WYPADKI

1. WYPADKI PRZY PRACY mgr Piotr Janczewski

2. Wypadek przy pracy - związek z pracą • USTAWA z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. (Dz.U.02.199.1673) • Art. 3. • 1. Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą: • podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych; • Przykład 1.: • Spawacz w drodze do kiosku przyzakładowego (ok. godziny 13.00) przewrócił • się na chodniku i złamał palec wskazujący ręki prawej. Powodem opuszczenia • miejsca pracy było polecenie przełożonego – brygadzisty dotyczące kupna przez • pracownika gazety w kiosku. (wypadek przy pracy – TAK) • Przykład 2.: • Pracownik za zgodą przełożonego opuszcza stanowisko pracy i w drodze po • kupno gazety przewraca się i doznaje urazu. (wypadek przy pracy – NIE) mgr Piotr Janczewski

3. Wypadek przy pracy - związek z pracą w związku z pracą: 2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia; Przykład 1.: Konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii, (wypadek przy pracy – TAK) Przykład 2.: Portier widząc pracowników prowadzących załadunek towaru postanowił pomóc pracownikom i w czasie wykonywania załadunku upuścił na nogę przedmiot co spowodowało powstanie urazu. (wypadek przy pracy – NIE) mgr Piotr Janczewski

4. Wypadek przy pracy - związek z pracą w związku z pracą: 3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy. Kodeks pracy Art. 22. § 1. (17) Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. § 11. Zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. mgr Piotr Janczewski

5. Wypadek przy pracy - związek z pracą • Związek z pracą zostanie zerwany dopiero wówczas, gdy pracownik bez • usprawiedliwienia wynikającego z obowiązujących przepisów prawa nie • wykonuje pracy w wyznaczonym czasie i miejscu, a w którym pracę powinien • wykonywać, co znajduje uzasadnienie w wyroku SN z 27II1979 r. II PR 16/79 • Wyrok z dnia 7 marca 2006 r. Sąd Najwyższy I UK 127/05 • Samo fizyczne stawienie się w miejscu pracy nie wyczerpuje treści • obowiązku świadczenia pracy, jeżeli pracownik nie jest gotowy do jej • wykonywania. Świadczenie pracy w rozumieniu ustawy wypadkowej nie może • być rozumiane jako samo przebywanie w zakładzie pracy, fizyczna tam • obecność pracownika, ale pozostawanie pracownika w dyspozycji pracodawcy. • Warunkiem pozostawania w dyspozycji pracodawcy jest gotowość pracownika • do pracy – subiektywny zamiar wykonywania pracy i obiektywna możliwość jej • świadczenia. • Nietrzeźwość pracownika wyłącza z istoty rzeczy jego gotowość do • pracy. mgr Piotr Janczewski

6. Wypadek przy pracy – nagłość zdarzenia • W doktrynie i orzecznictwie ukształtowała się zasada, że • określenie: nagłe, czyli nieoczekiwane, niespodziewane • zdarzenie – dotyczy zdarzeniasensu stricto, a nie jego • skutków. Nagłe zdarzenie to także działanie kilkakrotne, • trwające przez pewien okres. Co do ram czasowych • przyjęto jako zasadę dniówkę roboczą, z • uwzględnieniem czasu drogi do pracy i z pracy*. • W. Szubert, Ubezpieczenia wypadkowe w perspektywie rozwojowej, PIP nr 10/50, • Wyrok Sądu Najwyższego z 11VI1976 r. V RN 14/76 mgr Piotr Janczewski

7. Wypadek przy pracy – przyczyna zewnętrzna W uchwale Sądu Najwyższego (nr III PO 15/62, OSNCP 1963 nr 10, poz. 215) stwierdzono , że ,,dla uznania zdarzenia za wypadek przy pracy wystarcza, jeżeli zostanie wykazane, że bez czynnika zewnętrznego nie doszło do skutku”. O przyczynie zewnętrznej nagłego zdarzenia możemy mówić wówczas, gdy praca jest jego źródłem. Przyczynami zewnętrznymi mogą być: nieproporcjonalny wysiłek pracownika w stosunku do wykonywanej pracy przy wątpliwym zdrowiu albo wywołanie stresu stanowiącego istotną przyczynę powstania zawału serca, praca w godzinach nadliczbowych, gdy według opinii lekarskiej i innych biegłych sądowych okaże się, że jej rodzaj i warunki zatrudnienia wpłynęły w sposób istotny na pogorszenie się samoistnego schorzenia, doprowadzając do wypadku pracownika, co w następstwie spowodowało uszczerbek na zdrowiu. (Wyrok Sądu Najwyższego z 24.06.1977 r. cyt. T. Szymanek, W. Zarychta, Wypadki przy pracy i dochodzenie roszczeń, Wydawnictwo Zrzeszenia Prawników Polskich, Warszawa 2004 r. s. 45) mgr Piotr Janczewski

