บทที่ 3 ความยืดหยุ่นของอุปสงค์และอุปทาน (Elasticity of Demand and Supply)

บทที่ 3 ความยืดหยุ่นของอุปสงค์และอุปทาน(Elasticity of Demand and Supply)

ความยืดหยุ่นของอุปสงค์(Elasticity of Demand) • ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา (Price Elasticity of Demand) • ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อรายได้ (Income Elasticity of Demand) • ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคาสินค้าอื่นที่เกี่ยวข้อง (Cross Elasticity of Demand)

ความยืดหยุ่นของอุปสงค์(Elasticity of Demand) • ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา (Price Elasticity of Demand) : การวัดเปอร์เซนต์การเปลี่ยนแปลงของปริมาณซื้อที่มีต่อการเปลี่ยนแปลงของราคาสินค้าชนิดนั้น Price Elasticity Demand (ED) = % change in quantity % change in price

การวัดความยืดหยุ่นของ D & S มี 2 วิธี 1. Point Elasticity (แบบจุด) : คำนวณจากจุดๆ เดียวบนเส้น Demand หรือ Supply ใช้ในกรณีที่ราคามีการเปลี่ยนแปลงน้อยมาก 2. Arc Elasticity (แบบช่วง) : คำนวณจากจุด 2 จุดบนเส้น Demand หรือ Supply ใช้ในกรณีที่ราคามีการเปลี่ยนแปลงมาก

สูตรในการคำนวณ 1. Point Elasticity = % Q = dQ/q = dQ . P 2. Arc Elasticity = % Q = dQ / ((Q1+Q2)/2 ) = dQ . (P1+P2) % P dP/P dP Q % P dP / ((P1+P2)/2 ) dP (Q1+Q2)

ลักษณะของความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคาลักษณะของความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา • อุปสงค์มีค่าความยืดหยุ่นมาก (Ed > 1) • อุปสงค์มีค่าความยืดหยุ่นน้อย (Ed < 1 ) • อุปสงค์มีค่าความยืดหยุ่นเท่ากับ หนึ่ง (Ed = 1) • อุปสงค์มีค่าความยืดหยุ่นมากที่สุด (Ed = ) • อุปสงค์มีค่าความยืดหยุ่นน้อยที่สุด (Ed = 0)

ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อรายได้(Income Elasticity Demand) • ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อรายได้ (Ey) : เป็นการวัดเปอร์เซนต์การเปลี่ยนแปลงของปริมาณซื้อที่มีต่อการเปลี่ยนแปลงของรายได้ Ey = % การเปลี่ยนแปลงของปริมาณซื้อ % การเปลี่ยนแปลงของรายได้

Y Y D D Q Q 0 0 รูป ข รูป ก ลักษณะความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อรายได้ • Ey > 0 , สินค้าปกติ (Normal Goods) รูป (ก) • Ey < 0 , สินค้าด้อยคุณภาพ (Inferior Goods) รูป (ข)

สูตรในการคำนวณ 1. Point Elasticity = % Q = dQ/q = dQ . Y 2. Arc Elasticity = % Q = dQ / ((Q1+Q2)/2 ) = dQ . (Y1+Y2) % Y dY/Y dY Q % Y dY / ((Y1+Y2)/2 ) dY (Q1+Q2)

ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ไขว้ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ไขว้ • ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ไขว้ (Ec) : วัดเปอร์เซนต์การเปลี่ยนแปลงของปริมาณซื้อที่มีต่อเปอร์เซนต์การเปลี่ยนแปลงของราคาสินค้าอื่น Ec = % การเปลี่ยนแปลงปริมาณซื้อ % การเปลี่ยนแปลงของราคาสินค้าอื่น

Pb Pb D D 0 Qa 0 Qa รูป (ข) รูป (ก) ลักษณะความยืดหยุ่นของอุปสงค์ไขว้ • Ec < 0 , กรณีสินค้าสอง ชนิดใช้ประกอบกัน รูป (ก) • Ec > 0 , กรณีสินค้าสองชนิดใช้ทดแทนกัน รูป (ข)

สูตรในการคำนวณ 1. Point Elasticity = % Qa = dQa/Qa = dQa . Pb 2. Arc Elasticity = % Qa = dQa / ((Qa1+Qa2)/2 ) = dQa . (Pb1+Pb2) % Pb dPb/Pb dPb Qa % Pb dPb / ((Pb1+Pb2)/2 ) dPb (Qa1+Qa2)

