : • Gerçek insidans bilinmiyor • Çoğu bildirilmiyor • Acil tedavi : Kuru steril pansuman ve nakildir • Delici yaralanma kabul edildiği için tetanoz aşısı yapılmalıdır Öğr. Gör. Sinan YENAL
KUDUZ : • Kedi , köpek veya yabani hayvan ısırması sonucu m.g. • Sincaplar • Yarasalar • Fareler • Foklar • Kokarcalar • Rakunlar Öğr. Gör. Sinan YENAL
KUDUZ : • Hayvan normal görünüme sahip olabilir • Hayvanın tasmasında aşılanmış olduğu yazabilir , eğer yazmıyorsa hayvan kontrol altına alınmalıdır • Kontrol altındaki hayvan karantinaya alınır ve şüpheli hayvanlar araştırılır Öğr. Gör. Sinan YENAL