330 likes | 851 Views
METASTAZEKTOMİ. Prof. Dr. Mustafa YÜKSEL Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı. Metastazektomi. Akciğer ,sistemik dolaşım önündeki ilk kapiller ağ o yüzden metastaz sık ( otopsi çalışmalarında KC’den sonra ikinci en sık metastaz yeri )
E N D
METASTAZEKTOMİ Prof. Dr. Mustafa YÜKSEL Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı
Metastazektomi • Akciğer ,sistemik dolaşım önündeki ilk kapiller ağ o yüzden metastaz sık (otopsi çalışmalarında KC’den sonra ikinci en sık metastaz yeri) • En sık hematojen ve lenfojen metastaz • Metastazlı hastaların % 20’sinde akciğer tutulan tek organ
Metastazektomi • Halen, birçok onkolog tarafından bir tümörün akciğer metastazı yapmış olması durumunda hastalık “sistemik hastalık” olarak kabul edilse de “akciğer metastazektomisi” küratif bir cerrahi işlemdir. • Sadece akciğerde metastaz olduğunda soliter veya multiple nodüllerin cerrahi rezeksiyonuyla sürvi anlamlı şekilde uzar. • İlk metastazektomi 1882 Weinlechner göğüs duvarı sarkomu – tek akciğer metastazı
Metastazektomi • Tanı: • Birinci kuşak Toraks BT > 3mm nodül %80 (cerrahide %20 fazla nodül) • IRLM* 40 yıllık multisentrikmetastazektomi araştırmasında; radyolojik değerlendirmede metastaz sayısında doğruluk %61 ameliyatta %25 daha fazla nodül %14 daha az nodül bilateral ameliyatta doğruluk %37 %39 daha fazla nodül *IRLM : InternationalRegistry of LungMetastasis
Metastazektomi • Tanı: • Spiral BT < 3mm nodül Mediastinal LAP ameliyatta %35 daha fazla nodül (Memorial Sloan-Kettering CC) • 16-slice BT daha hassas (yanlış pozitif oranı da fazla) metastaz sayısında doğruluk %41 (North Carolina U) ameliyatta %22 daha fazla nodül %37 yanlış pozitif
Metastazektomi • Doku tanısı: • Soliter nodülde şart! primer tm ayırıcı tanısı • Multiple nodül ?
Metastazektomi Primer tümör odakları: • Epitelyal • Kolorektal • Meme • Böbrek • Sarkom • Osteosarkom • Yumuşak doku • Melanom • Germ hücreli tümörler
Metastazektomi • Metastazektomi için en uygun adaylar: • Sarkomlar • Germ hücreli tümörler • Pediyatrik maligniteler • Epitelyal kanserlerin bir kısmı
Metastazektomi • Preoperatif Evreleme • Lokal nüks yönünden primer odak değerlendirme • Tümör markerları (germ h.li tm, vs) • GIS tümörleri için BT, MRI, endoskopi • Karaciğer USG • Kranial BT / MRI
Metastazektomi • PET > 5mm nodül* sensitivite %87 Mediastinal LAP sensitivite %100 (*boyut için güvenli sınır, makinanın rezolüsyon sınırının 2 katı) • Özellikle epitelyal tümörlerde ekstrapulmoner tutulum ve lokorejiyonel relaps değerlendirilmesinde etkin • PET-CT ?
Metastazektomi • Metastazektomi için koşullar: • Primer tümör kontrol altında olmalı, • Metastaz sadece akciğerle sınırlı olmalı, • Lezyonların tamamı rezeke edilebilir olmalı, • Hastanın pulmoner rezervi yeterli olmalı.
Metastazektomi • Prognostik faktörler: • Primer tümörün histolojik tipi • Komplet rezeksiyon (en önemli prognostik faktör) • Hastalıksız geçen süre (DFI>36 ay iyi prognoz) • Metastaz sayısı (tek metastaz iyi prognoz)
Metastazektomi IRLM* prognostik gruplama sistemi I rezektabl, risk faktörü yok; DFI>36 ay, tek metastaz (61 ay) II rezektabl, 1 risk faktörü; DFI<36 ay veya multiple metastaz III rezektabl, 2 risk faktörü; DFI<36 ay ve multiple metastaz IV anrezektabl (14 ay) *IRLM : International Registry of Lung Metastasis
Metastazektomi • Cerrahi yaklaşım: • Açık Cerrahi Radyolojik görüntüleme tekniklerindeki tüm gelişmelere rağmen açık cerrahi ile ameliyat öncesi saptanandan, sarkomlarda %25 – 35, nonsarkomatöz lezyonlarda %15 daha fazla nodül bulunur. O yüzden tüm akciğerin dikkatli palpasyonu altın standard olarak kabul edilir. • VATS(?) (Memorial Sloan-Kettering CC - torakoskopik metastazektomi sonrası torakotomi ile eksplorasyonda olguların %56’sında ek nodüller)
Metastazektomi • Cerrahi zamanlama: değişken • Primer tümör kontrol altına alındıktan sonra • Senkron metastazlarda önce akciğere müdahale ? (komplet rezeksiyon yapılamazsa primer tümöre yapılacak girişim sınırlanabilir – ampütasyon yerine daha sınırlı rezeksiyon gibi.) • Bilateral multiple metastaz, rezektabilite şüpheli, prognoz kötü ise 2 aylık takipte yeni metastaz gelişmemesi cerrahi kriter olarak kabul edilebilir.
