Kennissystemen

1. Kennissystemen

2. Kennissystemen (2L340) • Docent: Dr. Alexander Serebrenik (a.serebrenik@tue.nl) • 3 studiepunten • 3 * 28 = 84 uur • Frontaal: 2 * 12 = 24 uur • Zelfstudie en opdrachten: 60 uur • Lessen: dinsdag 1-2 uur • Spreekuur: op afspraak • Boeken etc.: zie http://www.win.tue.nl/~aserebre/ks/

3. Huisregels • Vragen staat vrij • Huiswerk • Opdrachten Vlugge Vraag

4. Huiswerk en opdrachten

5. Kennissystemen

6. 23 oktober 2006 Potentially fatal heart conditions missed 'all the time' 22 juni 2001 Only three out of 32 ambulance services reached patients within the 8 minute target • Beslissingen moeten juist zijn… • … en moeten snel genomen worden 18 mei 2005 98,000 Americans still die each year because of medical errors

7. Kennissystemen helpen om betere beslissingen te nemen!

9. Kennissystemen in de industrie

10. Voordelen van kennissystemen voor de industrie • Beslissingen worden sneller genomen • Betere beslissingen worden genomen • Gebruik op verre locaties • Combineer kennis van verschillende experts • Betere productiviteit Martin et al. 1996

11. Dus… • Kennissystemen helpen om betere beslissingen te nemen!

12. Bouwen van een kennissysteem Praktijk Theorie Inleiding

13. Kennissystemen kunnen zowel analytische als synthetische opdrachten aan!

14. Bijvoorbeeld… opstellen van de vluchtendienstregeling ontwikkeling van marketing-strategieën • inplannen van papierproductie voor de Tomakomai molen beslissingsondersteuning voor ambulances

15. Opdracht Analytische opdracht Synthetische opdracht Voorspelling Ontwerp Controle Beoordeling Plannen Werkverdeling Diagnose Modelleren Classificatie Roostersopstellen Speel, et al, 2001 (aangepast)

16. Oplossing

17. Vlugge Vraag Welke opdracht voert de WhaleWatcher uit?

18. Symptomen Diagnose onder het vergrootglas Welke ziektes zijn er? Welke ziekte heeft dergelijke symptomen? Verwerven Welke symptomen zijn er? Redeneren Wat is de relatie tussen ziektes en symptomen? Verifieer

19. Redeneren Verwerven Voorstellen Gebruiken Kennissystemen onder het

20. Kennissysteem Softwaresysteem, die kennis verwerft, op een expliciete manier voorstelt, over deze kennis redeneert en gebruikt om een opdracht uit te voeren.

21. Kennis • Kennissystemen leggen nadruk op kennis. • Wat is kennis? • Gegevens: …---… • “ruwe signalen” • Informatie: SOS • Gegevens + betekenis in een context • Kennis: Noodsein • Informatie + opzet • Kan gebruikt worden om een actie te ondernemen (reddingsactie)

22. Vlugge Vraag Telefoonboek bevat: gegevens informatie kennis

23. Kennissysteem vs Expertsysteem • Expertsystemen • Oude naam van kennissystemen • Doel: computer moet een expert vervangen • Maar… • Te ambitieus • Doel nu: experts in hun werk ondersteunen

24. Redeneren Verwerven Voorstellen Gebruiken Demo: Mondrianonder het • Welke van de vier activiteiten (verwerven, voorstellen, redeneren, gebruiken) komen aan bod in de video?

25. Redeneren Verwerven Voorstellen Demo: Mondrianonder het Antwoorden

26. Tot 10 april Opdracht 0 • Kies een KS beschikbaar on-line • Welke opdrachten voert het KS uit? • Hoe wordt kennis verworven, beredeneerd en gebruikt? • Was KS een geschikte oplossing voor het probleem? Waarom ja of nee? • Sleutelwoorden: expert system, knowledge-based system, decision support, planning, scheduling, classification HG 5.91

27. Bouwen van een kennissysteem Praktijk Theorie Wanneer en hoe bouw ik een kennissysteem? Inleiding • Hoe kan ik kennis verwerven? • Hoe stel ik mijn kennis voor? • Hoe kan een computer over deze kennis redeneren? • Hoe kan deze kennis gebruikt worden om een opdracht uit te voeren? Kennissystemen: wat, waarom en welke?

28. Succesvolle kennissystemen benaderen de juiste problemen, betrekken de juiste mensen, en hanteren de juiste architectuur.

29. Juiste problemen?

30. Vlugge Vraag • Wel of geen kennissysteem voor • Een communicatieprotocol • Muziekaanbeveler

31. Bouwen van een kennissysteem • Wie is betrokken? • Rollen in het totstandkomen van het systeem • Hoe? • Architecturale modellen

32. Rollen Verwerft kennis van Bestuurt Verwerft kennis van Kennis manager Specialist (expert) Kennisingenieur Levert de kennisvoorstellingen op Valideert • Bepaalt de kennis strategie • Initieert projecten • Verspreidt kennis KS Bestuurt Gebruikt Projectmanager Ontwerpt en ontwikkelt Schreiber, et al, 2000 (aangepast) Kennisgebruiker Ontwikkelaar

33. Architectuur: 4 activiteiten = 4 onderdelen Redeneer- module(s) • Scheiding tussen het redeneren en de kennis • Andere redeneermodule bij hetzelfde kennisbank • Andere kennisbank bij hetzelfde redeneermodule Verwerf- module(s) Kennisbank(en) Gebruiken

34. Vlugge Vraag • Andere redeneermodule bij hetzelfde kennisbank • Waarom hebben we zo’n functionaliteit nodig?

35. Wat hebben we gezien? • Wat is een kennissysteem? • Welke taken kunnen de kennissystemen aan? • Wanneer bouw je (g)een kennissysteem? • Wat zijn de voornaamste activiteiten omtrent kennis? • Een kennissysteem bouwen?

36. Wat hebben we geleerd? • Betere beslissingen • Analytische en synthetische opdrachten! • Verwerven, stellenvoor, redeneren en gebruiken. • Juiste problemen, mensen, en architectuur

38. Voorstellen Voorstellen: WYSIWYM UI Voorstelling van kennis

39. Voorstellen Voorstellen: WYSIWYM UI Voorstelling van kennis

40. Voorstellen Voorstellen: WYSIWYM Voorstelling van kennis

41. Voorstelling van kennis