8. Uraz • "uraz" - uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego mgr Piotr Janczewski

9. Wypadek przy pracy- klasyfikacja wypadku • 4. Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku. • 5. Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała. • 6. Za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby. mgr Piotr Janczewski

10. Wypadek przy pracy- klasyfikacja wypadku • Trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała. • Z Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Śląskiej Akademii Medycznej w • Katowicach Kierownik: prof. dr hab. n. med. Zofia Olszowy • „Trwałe, istotne zeszpecenie” w opinii autorów, to takie obrażenia ciała, które • muszą u osób drugich powodować uczucie wstrętu, odrazy, negatywnych • doznań estetycznych, gdzie istotny jest pierwotny charakter zaistniałego skutku • (kategoria ta powinna być rozważana bez względu na możliwości • terapeutyczne, jakie niesie ze sobą współczesna medycyna) oraz gdzie wiek, • płeć i wykonywany zawód nie powinny mieć wpływu na przyjęcie tej • kwalifikacji. mgr Piotr Janczewski

11. Konsekwencje prawne • Kodeks karny • Art. 156. § 1. (65) Kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci: • 1) pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia, • 2) innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej albo znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała, • podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. • § 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, • podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. • § 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 jest śmierć człowieka, sprawca • podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. mgr Piotr Janczewski

12. Konsekwencje prawne Art. 220. § 1. Kto, będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. § 3. Nie podlega karze sprawca, który dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo. Art. 221. Kto wbrew obowiązkowi nie zawiadamia w terminie właściwego organu o wypadku przy pracy lub chorobie zawodowej albo nie sporządza lub nie przedstawia wymaganej dokumentacji, podlega grzywnie do 180 stawek dziennych albo karze ograniczenia wolności. mgr Piotr Janczewski

13. Konsekwencje prawne • ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie • ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy. (Dz.U.09.105.870) • §15. Protokół powypadkowy dotyczący wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych, zawierający ustalenia naruszające uprawnienia pracownika albo nieprawidłowe wnioski profilaktyczne, może być zwrócony pracodawcy przez właściwego inspektora pracy, z uzasadnionym wnioskiem o ponowne ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku. ….. USTAWA z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. (Dz.U.02.199.1673) • Art. 35. Jeżeli w czasie kontroli przeprowadzanych u płatników składek inspektorzy pracy stwierdzą podanie nieprawidłowych danych, o których mowa w art. 31 ust. 6, informują o tym Zakład podając równocześnie prawidłowe dane. • Art. 36. 1. Inspektor pracy może wystąpić do jednostki organizacyjnej Zakładu właściwej ze względu na siedzibę płatnika składek z wnioskiem o podwyższenie płatnikowi składek, u którego w czasie dwóch kolejnych kontroli stwierdzono rażące naruszenie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, o 100% stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalanej na najbliższy rok składkowy. mgr Piotr Janczewski

14. Konsekwencje prawne Kodeks pracy Art. 283. (300)§ 1. Kto, będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł. § 2. Tej samej karze podlega, kto: …………… 6) wbrew obowiązkowi nie zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy, prokuratora lub innego właściwego organu o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy, nie zgłasza choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę, nie ujawnia wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, albo przedstawia niezgodne z prawdą informacje, dowody lub dokumenty dotyczące takich wypadków i chorób, mgr Piotr Janczewski

15. Rodzaje świadczeń Ustawa o ubezpieczeniu społecznym ……. Art. 6. 1. Z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują następujące świadczenia: 1) "zasiłek chorobowy" - dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową; 2) "świadczenie rehabilitacyjne" - dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy; 3) "zasiłek wyrównawczy" - dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu; 4) "jednorazowe odszkodowanie" - dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu; 5) "jednorazowe odszkodowanie" - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty; 6) "renta z tytułu niezdolności do pracy" - dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej; 7) "renta szkoleniowa" - dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową; 8) "renta rodzinna" - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej; 9) "dodatek do renty rodzinnej" - dla sieroty zupełnej; 10) dodatek pielęgnacyjny; 11) pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą. mgr Piotr Janczewski

16. Kodeks cywilny – naprawienie szkody Kodeks cywilny Art. 444. § 1. W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. § 2. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. § 3. Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu może być przyznana renta tymczasowa. mgr Piotr Janczewski

17. Koniec • Opracował: • mgr Piotr Janczewski • 663 207 255 • janczewskip@wp.pl mgr Piotr Janczewski