بسم اله الرحمن الرحیم

1. دانشگاه آزاد اسلامیواحد اسلامشهرعنوان:مدیریت دارایی و بدهیاستاد حمیدرضا کردلوئیحسن علی احقاقیزمستان 1392

2. بسم اله الرحمن الرحیم

3. فهرست فصل اولمقدمهتعریف مدیریت دارایی و بدهیاستفاده کنندگان مدیریت دارایی و بدهی تعیین اهداف مدیریت دارایی - بدهیمدیریت دارایی- بدهی: خلق ارزش برای سهامدارانمدیریت دارایی و بدهی: یک هنر نه یک علمسیاست مدیریت دارایی-بدهیساختار ALCOروش های تحلیل ALMانواع ریسک رابطه مدیریت ریسک و مدیریت دارایی و بدهیاستراتژی های مدیریت دارایی-بدهیبرنامه ریزی ریاضیهدف کلی ALMمنابع

4. مقدمه ریسک پذیری بخش جدایی ناپذیر هر کسب و کاری است. نتیجه نهایی برنامه استراژیک باید ایجاد ظرفیت برای پذیرش ریسکهای بیشتر باشد.هر چند, برای گسترش این ظرفیت , شرکتها باید ریسکهایی را که می پذیرند , بشناسند. شرکتها بجای آنکه خود را بر اساس حدس و گمان یا شاید در عدم اطمینان غوطه ور کنند, باید قادر به انتخاب عقلایی ریسکها و سپس مدیریت آنها باشند. با توجه به ماهیت کسب و کار موسسات مالی , مدیریت ریسک برای این نوع شرکتها از اهمیت ویژهای برخوردار است . امروزه روند رو به رشد تغییر گرایش مالی از جمله بانکداری در دنیا از بسط اقلام ترازنامه تا تمرکز بر نرخ های بازده سرمایه و کنترل ریسک سبب گردیده تا دانش مدیریت دارایی- بدهی برای مدیران بانک ها جهت ایفای بهینه وظایف به یک ضرورت تبدیل گردد.

5. تعریف مدیریت دارایی-بدهی مدیریت دارایی ها و بدهی ها به فرایندهای ارزیابی و کنترل ریسکهای شرکت جهت نیل به اهداف مالی طرح ریزی شده اطلاق می گردد و به عبارتی دیگر مدیریت دارایی و بدهی شامل مجموعه ای از ابزارها و روش های فنی است , که خلق ارزش برای سهامداران و تحت کنترل بودن ریسک ها را تضمین می کند . مدیریت دارایی و بدهی برای همه موسسات بالاخص موسسات مالی و در میان آنها بالاخص بانک ها از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است. مدیران همواره در پی آنند که بدانند با کمک چه تکنیکی می توان بازده را حداکثر ، ریسک را کنترل و در کل ثروت سهامداران را حداکثر کرد. مدیریت دارایی-بدهی که به انگلیسی ALM نوشته می شود در حقیقت مخفف عبارت Assets and Liability management است .

6. استفاده کنندگان مدیریت دارایی و بدهی مدیریت دارایی و بدهی برای استفاده مدیران بانک ها , خزانه داران , روسای شعب , کارشناسان متخصص مدیریت دارایی و بدهی و نیز برنامه ریزان استراتژیک بانک طراحی شده است که جریان ورود و خروج منابع را مدیریت کند. جریان منابع مالی در سیستم بانکی بانکها aوbوc حذ ب انواع سپرده اعطایی وام های مختلف مشتریان خرد و موسسات وبخش عمومی مشتریان خرد و موسسات وبخش عمومی بانک فرضی سپرده قانونی بانک مرکزی

7. اهداف مدیریت دارایی - بدهی • درسطح کلان نظام بانکی: 1- مدیریت ریسک نرخ بهره 2- مدیریت ریسک نقدینگی 3- مدیریت سرمایه 4- مدیریت سرمایه گذاری • اهداف عملیاتی در سطح خرد در موسسات مالی: 1- مدیریت ریسک نرخ بهره 2- مدیریت ریسک نقدینگی

