رهبري وهدایت چيست ؟

1. رهبري وهدایت چيست ؟ • يك مدير يا رهبر بايد يك قسمت از وجودش يك پيشاهنگ و دو قسمت ديگر آن يك عيسي مسيح باشد . رابينز

2. هدایت رهبري در آموزش • بر اساس سه نقش اساسي بين فردي ، اطلاعاتي و تصميم گيري و مهارتهاي ادراكي ، ارتباطي و فني انجام وظيفه نمايند . • فعاليتها را بر اساس وظايف عمده برنامه ريزي ، سازماندهي كارگزيني ، هدايت و رهبري و كنترل تنظيم نمايند . • فكر كردن ، برنامه ريزي كردن ، ارتباط و مشاركت اساس فعاليتهاي مديران را تشكيل دهد . • فراست كاري بجاي تلاش و صرف وقت بكار برند . • از مشاركت جامعه دانشگاهي در تصميم سازي بهره گيرند . • كسب اطلاع از طريق مطالعه گزارشات رسمي و مكتوب صورت گيرد . • ايجاد انگيزه براي ارتقاي فرد ، برنامه و ... نمايند .

3. در جهاني كه بسرعت در حال تغيير است همگان بدنبال توسعهپايدارهستند. • آموزش عال بعنوان اصلي ترين و موثرترين نهادي كه نقش اصلي در توسعه پايدار كشورها دارد . • در اين عصر عامل اصلي توسعه : نه سرمايه ، نه مواد اوليه ، نه انرژي بلكه انسان سالم محور توسعه است و آموزش ابزار لازم براي آن است .

4. رهبري بعنوان يك پيشاهنگ ، راهنما و اسوه مي باشد حركت رهبري داراي پيچيدگي و حساسيتي است كه همه افراد قادر به درك آن نيستند انتخاب راهها و روشها بر اساس نيازها و اقتضائات است . مصلحت گراست . تصميمات و رفتار بر پايه ضرورتهاي زماني و اقتضائات محيطي است . رهبر عامل انتخابي است . منبع قدرت او افرادي است كه به او راي ميدهند داراي قدرتي است كه بطور غير رسمي از طرف پيروان به او داده مي شود و ميزان نفوذ او بستگي به همين قدرت دارد . اين اختيارات الزاما از مقام و شغل رهبر برنمي خيزد . پيروي زيردستان اختياري و داوطلبانه است . قدرت از پايين به بالاست . مديريت فراهم آوردن امكانات و تنظيم امور عادي و جاري سازمان كه از قبل تعيين شده حركت بر اساس خط مش روشهاي تدوين شده و انتخاب راهها و روشها بر اساس قانون ثابت و تغيير ناپذير است . قانونگراست . تصميمات و رفتارها بطور سنتي و كلاسيك و به شكل ثابتي تنطيم مي شود . مدير عامل انتصابي است طي حكمي رسمي بر اساس قوانين توسط مافوق منصوب مي شود . منبع قدرت مدير قانون است . ميزان نفوذ و درجه فرماندهي بر مبناي قدرت رسمي قانوني است كه در آن شغل يا مقام است . تا زماني كه در آن پست باشد اقتدار و مقام دارد . پيروي زيردستان برحسب قانون و اجبار است . قدرت از بالا به پايين است تفاوت مديريت و رهبري

5. مشكلات حال و آينده • افزايش جمعيت و تغيير هرم جمعيتي • تغيير اپيدميولوژي بيماريها • بيماريهاي نوپديد و بازپديد • انفجار علم و تكنولوژي پيشرفته • آوارگان و پناهندگان • جنگهاي شيميايي و بمبارانهاي هسته اي • آلودگي محيط زيست و كاهش ذخاير طبيعي • شهر نشيني و عوارض آن (megacities)

6. چهار اصل اساسي يونسكو چهار اصل اساسي براي آموزش در قرن آينده پيشنهاد كرده است : • ياد گرفتن براي بودن • ياد گرفتن براي عمل كردن • ياد گرفتن براي ياد دادن • ياد گرفتن براي زيستن با هم

7. پديده ها و تحولات جهاني • جهاني شدن • دوران الكترونيكي E Generation • تحولات ژنتيكي G Generation • توده اي شدن آموزش عالي • جامعه فن آور و بازار سالار

8. چـالشـها • عميق تر شدن فاصله بين كشورهاي پيشرفته • صنعتي و در حال توسعه • فرهنگ جهاني و فرهنگ بومي • ارزشهاي مادي و معنوي • بيعدالتي و فقر • اشتغال و بازار كار • رقابت و برابري فرصتها

9. هدایت و رهبري در دانشگاهها بزرگترين سرمايه روساي دانشگاهها : اعضاي هيات علمي و دانشجويان است اعضاي هيات علمي و كاركنان برجسته : رهبران و مديران توانا را طلب مي كنند پويايي دانشگاهها بستگي به : پويايي مديران و جامعه دانشگاهي دارد

