JĘZYK GIĘTKI

1. JĘZYK GIĘTKI Paweł KOCH 2009

2. JĘZYK GIĘTKI – pierwsze wrażenie

3. JĘZYK GIĘTKI • Choć w 90% przypadków, spotykając kogoś po raz pierwszy opinię o nim budujemy w oparciu o tzw. pierwsze wrażenie • Choć aż 55 procent tego wrażenia stanowią komunikaty pozawerbalne • To i tak głos - jego siła, tempo wypowiadanych słów, dykcja, akcent, rytm – stanowi drugą najważniejszą składową pierwszego wrażenia • I choć najmniej ważne – jak wynika z badań – jest to comówimy…. • Również o tym pomówimy

4. JĘZYK GIĘTKI • W kwestiach językowych kluczem do sukcesu jest „spokój w gardle” • Nie bez kozery mówi się przecież potocznie, że • strach ścisnął go za gardło • zdenerwowanie odebrało mu mowę • żołądek podszedł do gardła • dławi go złość itd.

5. JĘZYK GIĘTKI • Psychoterapeuci mówią, że stres gromadzi się w gardle, czyli tu gdzie jest aparat głosowy • Może w bardzo poważnym stopniu utrudnić wystąpienie • Przykre niespodzianki, jakie mogą spotkać mówcę, to najczęściej: • chrypka • brzydko zmieniona barwa głosu • mówienie zbyt wysokie • suchość w ustach • drżenie głosu • niemożność jego wydobycia.

6. JĘZYK GIĘTKI • Objawy te przyczyniają się do pogorszenia naszej samooceny • a w konsekwencji do paniki. • Zaczynamy mówić: • nerwowo • gubimy wątek • mówimy zbyt szybko • pocimy się itp.

7. JĘZYK GIĘTKI • Jak sobie wówczas poradzić? • Należy zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia zdenerwowania. • Być dobrze przygotowanym, wypoczętym, w dobrej kondycji psychofizycznej. • Dbać o dobre oddychanie (dotlenienie i wyciszenie). • W miarę możności przećwiczyć w wyobraźni sytuacje, które mają nastąpić.

8. JĘZYK GIĘTKI • Jeżeli pojawią się niemiłe objawy, należy spróbować • Zmienić wysokość mowy (obniżyć lub podwyższyć) • Zmienić tempo (zwolnić, przyspieszyć, pauzy) • Zmienić siłę głosu (ściszyć, lub bardziej się wysilić) • Zmienić emocje • Dać sobie czas na oddychanie • Zmienić rodzaj ruchu (poruszyć się, zatrzymać) • Zrobić małą przerwę (np. zadając pytanie), aby znaleźć moment dla siebie • Zadbać o komfort słuchaczy (dobra uwaga aktorska: "Zejdź z siebie, zajmij się widzem!").

9. JĘZYK GIĘTKI • Wiadomym jest, że siła głosu wraz z barwą głosu zwana jest „darem natury” • Wiadomo, że dźwięki nieartykułowane (yyy, eee) burzą rytm wypowiedzi • Wiadomo także, że dykcji – czyli wyrazistości i precyzji w kształtowaniu słowa – można się uczyć

10. JĘZYK GIĘTKI • Kilka przykładów ćwiczeń • Czy trzy cytrzystki grają na cytrze, czy jedna gwiżdże a druga łzy trze • Wyindywidualizowany neandertalczyk usatysfakcjonował rozentuzjazmowanego paleoantropologa • Chrząszcz brzmi w trzcinie w Strzebrzeszynie

11. JĘZYK GIĘTKI • Obok dykcji, nauczyć się też można przemawiania do ludzi • Znajomość kilku zasad wystąpień publicznych pomoże opanować tę sztukę • By to się stało, trzeba odpowiedzieć na kilka pytań • Po pierwsze – do kogo kierowane będą moje słowa? • Po drugie - co chcę przekazać słuchaczom? • Po trzecie - co zamierzam przez to osiągnąć?

12. JĘZYK GIĘTKI • Jako, że pamięć bywa zawodna nie próbujmy mówić bez pomocy notatek • Łatwo też pomylić się co do przychylności audytorium • Zawsze lepiej mieć przygotowany szkic awaryjnej wersji prezentacji • Zwiększy to pewność siebie, a zmniejszy tremę.

13. JĘZYK GIĘTKI • Przygotowując tekst przemówienia, ograniczmy się do najwyżej czterech głównych myśli • Możemy rozwijać każdą z nich na tyle szczegółowo, na ile wystarczy czasu i cierpliwości słuchaczy • Nie pozwólmy jednak, aby zbytnie zagłębianie się w szczegóły zepchnęło nas z głównego tematu • Ludzie mają skłonność do traktowania jako najważniejsze tego, co jest przedstawiane w pierwszej kolejności • Warto więc i o tym pamiętać

14. JĘZYK GIĘTKI • Zadbajmy o to, by przemówienie miała wyraźny początek, rozwinięcie i zakończenie. • Początek to określenie tematu przemówienia, powodu spotkania, jego celów. • Środkowa część to czas na omówienie wszystkich istotnych punktów przemówienia • Zakończenie natomiast to podsumowanie najważniejszych spraw i miejsce na pytania z sali.

