Ψυχοακουστική Διαταραχές επικοινωνίας

1. ΨυχοακουστικήΔιαταραχές επικοινωνίας Ηλιάδου Θ. Βασιλική Λέκτορας Ψυχοακουστικής & Νευρο-ωτολογίας

2. Παραδείγματα αντίληψης ομιλίας • Τι στοιχεία προκύπτουν 1. Νόημα φράσης 2. Ποιος την εκφέρει (άνδρας/γυναίκα/παιδί) 3. Πώς την εκφέρει (κατάφαση/ερώτηση) 4. Συνθήκες όπου ακούγεται η φράση (ησυχία/θόρυβος) 5. Ακούγεται καθαρά (ναι/όχι)

3. Αντίληψη ομιλίας σε θόρυβο • Είδος θορύβου • Διακριτική ικανότητα ατόμου • Καθαρή άρθρωση

4. Αντίληψη ομιλίας • Ανώτερες γνωστικές λειτουργίες • Ψυχική Διάθεση • Καθημερινός προφορικός λόγος – Καθαρή ομιλία ανάγνωσης

5. Αντίληψη ομιλίας • Η ομιλία είναι ένα πολύπλοκο ακουστικό σήμα. Οι εναλλαγές συχνοτήτων και εντάσεων είναι ταχύτατες. • Η ρέουσα καθημερινή ομιλία σε κάθε γλώσσα έχει ταχύτητα κατά μέσο όρο περίπου 125 με 180 λέξεις το λεπτό. Η ομιλία είναι συνεχόμενη χωρίς κενά ανάμεσα στις λέξεις. • Οιλέξειςστηνομιλίαείναισυνεχόμενεςκαιδενδιαχωρίζονταιμεκενάοπωςστο γραπτόλόγο.

6. Από την εκφορά στην αντίληψη • Αν κάθε διακριτός ήχος στην ομιλία (φώνημα) συσχετίζονταν με ένα σταθερό ακουστικό μοτίβο (pattern) η αντίληψη της ομιλίας θα ήταν ξεκάθαρη. Δεν υπάρχει τέτοια αντιστοιχία. • Κάθε φώνημα έχει μεταβαλλόμενα ακουστικά χαρακτηριστικά με βάση το τι προφέρεται πριν και τι μετά από αυτό.

7. Μεταβαλλόμενα ακουστικά χαρακτηριστικά φωνηέντων

8. Τα μεταβαλλόμενα στοιχεία της ομιλίας • Διαφορές από άτομο σε άτομο • Διαφορές στο ίδιο άτομο • Διαφορές ως προς την προσωδία • Διαφορές ως προς την ταχύτητα

9. Ποια τα σταθερά στοιχεία που οδηγούν στην κατανόηση της ομιλίας; • Θεωρίες για την αντίληψη της ομιλίας • Κοινό στοιχείο η σημασία του ακουστικού σήματος. Διαχωρισμός με βάση την αντίληψη από κάτω προς τα πάνω, από πάνω προς τα κάτω και αλληλεπίδραση των 2 μοντέλων αντίληψης

10. Προσωδία • Όλα τα χαρακτηριστικά της ομιλίας που διέπουν μια φράση και με τα οποία γίνεται αντιληπτή η κατάφαση, η ερώτηση, η ειρωνεία, η έμφαση, η συναισθηματική φόρτιση. • Η μουσικότητα της ομιλίας. • Χαρακτηριστικό που τονίζει την μη λεκτική προσέγγιση στην αντίληψη της ομιλίας. • Βασικό χαρακτηριστικό η φράση και όχι η λέξη.

11. Ψυχοακουστική • Αντίληψη ήχων • Αντίληψη ομιλίας • Αντίληψη του κόσμου γύρω μας (αίσθηση ακοής-άλλες αισθήσεις)

12. Γιατί τόση έμφαση στο τι ακούμε; • H ακοή διαμορφώνει την αντίληψη μας για τον κόσμο που μας περιβάλλει • Όραση, όσφρηση, αφή, γεύση; • Τι το ιδιαίτερο έχει η ακοή;

13. Ακοή-Διαμορφώνει την ομιλία Αναπτυξιακά: • παιδιά που δεν ακούν δεν μπορούν να μάθουν να μιλούν • Παιδιά με προβλήματα ακοής (μέσο αυτί- ιάσιμα) μπορεί να μιλούν λέγοντας τα μισά των λέξεων! • Ενήλικες που μετά από κάποιο τροχαίο χάνουν την ακοή τους σε βαθμό κώφωσης πρέπει έγκαιρα να χειρουργηθούν

14. Ακοή-Διαμορφώνει την ομιλία • Ενήλικες με βαρηκοΐα δεν παρουσιάζουν διαταραχές ομιλίας • Δυνατόν να παρουσιάζουν διαταραχές επικοινωνίας • Μη σωστή αντίληψη της προσωδίας

15. Διαταραχές Ακουστικής Επεξεργασίας • Ακουστική αντίληψη σε θόρυβο • Παιδιά με μαθησιακά προβλήματα • Ενήλικες μετά από τροχαίο