8. مدیریت دارایی-بدهی:خلق ارزش برای سهام داران بانکها به منظور حفظ سود آوری و کنترل ریسکهای مختلف ,تشکیلات خاصی را تحت عنوان کمیته دارایی و بدهی تشکیل میدهند. برای یک سرمایه گذار امکان سرمایه گذاری در دو مورد زیر وجود دارد: 1-اوراق قرضه دولتی با بازدهی در سطح نرخ بهره بدون ریسک 2- سهام : سرمایه گذاران با توجه به نوسانات زیاد قیمت سهام , ریسک بیشتری را تقبل می کند;لذا منطقی است که انتظار دریافت بازدهی بیشتری را در ازای ریسک خود داشته باشند. تفاوت بین بازده مورد انتظار یک سهم دارای ریسک و اوراق قرضه دولتی بدون ریسک را صرف ریسک می نامند. تفاوت بین ارزش بازاری سهام و ارزش ویژه سر مایه گذاری شده ,خلق ارزش نامیده می شود. فرایند مدیریت دارایی-بدهی بانک باید تضمین کند که تصمیمات مدیریتی به خلق ارزش خواهند انجامید

9. مدیریت دارایی و بدهی: یک هنر نه یک علم • مدیریت دارایی و بدهی یک علم محسوب نمی گردد, اگر چه تکنیک ها و مدل های به کار رفته در آن متکی به مبانی ریاضیات وآمار مطرح می باشد, اما همواره باید نسبت به انتخاب و بکارگیری مفروضاتی که این مدل ها بر اساس آنها تهیه و تجزیه و تحلیل می گردنددقت کافی اعمال شود. • داده های ورودی نادرست و غیر قابل اطمینان , منجر به اخذ گزارشات غلط و غیر قابل اتکا می گردد. • مدیریت درایی و بدهی , عامل اصلی برای تخصیص بهینه سرمایه و منابع انسانی به آن فعا لیت هایی است که منجر به خلق ارزش می شوند. • مدیریت دارایی و بدهی عنصری بنیادین جهت کنترل انواع ریسک ها محسوب می شود .

10. سیاست مدیریت دارایی-بدهی اکثر سیاست های مدیریت دارایی-بدهی با دو بیانیه توصیفی از اهداف کلی و وظیفه ALM در سازمان آغاز می شود . وظیفه ALM,شامل برنامه ریزی , هدایت و کنترل جریان,سطح,ترکیب ,هزینه و بازده مرتبط با کل وجوه موسسه است. به دنبال این توصیف کلی از سیاست ALM, اهداف جزیی شامل موارد زیرند: 1-مدیریت ریسک بهره 2-افزایش درآمد موسسه 3- تهیه نقدینگی کافی 4- نگهداری میزان کافی سرمایه

11. ساختارALCO کمیته مدیریت دارایی و بدهی که آن را ALCO (Asset Liability Management Committee) می نامند ریسک های مختلف را کنترل می کند و سود آوری را تداوم می بخشدپس می توان گفت هدف اصلی کمیته مدیریت دارایی و بدهی , مدیریت منابع و مصارف ترازنامه ای و غیر ترازنامه ای , با توجه به ریسک نرخ بهره و ریسک نقدینگی است. .این قسمت شامل موارد زیر است: 1-تفویض اختیار به ALCO به عنوان مسوول اجرای فرایند مدیریت دارایی و بدهی 2-تعیین ترکیب ALCO 3-تدوین دستور العمل برای تشکیل منظم جلسات 4-تعیین زمان لازم برای هر جلسه 5-دستور العمل انتخاب اعضاء 6-دستور العمل انتخاب , اجرا وتحت نظر قراردادن راهبردهای مدیریت دارایی و بدهی

12. ALMروشهای تحلیل .1- تحلیل کیفی : به منظور انجام تجزیه و تحلیل کیفی پاسخ به سوالاتی از قبیل اینکه آیا مدیریت برای واحد تجاری یک برنامه ALM ایجاد کرده است ؟ و آیا این برنامه با اندازه واحد تجاری مطابقت دارد ؟و. پاسخ داده شود . 2- تحلیل کمی نسبت های مالی و روند آنها , ابزارهای تحلیل کمی را تشکیل می دهند مانند : خالص وام ها به کل دارایی یا نسبت دارایی های نقد به کل دارایی ها

13. ریسک‌های عمدۀ مؤسسات مالی دربین ریسک ها ی متفاوتی که یک موسسه با آن مواجه است بر روی ریسک های مالی تاکید می کند .ALM • ریسک اعتباری • ریسک نقدینگی • ریسک عملیاتی • ریسک بازار