Metastazektomi • Açık Cerrahi: • Torakotomi (tek seans) • Aşamalı bilateraltorakotomi (iki seans) • Sternotomi (tek seans) • Clamshellinsizyonu (tek seans)
Metastazektomi • Rezeksiyon şekli: (1cm marjin ile) • Nodül enükleasyonu / wedge rezeksiyon • Stapler (wedge rezeksiyon) • Koter (enükleasyon) • Lazer (enükleasyon) • RF Ablasyon ? 980 nm diyod kırmızı ışık lazer
Metastazektomi • Lazer metastazektomi: • Daha az kanama • Daha az hava kaçağı • Daha az parankim hasarı • Sütür gerekmediğinden daha kısa süreli işlem
Lazer Metastazektomi Bilateral lazer metastazektomi (26y, mikst germ hücreli tümör)
Metastazektomi • Rezeksiyon şekli: (özel durumlarda) • Santral yerleşimli multiple lezyonlarda veya primer tümörle ayırıcı tanıya gidilemeyen soliter lezyonlarda anatomik segmentektomi veya lobektomi yapılması gerekebilir. • Metastazektomi ile birlikte göğüs duvarı, perikard veya diyaframın anblok rezeksiyonunda da sürvi anlamlı derecede uzar.
Metastazektomi • Lenf nodu diseksiyonu / örneklemesi: • Farklı merkezlerde farklı uygulamalar var. • Rutin mediastinal lenf nodu örneklemesi ? (Avrupa Onkoloji Enstitüsü’nün 388 olguluk 2007 serisinde olguların %20’sinde lenf nodu tutulumu saptanmış. 5 yıllık sürvi N0 olgularda %60, N1 olgularda %17, N2 olgularda %0 olarak hesaplanmış.) • Şüpheli segmental ve hiler lenf nodları örneklenir. • Preoperatif rutin mediastinoskopi yapılmalı mı? • PET-CT’de tutuluma göre tutum belirleme?
Metastazektomi • Sürvi: IRLM(Avrupa ve Kuzey Amerika’daki 18 merkezde 5206 olgu) • Komplet rezeksiyon %88 • 5 yıllık sürvi%36(germ h.litm %68, melanom %21) • 10 yıllık sürvi%26 • 15 yıllık sürvi%22 • Mediansürvi35 ay
Metastazektomi • Rekürrens: • Primer tümör histolojisine bağlı olarak değişik oranlarda • IRLM ortalama %53, ortalama 10 ayda • Sarkom ve melanomda %64 • Germ h.li tümörlerde %26 • İkinci metastazektomide 5 ve 10 yıllık sürviler ilk metastazektomideki oranlara çok yakın
Metastazektomi • Takip: • İlk yıl her ay akciğer grafisi, her 3 ayda BT • 3. yıl sonuna kadar her 3 – 4 ayda akciğer grafisi Sarkomlarda daha yoğun takip • Her 2 – 3 ayda akciğer grafisi • Her 6 ayda BT (en az 5 yıl süreyle)
Metastazektomi • Cevaplanamayan sorular: • Nodal evreleme ? (Sadece epitelyal tümörlerde mi, tümünde mi?) • VATS’in yeri ? (Açık cerrahiye alternatif olabilir mi, hangi olgularda?) • Cerrahi yaklaşım şekli ? (iki aşamalı mı, tek seansta her iki tarafa da mı?)
Marmara Deneyimi • Ocak 1992 – Aralık 2008: • 74 olgu (54 E, 20 K) • 42.2 yaş (15 – 81) • 81 cerrahi girişim
Marmara Deneyimi • Primer tümör lokalizasyonu: • Kemik ve yum.d. sarkomu 16 • Kolon 16 • Testis 15 • Üriner sistem 9 • Meme 6 • Cilt 5 • Akciğer 3 • Endometrium 3 • Larenks 1
Marmara Deneyimi • Cerrahi girişim şekli: • Posterolateral torakotomi 71 (40 sağ, 31 sol) • Sternotomi 4 • VATS 3 • Torakoabdominal yaklaşım 2 • Bilateral torakotomi 1
Marmara Deneyimi • Cerrahi rezeksiyon şekli: • Nodülektomi 39 • Wedge rez. 37 • Lobektomi 4 • Pnömonektomi 1
Marmara Deneyimi • Histopatolojik değerlendirme: • 55 hastada primer malignite ile uyumlu metastaz • 19 hastada çıkartılan nodüllerde maligniteye rastlanmadı
Metastazektomi Doğru hasta seçimi ve özenli cerrahi ile akciğer metastazektomisi yüz güldürücü sürvi katkısı olan hatta kimi zaman primer tümör cerrahisi kadar etkin bir cerrahi girişimdir.