16. Ομιλία • Τρόπος ομιλίας • Έμφαση • Ειρωνεία • Άλλα λέμε και άλλα εννοούμε

17. Διαταραχές στην ομιλία • Περιεχόμενο • Έμφαση • Συναισθηματική κατάσταση • Μη φυσιολογική διακύμανση της φωνής

18. Διαταραχές ομιλίας • Σχιζοφρένεια • Διπολική διαταραχή • Κατάθλιψη • Διάγνωση • Δείκτης κλινικής αλλαγής • Έναρξη αποκατάστασης μετά την αγωγή

19. Αντίληψη του ήχου • Ακουστικά χαρακτηριστικά ήχου • Ανατομοφυσιολογία του ακουστικού συστήματος • Είδος ήχου • Ενδιαφέρον • Προσοχή • Ψυχική διάθεση

20. Πώς ακούμε; Γ Λ Ω Σ Σ Α Ο Ρ Α Σ Η Μ Ν Η Μ Η AKOH Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η

21. Τι είναι ήχος; • Διακυμάνσεις στην πίεση του αέρα (μετακίνηση των μορίων του αέρα) • Συχνότητα: ο ρυθμός των διακυμάνσεων

22. Ακουστικά χαρακτηριστικά ήχου • Συχνότητα Ύψος • Ένταση Ακουστότητα • Μήκος Διάρκεια Ψυχοακουστικά χαρακτηριστικά ήχου

23. Είδος ήχου • Απλοί ήχοι: κορνάρισμα, γάβγισμα σκύλου • Ομιλία: σύνθετοι ήχοι, ιδιαίτερα πολύπλοκοι με αυξομειώσεις εντάσεων και διαφορετικές συχνότητες σε ταχύτατες εναλλαγές ως προς τον χρόνο ιδιαίτερα χρήσιμη στη καθημερινή ζωή • Μουσική χρησιμότητα ανάλογα με την ενασχόληση (επαγγελματική ή μη)

24. Ενδιαφέρον • Με βάση τη σημαντικότητα (ομιλία για την ανθρώπινη κοινωνία) • Με βάση τα ενδιαφέροντα • Με βάση το πόσο κάτι κεντρίζει το ενδιαφέρον • Κίνητρο • Τρόπος παρουσίασης

25. Προσοχή • Ήχος-ομιλία σε ησυχία • Ήχος-ομιλία σε θόρυβο • Ήχος-ομιλία σε θόρυβο ομιλίας ενός ατόμου • Ήχος-ομιλία σε θόρυβο ομιλίας πολλών ατόμων • Ηθελημένη ή αυτόματη (pre-attentive)

26. Ψυχική διάθεση • Χαμηλός σύντομος ήχος (το αν κάποιος θα τρομάξει ή θα τον αγνοήσει) • Φράση που μας απευθύνει κάποιος (η ερμηνεία της προσωδίας, του τρόπου με τον οποίο μας ειπώθηκε) • Δυνατόν να επηρεάσει την αντίληψη των ακουστικών ερεθισμάτων

27. Εμβοές-ακουστικές ψευδαισθήσεις • Παραδείγματα περιγραφής εμβοών • Παραδείγματα περιγραφής ακουστικών ψευδαισθήσεων

28. Σχιζοφρένεια • Υπάρχει συσχέτιση των ακουστικών ψευδαισθήσεων με διαταραχή στην κεντρική ακουστική οδό; • Καταστροφή μετά από ακουστικό τραύμα των τριχωτών κυττάρων του έσω ωτός προκαλεί ‘σφύριγμα’ στ’ αυτιά.

29. Κεντρική ακουστική οδός • Υπέρ-πληθώρα νευρικών ινών • Μεταφορά υπέρ-πληθώρας ακουστικών πληροφοριών • Κάθε ανατομικός σχηματισμός εκτελεί περισσότερες από μία λειτουργίες • Κάθε λειτουργία (ακουστικής επεξεργασίας) επιτελείται από περισσότερους από έναν ανατομικό σχηματισμό.

30. Ηχοκάλυψη ομιλίας • Ενεργητική ηχοκάλυψη - περιφερικό ακουστικό σύστημα (S/N σε κάποιο συγκεκριμένο τμήμα ομιλίας που περιέχει σημαντικά ακουστικά χαρακτηριστικά, μεγαλύτερη ηχοκάλυψη όταν ο ήχος κάλυψης ΔΙΑΡΚΕΙ περισσότερο) • Ηχοκάλυψη πληροφορίας – ομιλία στόχος & ήχος κάλυψης της ομιλίας (ΚΑΝΣ- μέγιστη ηχοκάλυψη ομιλία ατόμων του ίδιου φύλου και ίδιας έντασης)

31. Το φαινόμενο Lombard • Άτομα που προσποιούνται κώφωση αλλάζουν την ένταση, το φάσμα των διαμορφωτών συχνοτήτων και τη διάρκεια της ομιλίας τους όταν τους δοθεί ήχος-θόρυβος στο αυτί που ‘δεν ακούει’. • Αυτό που ακούμε επηρεάζει την εκφορά της ομιλίας μας.

32. Ακουστική επεξεργασία • bottom-up • Top-down