10. كيفيت يك دانشگاه نتيجه : فعاليتهاي علمي ـ تحقيقاتي جامعه دانشگاهياست پيشرفت دانشگاه بستگي به : تعهد در ايجاد ارتباط با جامعهدارد آنچه كه دانشگاهها نياز دارند : تولد دوباره رهبري و مديريت بصورت توانااست

11. ضعف رهبري آموزشي در كشور به نظر مي رسد كه : • بي ثباتي مديريتها • تحقيق در مورد مسائل و مشكلات مديريت آموزش پزشكي بسيار ضعيف است . • شاخصي براي منصوب كردن افراد در پست مديريتهاي آموزشي وجود ندارد . • نظام آموزش مداوم مديران آموزشي ضعيف است . كه اين خود باعث شده كه نگرش ((سيستميك)) در اين افراد بوجود نيايد كه آن نيز خود باعث شده عملكرد مديران از كيفيت خوبي برخوردار نباشند .

12. مديريت و رهبري در آموزش آنچه كه هست محيط آموزشي : ساختاري بوروكراسي ، متمركز ، ايستا و بسته مديران آموزشي : با زبان و علم مديريت آشنايي ندارند ار رتبه علمي و تجربه علمي پايين تر برخوردارند بعنوان پزشك آموخته اند كه محور توجه فرد بيمار است مسئوليت بدون اختيارات دارند تاثيري بر روي سياست گذاريها ، تخصيص منابع ، استخدام ، انتخاب دانشجو ندارند مركز ثقل تصميم سازيهاي مهم خارج از مراكز آموزشي است مجري تصميمات گرفته شده هستند فعاليتهاي روزانه آنها منحصر به انجام امور قطعه قطعه و فوري و مقطعي است سليقه اي و برنامه روزي عمل مي كنند از طريق آزمون و خطا عمل مي كنند

13. مديريت و رهبري در آموزش آنچه كه بايد باشد محيط آموزشي : • ساختاري غير متمركز ، انعطاف پذير ؤ پويا و در تعامل با جامعه مديران آموزشي • بر اساس قابليتها (مرتبه و تجربه علمي ، سابقه مسئوليت ، توانايي رهبري ، تربيت شده در زمينه مديريت و رهبري ) • الويت و محور توجه مدير سازمان و سيستم باشد • مسئوليت همراه با اختيارات داشته باشند • بر اساس سطوح مديريتي و ماموريتهاي دانشگاهها با مشاركت جامعه دانشگاهي تصميم سازي نمايند

14. وضعيت فعلي در جهان • اكنون قريب به 26000 موسسه آموزش عالي • با افزايش 13 ميليون دانشجو در سال 1960 به 82 ميليون در سال 1995 يعني 6 برابر • حدود 2 ميليون هيات علمي به پرورش كارآفرينان فكري (cognitariat) مي پردازند سوالات اساسي : اين دانشگاهها چگونه كار مي كنند ؟ رهبري علمي ، پژوهشي و كيفي آن بعهده چه كساني است ؟

15. مديريت و رهبري در آموزش • منبع كسب اطلاعات آنان كانالهاي غير رسمي است • مانند كابل ضخيمي هستند كه از رشته هاي مختلف تشكيل شده و هر رشته آنها را به سمتي هدايت مي كند • تمامي امور جهت تصميم گيري به مقام بالاتر ختم مي شود • اعمال قدرت ار طريق تشويق و تنبيه است • با وجود نداشتن اختيارات بايد پاسخگوي نارساييها باشند • با تغيير و تحولات محيط نمي توانند حركت كنند • بدون توجه به ديدگاههاي اعضاي هيات علمي تصميم سازي مي نمايند

16. بررسي در زمينه رهبري و مديريت در مراكز آموزشي جدول شماره 1 : سالهاي تجربه و ارتقاي روساي دانشگاهها بر اساس سلسله مراتب مديريتي

17. ميزان تخصيص وقت روساي دانشگاهها جدول شماره 2: ميزان ميزان تخصيص وقت روساي دانشگاهها به تفكيك زمان

18. مرتبه علمي روساي دانشگاههاي مورد بررسي ميانگين سني روساي دانشگاهها در آغاز كار 3/42 سال ميانگين سالهاي خدمت بعنوان هيئت علمي 7/13 سال

19. ميزان تخصيص وقت روساي دانشگاهها جدول شماره 3 : ميزان تخصيص وقت روساي دانشگاهها با ساير افراد

20. نتيجه • به مديريت و رهبري آموزشي بعنوان يك علم و يك رشته تخصصي بنگريم • مديريت و رهبري در آموزش لازم و ملزوم يكديگر است • مديران آموزشي بر اساس شاخصها و ضوابطي كه در شان يك محيط آكادميكي است انتخاب شوند • محيطهاي آموزشي با ساختاري غير متمركز و با مشاركت جامعه دانشگاهي به رشد و پوپايي مي رسند • افزايش اختيارات مديريتي و آكادميك روساي دانشگاهها و مشاركت اعضا. هيئت علمي راز موفقيت دانشگاههاست • دانشگاه يك سازمان آكادميك است كه قدرت حقيقي خود را در سايه مشاركت جامعه دانشگاهي و مردم در اداره امور بدست مي آورد