370 likes | 578 Views
1-GİRİŞ Patlayıcı, parlayıcı, yanıcı, yakıcı madde üreticilerinin en temel sorunlarından bir tanesi üretim güvenliğidir. Üretim güvenliğini üç ana başlıkta sınıflayabiliriz. 1-Çalışanların kurallara uygun hareket etmesi :
E N D
1-GİRİŞ • Patlayıcı, parlayıcı, yanıcı, yakıcı madde üreticilerinin en temel sorunlarından bir tanesi üretim güvenliğidir. Üretim güvenliğini üç ana başlıkta sınıflayabiliriz. 1-Çalışanların kurallara uygun hareket etmesi : • Patlayıcı, parlayıcı, yanıcı, yakıcı madde üreticilerinde çalışanların üretimin gereği tesbit edilmiş teknik ve idari kurallara uygun hareket ederek çalışmaları , diğer işkollarından çok daha katı kurallara bağlı olmak zorundadır. Çünkü bu sektörde iş ve üretim kazalarının telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğurduğunu biliyoruz.
2-Prosesin güvenliği. • Burada vurgulanmak istenen prosesin doğru planlanmış olmasıdır. Prosesin güvenliği için önce formülasyonlar doğru olmalıdır. Üretim için girdi malzemelerin gerek birbirleriyle , gerekse üretim ortamıyla etkileşimleri doğru planlanmalıdır. Aksi durumda parlama, yangın, patlama vb. durumların ortaya çıkabileceği her zaman ihtimal dahilindedir.
3-Proses ortamının , proses güvenliğine uygun malzemelerle oluşturulması: • Üretim prosesi planlanırken kullanılacak makine , teçhizat , bina ve malzemelerin üretimin güvenliğini tehlikeye sokmayacak özelliklerde seçilmesi bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır. İşin en önemli noktası buradadır ve Atex’i ilgilendiren konu bu noktada başlamaktadır. Özellikle elektriksel ekipmanlardan başlayarak, bütün mekanik, kimyasal, hatta inşai malzemelerin planlanan ortam içerisindeki davranışları tespit edilerek, üretim ortamının güvenliği sağlanmalıdır.
Tehlikeli bir ortamda kullanılacak malzemelerin hangi durumda tehlike kaynağı olabilecekleri ile ilgili en kesin ve etkili bilgi daha önce yaşanmış benzer iş ve üretim kazalarından alınan bilgilerdir. Patlayıcı , parlayıcı, yanıcı, yakıcı ortamlardaki iş ve üretim kazalarının ne tür sonuçlar doğuracağının testleri çoğu kez önceden yapılamaz. Çünkü bu alanlardaki iş ve üretim kazaları bazen oluşma nedenlerini de yok edebilmektedir
Bu durumda kanıt bulmak mümkün olamamaktadır. Patlayıcı, parlayıcı, yanıcı , yakıcı ortamlarda olan iş ve üretim kazalarıyla ilgili her türlü gerçek bilgi bu nedenle çok değerlidir. Olayların kriminal bilgileri bir tarafa bırakılırsa, teknik her türlü tesbit, bilgi daha sonra oluşması muhtemel kazaları önlemek açısından çok önem taşımaktadır. Çünkü ortada gerçek bir durum vardır. Daha sonra oluşabilecek gerçek durumları engellemenin en etkin yolu benzer gerçek durumların bilgilerinden yararlanarak olabilir. Hiç bir simülasyon acı bir tecrübenin verdiği bilgiyi taşıyamaz.
Ülkemizde bu tür olayların ( patlama, yangın vb.) meydana gelmesi ile ilgili teknik bilgileri derleyip , toplayarak ilgili kişi ve kurumlara aktarmayı sağlayacak bir kurum mevcut değildir. Mahkeme dosyalarında ulaşabildiklerimiz dışında , bu konuda bir görev kurumu oluşturulmadığı için, bilgiler çok dağınık, sağlıklı ve doyurucu değildir. Ayrıca, mevcut bilgiler de zamanla yok olmaktadır.
En güçlü önlem, önlemin nasıl alınacağının bilinmesi ile başlar. Gelecek kuşaklara neyin yapılıp neyin yapılmayacağı bilgisinin aktarılması çok önemlidir. Yangın ve patlamaların önlenmesi için ülkemizde meydana gelmiş bütün yangın ve patlama olaylarının nasıl oluştuğu bilgisine ihtiyaç vardır. Örneğin son 50 yılda ülkemizde kaç patlama olayı meydana gelmiştir? Bunların kaçı sivil bölge ve işlemler sırasında, kaçı askeri bölge ve faaliyetlerde meydana gelmiştir?
Bu olaylardaki ölü ve yaralı sayısı nedir? Maddi kayıplar hangi boyuttadır? Ülkemizdeki yangın ve patlamalarla ilgili ayrıntılı istatistik varmıdır? Bunların ne kadarı kırsal yangındır? Ne kadarı şehirlerde oluşmaktadır? Bu patlama ve yangınlarda olayın oluştuğu ortamlarda kullanılan standart dışı malzemelerin rolü ne kadardır? Atex uygulamalarının hayata geçirilmesi sonucunda yangın ve patlama olaylarında düşüş sağlanabilirmi?
Bütün bu sorulara yanıt verilebilmesi için ülkemizde meydana gelmiş olan patlama ve yangın olaylarının gerçek neden ve sonuçlarını uzmanlarından alarak derleyip kullanıcılara sunacak ulusal bir “Patlama ve Yangın bilgi bankası”na ihtiyaç vardır. Böyle bir kurumun oluşturulabilmesi için dünya da benzer kurumlar varmı onlara bakmamız gerekiyor. Bu konuda ulusal veya uluslararası düzeyde çalışma yapan kuruluşlar arasında bir kurum özellikle dikkati çekmektedir. Bu kuruluş Safex İnternational ‘dir.
