Elementy oceniania kształtującego na lekcjach historii

1. Elementy oceniania kształtującego na lekcjach historii Wiosenne Spotkania Metodyczne, Wodzisław Śl. 7 kwietnia 2014 r.Marcin Kopczyński, doradca metodyczny historii i wos

2. Elementy oceniania kształtującego Cel szkolenia: • charakterystyka oceniania kształtującego • usprawnienie oceniania poprzez stosowanie elementów oceniania kształtującego w procesie dydaktycznym

3. Elementy oceniania kształtującego Ocenianie kształtujące: • służy poprawie procesu kształcenia poprzez przekazanie informacji zwrotnej, która pomaga uczniowi uczyć się • to nowa koncepcja, ale bazująca na elementach stosowanych w tradycyjnych modelach oceniania (ocenianie to proces, ocenianie to informacja zwrotna pomagająca uczniowi samodzielnie planować swój rozwój)

4. Wskazuje, czego uczeń nie umie Nie przewiduje ocen (jedynie informację zwrotną) Jest procesem ciągłym Informuje, gdzie aktualnie uczeń się znajduje Ustala poziom wiedzy – ndst Polega na stosowaniu ocen (ocena wyrażona stopniem) Służy podsumowaniu procesu Mówi o przeszłych osiągnięciach Różnice między ocenianiem kształtującym, a ocenianiem sumującym:

5. Elementy oceniania kształtującego • Ocenianie kształtujące, a polski system oświaty: • przepisy wymagają od nauczyciela wystawiania ocen • O. K. rozmija się ze specyfiką egzaminów zewnętrznych, których celem jest podsumowanie procesu nauczania • ocenianie kształtujące nie zakłada likwidacji oceny sumującej • obowiązkiem nauczyciela jest szukanie optymalnych rozwiązań w zakresie oceniania wewnątrzszkolnego (prawo oświatowe daje możliwość wykorzystywania elementów oceniania kształtującego)

6. Elementy oceniania kształtującego • Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem?

7. Elementy oceniania kształtującego • Wybrane elementy oceniania kształtującego

8. Elementy oceniania kształtującego • Atmosfera sprzyjająca uczeniu się, to taka, w której: • docenia się starania ucznia, a nie rezultat jego pracy • nauczyciel jest sojusznikiem, a nie wrogiem • nie chodzi o przyłapanie ucznia na niewiedzy, lecz przekazaniu mu informacji o tym, co osiągnął i nad czym musi popracować - uczniowie nie rywalizują ze sobą

9. Elementy oceniania kształtującego • Cele lekcji to nic innego jak pytania: dlaczego tego uczę, co chcę osiągnąć i po co? • ustalenie celu lekcji i przekazanie go uczniowi podnosi efektywność nauczania (uczeń wie, co ważne, bierze współodpowiedzialność, wie, na czym się skupić) • cel to nie charakterystyka danej partii materiału (temat), lecz określone wiadomości i umiejętności (efekt) • warto wskazać związek danej wiedzy z rzeczywistością, jej praktyczne zastosowanie • zaleca się formułować cel lekcji językiem ucznia

10. Elementy oceniania kształtującego • Przykład: Temat: Kryzys demokracji w Europie Zachodniej. Cel: Uczeń charakteryzuje okoliczności dojścia do władzy Hitlera i Mussoliniego. Cel dla ucznia: Po lekcji będziesz wiedział, w jaki sposób Mussolini i Hitler przejęli rządy w swoich państwach. Temat: Polacy wobec zaborców w drugiej połowie XIX w. Cel: Uczeń ocenia polityczne koncepcje nurtu insurekcyjnego oraz nurtu realizmu politycznego w XIX w. Celdla ucznia: Po lekcji będziesz potrafił wyrazić opinię, jaka taktyka mogła przynieść Polakom więcej korzyści: zbrojne powstania przeciwko zaborcom, czy współpraca z nimi

11. Elementy oceniania kształtującego • Ćwiczenie 1 Do zaproponowanych tematów lekcji ustal cel lekcji oraz sformułuj go językiem ucznia

12. Elementy oceniania kształtującego • Zasady oceniania: • nauczyciel informuje uczniów, na co będzie zwracał uwagę, co będzie oceniał, czego uczniowie mają się nauczyć • nauczyciel ustala zakres wiadomości i umiejętności: zna (powtórzy), rozumie (omówi samodzielnie), stosuje (posługuje się) • nauczyciel ocenia tylko to, co zostało zapowiedziane • nie należy łączyć oceny sumującej, z oceną kształtującą w tym samym czasie

