1 / 35

NORMAL FİZYOLOJİK KOŞULLAR altında meydana gelen bir hücre ölüm modelidir

Apoptosis (apo-ptosis) Yrd. Doç. Dr. İzzet YEL K OVAN yelkovan@cumhuriyet.edu.tr Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD. APOPTOSIS. NORMAL FİZYOLOJİK KOŞULLAR altında meydana gelen bir hücre ölüm modelidir E ksilme/eksiltme ölümüdür “falling off” Programlıdır ‘’ programmed cell death ’’

otto
Download Presentation

NORMAL FİZYOLOJİK KOŞULLAR altında meydana gelen bir hücre ölüm modelidir

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Apoptosis(apo-ptosis)Yrd. Doç. Dr. İzzet YELKOVANyelkovan@cumhuriyet.edu.trTıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD

  2. APOPTOSIS • NORMAL FİZYOLOJİK KOŞULLAR altında meydana gelen bir hücre ölüm modelidir • Eksilme/eksiltmeölümüdür“falling off” • Programlıdır ‘’programmed cell death’’ • adaptif bir özel mekanizmadır • discrete phenomena • Aktif bir süreçtir(process) • ATP gerektiren olaylar zinciridir

  3. NEKROSIS • Patolojik hücre ölümüdür • Fizyolojik şartlardaki aşırı/beklenmeyen(ekstrem) değişikliklerden dolayı ölüm • Örneğin: hypoxia, fiziksel trauma, toksik kimyasallar, infeksiyonlar • Hedef çoğunlukla mitokondriler, DNA ya da Membranlar • Uncontrolled generation of ROS • Inflamasyon (ağrı, kızarıklık, kabarıklık, yara izi, vb.)

  4. Apoptosis nerelerdedir ? • normal hücre turnover’i • doku homeostasisi • embryogenesis • immun toleransın induksiyonuvedevamlılığı • Sinir sisteminingelişimi • endokrin aracılı doku atrofisi

  5. Fizyolojik Önemleri APOPTOSIS NEKROSIS • en çok fizyolojik uyarımlar aracılığı ile stimule edilir • büyüme faktörlerinin yokluğu • hücresel stres • T-cell hedeflemesi • viralinduksiyon • kimyasal indüksiyon • fizyolojik olmayan uyarımlar nedeniyle • komplement atakları • litik viruslar • fiziksel travmalar • hypoxia/ischemia • metabolikzehirlenmeler

  6. HistolojikÖzellikler APOPTOSIS NEKROSIS • Hücreleri tek tek ve dağınık dağılım ile etkiler • inflammation yoktur (zira apoptoz parçacıkları fagositoz ile uzaklaştırılır) • Genellikle bitişik hücreleri etkiler • inflamasyonvardır

  7. NEKROSIS APOPTOSIS

  8. MorfolojikÖzellikler APOPTOSIS NEKROSIS • sitoplazmanın ve mitekondrilerin hacimce büyümeleri (Na & su girişi) • membran bütünlüğününkaybolması • vezikül oluşumu yok • Çekirdeğin yoğunlaşması ve sitoplazmanın büzülmesi • membranda kabarcıklanmalar • membrana tutunmuş vesiküllerin ortaya çıkması

  9. Biyokimyasal Özellikler APOPTOSIS NEKROSIS • caspase’lar (kaspaz) & Ca-bağımlı endonukleazlar gibi özel enzimler ile aktivasyon • ATP gereksinilir • iyon homeostasisi yok • litik enzimler serbest kalır ve zarar verirler • no enerji

  10. Morfolojik Özellikler APOPTOSIS NEKROSIS • organeller ve mitokondriler bozulmaz • Hücreler daha küçük parçalara bölünürler • Kromatin kondanse olur ve sınırları kaybolur • organellerin oluşturduğu bütünlük bozulur • tamamen lizize uğrar vehücre içerikleri dökülür • kromatin parçalanır vekondanse olur