SAFEX INTERNATIONAL NEDİR ? • Safex Internatıonal; patlayıcı ve piroteknik malzeme üreticilerinin organizasyonunu sağlayan, kar amacı gütmeyen bir kuruluştur. 1954 yılında İsviçre de kurulmuştur. • Safex Internatıonal; birinci hedefi patlayıcıların dizaynı, gelişimi, üretimi, taşınması, dağıtımı, kullanımı ile alakalı güvenlik, sağlık ve çevre koşullarını geliştirmek olan küresel bir organizasyondur.
Safex Internatıonal kazaların sebepleri hakkındaki bilinmeyenleri ortaya çıkararak gelecekte meydana gelebilecek benzer olaylardan insanları korumayı amaçlamaktadır. • Bu sebepten dolayı, Safex Internatıonal, patlayıcı ortamlarda meydana gelen kazaların nedenlerini ve sonuçlarını edindiği tecrübelerle birlikte rapor haline getirerek ve üyesi bulunan tüm kuruluşlara göndererek üyelerinin bilgi edinmesini sağlar.
Ayrıca Safex Internatıonal kazalar hakkındaki tüm raporları da veri tabanında saklamaktadır. Şimdiye kadar bilgi bankasında 750 kazaya ilişkin ayrıntılı doküman bulunmaktadır. • Safex Internatıonal her üç yılda bir üyesinin bulunduğu ülkelerde kongreler düzenlemektedir. Türkiye de Safex Internatıonal’a üye MKEK ile birlikte ayrıca Nitromak-DNX, Orica Nitro Explosive ve son olarak 2011 yılında Yavaşcalar firması bulunur.
SafexInternatıonal, dünya genelinde 47 ülkede 126 patlayıcı madde üreticisi üyesi ve 7 tane de kurumsal ortağı bulunmaktadır.
Ayrıca Safex Internatıonal aşağıdaki kurum ve kuruluşlarla işbirliği içerisindedir. • Avrupa Kimyasal Endüstri Konseyi (CEFIC)- Avrupa • Kanada Patlayıcı Maddeler Araştırma Laboratuarı (CERL)- Kanada • Avrupa Birliği (Roket yakıtı kullanımı ve üretimdeki güvenlik problemlerinin çalışması konusunda) (EASSP) – Avrupa • Avrupa Patlayıcı Maddeler Üreticileri Birliği (FEEM) – Avrupa
Patlayıcı İmalatçıları Enstitüsü (IME) – Amerika • Patlayıcı Mühendislerinin Uluslararası Topluluğu (ISEE)- Amerika • Aktif Maddeler için Yeterlilik Merkezi (KCEM)- İsveç • Patlayıcı Teknolojileri Ulusal Enstitüsü (NIXT)- Güney Afrika • Hindistan Patlayıcı Güvenliği ve Teknolojik Topluluğu (VISFOTAK)- Hindistan
SAFEX INTERNATIONAL NASIL ÇALIŞIR? Safex Internatıonal çalışma prensibi aşağıda maddeler halinde belirtilmiştir. • Safex üyesi kuruluşta kaza meydana geldiğinde kaza hakkındaki genel bilgileri yani, • Kim? • Ne zaman? • Nerede? • Ne oldu? • Etkisi nedir? • Niçin?
gibi soruların cevaplarını en kısa sürede Safex International’ın genel sekreterine bildirilir. • Genel sekreterlik kaza ile ilgili gelen bilgileri tüm üyelere dağıtılan “kaza ilanı” bölümünde yayınlar. • Üye kuruluş kaza hakkındaki soruşturmayı tamamlar tamamlamaz genel sekretere soruşturma raporunu gönderir. Bu süreç bazen kazadan iki yıl sonrasını bulabilmektedir.
Son olarak genel sekreterlik tüm kazaları sınıflandırarak veri bankasında saklar. • Üye olan kuruluşlar istediği takdirde kendilerine verilen şifre ile Safex International’ın veri tabanından kaza raporlarına ulaşır.
SAFEX KAZA RAPORLARINA BAZI ÖRNEKLER 13 Aralık 2010- RDX Sahasında Yangın- Arjantin
13 Aralık 2010- RDX Sahasında Yangın- Arjantin SAFEX KAZA RAPORLARINA BAZI ÖRNEKLER
SAFEX KAZA RAPORLARINA BAZI ÖRNEKLER 17 Ocak 2011- Atık Patlatıcı Hazırlama Binasında Yangın- İtalya
SAFEX KAZA RAPORLARINA BAZI ÖRNEKLER 17 Ocak 2011- Atık Patlatıcı Hazırlama Binasında Yangın- İtalya
SAFEX KAZA RAPORLARINA BAZI ÖRNEKLER 2 Şubat 2011- Toprağın altındaki Kartuşlanmış Emülsiyon Patlayıcı- İrlanda
1 Mart 2011- Kartuşlanmış Emülsiyon Sahasında Patlama- Güney Afrika SAFEX KAZA RAPORLARINA BAZI ÖRNEKLER
3 Nisan 2011- Anfo Kamyon Yangını- Suudi Arabistan SAFEX KAZA RAPORLARINA BAZI ÖRNEKLER
7 Nisan 2011- Piroteknik Barut Karıştırıcısında Yangın- Güney Afrika SAFEX KAZA RAPORLARINA BAZI ÖRNEKLER
Son üç yıldaki Safex Internatıonal’a bildirilen kaza raporu sayısı
Teşekkür ederim Zafer SÖNMEZ Mak. Müh. MKE Barutsan Roket ve Patlayıcı Fabrikası Bakım Onarım Müdürü Eylül /2011- Ankara