ปัจจัยที่กำหนดความยืดหยุ่นของ Demand 1. เป็นสินค้าแพง , ฟุ่มเฟือย • สินค้าชนิดใดชนิดหนึ่งจะมี Ed มาก เมื่อ 2. มีสินค้าอื่นใช้แทนได้มาก 3. เป็นสินค้าคงทน • สินค้าชนิดใดชนิดหนึ่งจะมี Ed น้อย เมื่อ 1. เป็นสินค้าจำเป็น เช่น ปัจจัย 4 2. เป็นสินค้าที่มีราคาน้อย 3. เป็นสินค้าที่หาสินค้าอื่นทดแทนได้ยาก

ความยืดหยุ่นของอุปสงค์และรายรับความยืดหยุ่นของอุปสงค์และรายรับ • รายรับรวม (Total Revenue : TR) = P x Q - Ed > 1 , TR P - Ed < 1 , TR P - Ed = 1 , TR ไม่เปลี่ยนแปลงเมื่อราคาเปลี่ยน

ความยืดหยุ่นของอุปทาน(Elasticity of Supply) • ความยืดหยุ่นของอุปทาน (Es) : การวัดเปอร์เซนต์การเปลี่ยนแปลงของปริมาณขายที่มีต่อการเปลี่ยนแปลงของราคาขาย Es = % การเปลี่ยนแปลงของปริมาณขาย % การเปลี่ยนแปลงของราคาขาย

P Es=0 Es<1 Es=1 Es>1 Es= 0 Q ลักษณะความยืดหยุ่นของอุปทาน

การแทรกแซงราคาโดยรัฐบาล การแทรกแซงราคาโดยรัฐบาล • การแทรกแซงราคา - การกำหนดราคาขั้นสูง (Price Ceiling)เป็นมาตรการเพื่อช่วยเหลือผู้บริโภค - การกำหนดราคาขั้นต่ำ (Floor Price)เป็นมาตรการเพื่อช่วย เหลือผู้ผลิต

การกำหนดราคาขั้นสูง (Price Ceiling) P S E Excess Demand Pe B Pc D 0 Qe Q2 Q1

การแก้ปัญหากรณีเกิดอุปสงค์ส่วนเกินการแก้ปัญหากรณีเกิดอุปสงค์ส่วนเกิน การจัดสรรปันส่วนสินค้า เช่นการแจกคูปอง

P A B P1 Excess Supply E Pe 0 Q Qe Q1 Q2 การกำหนดราคาขั้นต่ำ (Floor Price) • การกำหนดราคาขั้นต่ำ หรือการประกันราคา

รัฐจ่ายเงินอุดหนุน รัฐรับซื้อส่วนเกิน P P S S D B A Pf Pf A E Pe E Pe 0 Q 0 Q Q2 Q1 Qe Qe การแก้ปัญหากรณีเกิดอุปทานส่วนเกิน

P St P St Tax Pt Tax S S P0 0 0 Q Q Q0 Q0 รูป (ข) รูป (ก) การเก็บภาษีและการผลักภาระภาษี • การเก็บภาษีจากผู้ขาย - ภาษีต่อหน่วย (Specific Tax) รูป (ก) - ภาษีคิดเป็นร้อยละของราคา (Ad Valorem Tax) รูป (ข)

การเก็บภาษีจากผู้ขายและภาระภาษีการเก็บภาษีจากผู้ขายและภาระภาษี St P P3 Tax S E’ P1 Pe E P2 G D 0 Q Q1 Q0

P P D Advalorem Tax Specific Tax Dt P0 P0 D Tax Tax Dt 0 Q1 Q0 Q Q0 Q1 รูป (ข) รูป (ก) การเก็บภาษีจากผู้ซื้อ การเก็บภาษีจากผู้ซื้อ - ภาษีต่อหน่วย (Specific Tax) รูป (ก) - ภาษีคิดเป็นร้อยละของราคา (Ad Valorem Tax) รูป (ข)

การเก็บภาษีจากผู้ซื้อและภาระภาษีการเก็บภาษีจากผู้ซื้อและภาระภาษี P S P1 a E P0 b Pt E’ P3 D Dt Qt 0 Q0 Q

บทที่ 3 ความยืดหยุ่นของอุปสงค์และอุปทาน (Elasticity of Demand and Supply)