  11. APOPTOSIS • PROTEAZLAR - KASPAZLAR • moleküler giyotinler • büyük bir aile – memeli sistemlerinde 14 elemanı var • aktivasyon için özel bir şekilde kesim gerekir • sistein proteazlar, hedef proteinleri Asp birimlerinden keserler • C-ASP-AZ

  12. APOPTOSIS • KASPAZLAR: Etki MEKANIZMALARI • komşu hücreler ile olan bağlantıları keser • hücre iskeleti yeniden organize olur (transglutaminazlar) • endonukleazlar aktive olur (DNA fragmentation) • nukleer lamina çözünür (condensation) • fagositosis için özel sinyaller üretilir (PS) • metabolik işlevlerin sonlandırılması için özel hedef proteinler aktive edilir

  13. FasL FasL FasL-R olgun FasL-R olgunlaşmamış Kaspaz Aktivasyonu ile sinyal cascade & Downstream mesajlar APOPTOSIS: T-hücresi’nin kendini yıkımı T-hücre plasma membranı

  14. Hücresel Değişiklikler / Sonuçlar APAF-1 Cyt.c Mito-kondria proCASP 9 CASP 8 CASP 9 CASP 6 CASP 3 CASP 7 AMPLIFIKASYON Apoptosis KASPAZ CASCADE Plasma Membranı

  15. Apoptotik Sinyalde Mitokondrilerin Rolü

  16. RB Tumor Suppressor proteini ve DNA hasarına bağlı Hücre döngüsü Checkpoint sinyal kontrolü

  17. APOPTOZİSİN REGÜLASYONU

  18. Apoptosis’in Aktivasyonu ve İnhibisyonu SIGMA-ALDRICH

  19. APOPTOSIS • Bcl-2 AİLESİ • Pro- ve anti-apoptotik proteinler • Bcl-2 Homology domainleri içerirler (BH 1-4) • BAX: pro-apoptotik protein, mitokondrilerden sitokrom c’nin salınmasını sağlarlar • Bcl-2 protein: anti-apoptotik protein, sitokrom c’nin salınmasını ve APAF-1’inaktivasyonunu inhibe eder.

  20. APOPTOSIS APOPTOSIS Bax/Bcl-2 CASP 9 ProCASP 9 APAF-1 Cyt. c Bcl-2 Bax Mitokondrial Dış Membrane Cyt. c

  21. Bcl-2 Bcl-2 Bcl-2 Bax Bax Bax APOPTOSIS Hayatta Kalım Survival Bax/Bcl-2 Apoptosis

  22. AKT Signaling Pathway

  23. p53 Checkpoint p53 Checkpoint APOPTOSIS P53 – GENOMUN GARDİYANI M G0 G2 G1 S

  24. Tutukluluk/Tamir G1/S G2 DNA Hasarı Hasara Yanıt p53 Apoptosis via p21 APOPTOSIS P53 – GENOMUN GARDİYANI • p53 apoptosisi indüklerse • çok yüksek düzeyde ifade edilir - DNA hasarı çok olur • Hücre S-fazını tamamlar (DNA replicated)

  25. Bcl-2 Bcl-2 BAD Bax Bax APOPTOSIS • Bcl-2 ailesi üyesi BAD proteini • Fosforile edilmediğinde Pro-apoptotik • anti-apoptotik Bcl-2 aile üyeleriniinhibe eder • hücreyi apoptoza duyarlı hale getirir • Fosforile edildiğindeInaktif‘dir

  26. APOPTOSIS ve Ötesindekiler • HiPER-AKTIVASYON • nörodejeneratifhastalıklar (Parkinson’s ve Alzheimer’s hastalığı) • ischemia-reperfuzyon incinmeleri • Şeker, immun yetmezlik hastalıkları (AIDS) • BASKILANMASI • KANSER • Otoimmun HASTALIKLAR

  27. APOPTOSIS NEKROSIS APOPTOSIS

  28. APOPTOSIS NEKROSIS APOPTOSIS

More Related