15. JĘZYK GIĘTKI • Gotowy tekst skróć o połowę!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! • Potem przeczytaj go i skróć jeszcze raz!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! • Wykreśl wszystkie niepotrzebne słowa, sformułowania naukowe, rozwlekłe przykłady. • Uwaga słuchaczy osiąga maksymalny poziom po około 10 minutach od rozpoczęcia spotkania, potem słabnie, by w 30 minucie spaść do poziomu najniższego, a następnie znów rośnie. • Podczas długich wystąpień najważniejsze kwestie najlepiej więc przedstawiać między 5 a 25 minutą, a potem powiedzieć coś dla odprężenia.

16. JĘZYK GIĘTKI • Warto zaplanować dobry początek tzw. „mocne wejście” • Jeżeli spodziewamy się niechęci lub nikłego zainteresowania, spróbujmy przełamać lody, mówiąc coś dowcipnego(ale taktownie i z wyczuciem) • Efektowne natomiast zakończenie utrwali wystąpienie w pamięci odbiorców • Użycie sformułowań: "kończąc...", "podsumowując...", pobudzić można dodatkowo uwagę słuchaczy… • … którzy – daj Boże - zdobędą się na koncentrację jeszcze przez kilka minut.

17. JĘZYK GIĘTKI • Przepis na sukces • powiedz, o czym będziesz mówić • powiedz to • powiedz, o czym mówiłeś • dodaj do tego nieszablonowy wstęp • takie samo zakończenie i… …masz gwarancję, że twoje przemówienie nie wyparuje z głów

18. JĘZYK GIĘTKI • Aby maksymalnie ograniczyć tremę, warto przećwiczyć szczegóły • Warto wiedzieć kto jest organizatorem spotkania • Jak dostać się na jego miejsce i jak wygląda sala • Warto krytycznie ocenić swój wygląd i ubiór dopasowując go do sytuacji • Lepiej zrezygnować z dodatków, które mogłyby rozpraszać słuchaczy (krzykliwe krawaty, biżuteria) • Przed wejściem sprawdzić, czy masz pozapinane wszystkie guziki, czy ubranie i buty są czyste

19. JĘZYK GIĘTKI • Trzeba pilnie obserwować reakcje słuchaczy, dopasowując wystąpienie do ich nastawienia • Jeżeli audytorium nie jest przychylne warto postarać się o rozładowanie sytuacji… • …o stworzenie nastroju wzajemnego szacunku • Pytania z sali to najtrudniejsza część każdego wystąpienia. • Czas na odpowiedź można nieco przeciągnąć, sięgając np. szklankę z wodą, co pomoże też ukryć niepewność. • Jeśli jest potrzeba korzystania z notatek, należy o tym uprzedzić ("to skomplikowana sprawa, żeby nic nie pomylić, pozwolą państwo, że sprawdzę").

20. JĘZYK GIĘTKI • Informacje na wagę złota Planując prezentację, weź pod uwagę: • liczbę uczestników • średnią ich wieku • liczbę kobiet i mężczyzn • wykształcenie słuchaczy, ich znajomość tematu • czy przyszli na spotkanie z własnej woli czy z obowiązku • co ich łączy (społecznie, kulturowo, politycznie) • jakie mogą mieć uprzedzenia • co wiedzą o twojej działalności i przekonaniach.

21. JĘZYK GIĘTKI • 11 przykazań dobrego mówcy • Poświęć wystarczająco dużo czasu na przygotowanie się. (Przyda się również w przyszłości, będziesz miał gotowe przemówienie). • Przeczytaj krytycznie swój tekst. Skróć go maksymalnie, pozostawiając tylko najistotniejsze kwestie. Znaj jednak szczegóły - prawdopodobnie będziesz musiał je wyjaśnić, odpowiadając na pytania z sali. • Poproś kogoś postronnego o ocenę: czy prezentacja jest ciekawa, czy nie za długa, czego brakuje, jakie pytania się nasuwają. Popraw, co trzeba. • Miej zawsze przygotowaną alternatywną wersję wystąpienia, niewymagającą użycia pomocy audiowizualnych. • Bądź wcześniej na miejscu, sprawdź salę.

22. JĘZYK GIĘTKI • Podczas wystąpienia stale kontroluj zainteresowanie słuchaczy - w razie potrzeby zmień tempo lub sposób mówienia, powiedz coś żartobliwego. • Staraj się mówić płynnie, nie trać wątku i nie zagłębiaj się w szczegóły. • Utrzymuj kontakt wzrokowy ze słuchaczami we wszystkich rzędach (o ile to możliwe), nie przemawiaj, a mów do nich. • Na pytania odpowiadaj krótko i treściwie, zachowaj spokój, jeśli są dla ciebie trudne i niewygodne. • Ucz się na każdym spotkaniu - kolejne będą coraz łatwiejsze i przyniosą mniej stresu. • Po wystąpieniu zapytaj o ocenę kogoś, kto nie ma interesu w schlebianiu ci. Następnym razem nie popełnij tych samych błędów.

23. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Paweł Koch