14. رابطه مدیریت ریسک و مدیریت دارایی ها و بدهی ها مدیریت دارایی و بدهی به ریسکهای نرخ سود در بازار بستگی دارد. می توان ادعا کرد که مدیریت صحیح و موفق ریسک مالی نرخ بهره برای بانکها و موسسات مالی سود آوری را در برخواهد داشت.ارزشگذاری دارایی سرمایه ای یک تئوری پایه ای در مدیریت ریسک است و پیش فرض آن مشارکت همه ذخایر و یا اوراق بهادار در سهام است.این مدل ریسک را به دو قسمت تقسیم می کند : ریسک غیر سیتماتیک که با ایجاد گوناگونی سرمایه گذاری ها محو می شود و دیگری ریسک سیستماتیک که از فاکتور های بیرونی کنترل شده بر می خیزد که مکانیزمی برای حذف آن وجود ندارد. برای موسسات مالی اگر چه تراز مالی نشاندهنده ریسک محیطی از جنبه دارایی ها ست و اغلب ریسکهای تجاری از ناحیه بدهی هاست تنظیم کردن این ریسکها هدف یک سیستم دارایی و بدهی یا همان ALM است . سیستم ALM به برخی مسایل ERM( مدیریت ریسک بنگاههای تجاری ) ارتباط دارد. این ابزارها برای اندازه گیری ریسک و مدیریت ریسک که بهALM اعمال می شود را فراهم می کند.

15. استراتژی های مدیریت دارایی و بدهی را می توان به چهار گروه تقسیم کرد:

17. برنامه ریزی ریاضی برنامه ریزی آرمانی فرموله کردن محدودیت ها و اهداف برای یکسال تحلیل پس بهین دادهای وضعیت مالی و نرخ سود نتایج نهایی و انتخاب راه حل های غیر مغلوب برای تحلیل های بعدی تععین اولویت ها از موفق ترین مدل های مورد استفاده برنامه ریزی آرمانی است . شامل بیان محدودیتهای مختلف در قالب عبارات ریاضی و لحاظ نمودن تمام ابعاد ضروری ALM به شکل ریاضی می باشد . مراحل پیاده سازی سیستم مدیریت دارایی و بدهی بر اساس متودولوژی برنامه ریزی آرمانی بر اساس فلوچارت زیر تنظیم می شود. تحلیل شبیه سازی نرخ سود

18. هدفکلی ALM • مدیریت دارایی و بدهی دارای سه هدف عمده می باشد که میزان اهمیت آنها بر اساس تکنیک های بکار رفته در آن متفاوت است . این اهداف شامل تحلیل ریسکهای اقتصادی , انتخاب راهکارهای مناسب مصون سازی و نظارت بر اجرای این راهکارها است. در مورد شرکتها از نظرتئوری , مهمترین هدف بکارگیری این تکنیک به حداکثر رساندن ثروت سهامداران است . در عمل این امر بر اساس دیدگاه سهامداران , بستانکاران و مدیریت نسبت به فرایند به حداکثر رساندن ثروت , متفاوت می باشد . • تمام این موارد نشان دهنده اهمیت پردازش اطلاعات چه به صورت داخلی که به نوع محصول و حجم آن بستگی دارد و چه به صورت خارجی که به فرصتهای بازار بستگی دارد , می باشد. • علاوه بر این نکته بسیار مهم در یک تیم مدیریت دارایی – بدهی کیفیت اطلاعات آنهاست , که می باید اطلاعات جهت مدل سازی فراگیر و دسترس باشد.در واقع , مدیریت دارایی – بدهی واحدی برای کنترل ریسک نرخ بهره و نقدینگی در بانکها می باشد , که به بیان ساختار مناسب ترازنامه و برنامه های مصون سازی ریسک بهره و نقدینگی می پردازد.

19. منابع 1-کتاب مدیریت دارایی و بدهی و ریسک نقدینگی در موسسات مالی تالیف گروه مطالعات وریسک بانک اقتصاد نوین 2- کاریاب نسبی مدیریت دارایی و بدهی در بانکداری اسلامی فصل نامه اقتصاد و تجارت نوین 3-کتاب مدیریت دارایی و بدهی و راهنمایی برای خلق ارزش ناشر پژوهشکده پو لی و بانکی 4-مقاله“ طراحی مدل ریاضی مدیریت دارایی و بدهی با استفاده از بر نامه ریزی آرمانی در شرکت های بیمه ایرانی“ www.mbri.ac.ir 5-مروری برمدیریت دارایی ها و بدهی ها فصل نامه علمی دانشجویان ارشد حسابداری و مدیریت مالی 6-مقاله ”مدیریت بهینه دارای ها و بدهی ها در بانکها با استفاده از مدل برنامه ریزی آرمانیwww.mbri.ac.ir“

20. حضرت علی (ع) می فرماید: هرکس بین خود و خداي خود را اصلاح نماید ، خداوند میان او و مردم را اصلاح خواهد کرد و هرکس اندرزگویی در اندرون خویش نداشته باشد، پند و اندرز مردمان برایش سودي نخواهد داشت. با تشکر از صبر و حوصله شما