13. Elementy oceniania kształtującego • Przykład: • Cel: uczeń charakteryzuje specyfikę działań wojennych podczas I wojny światowej • Na co zwracam uwagę: uczeń zna pojęcie wojna pozycyjna, wymienia trzy nowe rodzaje broni użyte podczas walk, ocenia wpływ nowych środków technicznych na przebieg walk, dowodzi, że I wojna światowa miała charakter „wojny totalnej” • Nie: będę pytał o zjazd gnieźnieński • Tak: data roczna zjazdu, oficjalny powód wizyty Ottona III, gdzie powstały biskupstwa, lokalizacja na mapie

14. Elementy oceniania kształtującego • Pytania kluczowe: • pokazują szerszą perspektywę • są ściśle związane z celem lekcji • mają spowodować zainteresowanie ucznia tematem • pytanie kluczowe nie sprawdza wiedzy, tylko inspiruje, skłania do zaangażowania w lekcję

15. Elementy oceniania kształtującego Przykład: • Cel: Uczeń charakteryzuje okoliczności dojścia do władzy Hitlera i Mussoliniego. • Pytanie kluczowe: Czy Hitler musiał użyć siły, by przejąć władzę w Niemczech? • Cel: charakteryzuje główne kierunki polskiej polityki zagranicznej w latach międzywojennych • Pytanie kluczowe: Czy zastanawialiście się, co by było, gdyby Polska wspólnie z III Rzeszą zaatakowała Związek Radziecki?

16. Elementy oceniania kształtującego • Jak robią to inni: • Taka wojna jest możliwa. A Polska kupuje używane czołgi. • Najpierw są, a później ich nie ma. Znikające piersi Marii Sadowskiej. • 3200 emerytury miesięcznie. Emerycie, sprawdź, co musisz zrobić… • Kiedy Polak był Putinem. • Sanepid ostrzega: pozbądź się tych produktów.

17. Elementy oceniania kształtującego • Ćwiczenie 2 Do zaproponowanych celów lekcji stwórz pytania kluczowe, które zaintrygują ucznia tematem zajęć

18. Elementy oceniania kształtującego • Techniki zadawania pytań: • wydłużenie czasu na odpowiedź – optymalnie 3 minuty (dzięki temu odpowiedzi są rozbudowane i bardziej treściwe, uczniowie śmielej odpowiadają, bo mieli czas się przygotować, każdy uczeń mobilizuje się) • nie należy wyręczać uczniów w odpowiedzi i nie pozwalać na to innym uczniom (niech każdy się zastanowi) • pytamy bez podnoszenia rąk (po upływie określonego czasu nauczyciel sam wyznacza ucznia) • nie bać się niepoprawnych wypowiedzi (prawidłowo na nie reagować, wykorzystać je do wyjaśnienia) • praca w parze • jakość pytania: otwarte, zrozumiałe

19. Elementy oceniania kształtującego • Przykłady: • Czy Adolf Hitler był zbrodniarzem? • Czy św. Augustyn zgodziłby się z twierdzeniem, że egzystencjalizm jest humanizmem? • Czy naprawdę niemieccy żołnierze są niezwyciężeni, jak bezustannie trąbi dumna faszystowska propaganda?

20. Elementy oceniania kształtującego • Informacja zwrotna od nauczyciela powinna zawierać: • wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia • odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy (unikaj ogólników) • wskazówki – w jaki sposób uczeń powinien poprawić pracę • wskazówki – w jakim kierunku powinien pracować dalej

21. Elementy oceniania kształtującego • Przykłady: Nie • Ty Kowalski to chyba nawet zeszytu w domu nie otworzyłeś? • Z Jagiellonów mocny nie jesteś! • Zbyt mało szczegółów! Tak • Dobrze zdefiniowałeś totalitaryzm, ale nie udało ci się wymienić wymaganych czterech cech wspólnych faszyzmu i nazizmu. Na przyszły tydzień przeczytaj rozdział 3 podręcznika, a we wtorek napiszesz poprawę. Następnym razem nie ograniczaj się do samych definicji. Pamiętaj, że przy porównaniach powinieneś znać oba elementy, aby znaleźć różnice i podobieństwa. To wymaga pogłębienia wiadomości.

22. Elementy oceniania kształtującego • Dlaczego warto zainteresować się ocenianiem kształtującym: • sprzyja podnoszeniu efektywności oceniania, odejściu od rutyny oraz krytycznemu spojrzeniu na dotychczasowe metody oceniania • sprzyja współpracy z uczniem, poprawia relacje na linii nauczyciel – uczeń w tak drażliwej kwestii, jak ocenianie • może usprawnić współpracę z rodzicami dzięki właściwej informacji zwrotnej i zmianie perspektywy: Czego się dziś nauczyłeś? zamiast Jaką ocenę dziś dostałeś?

23. Elementy oceniania kształtującego Dziękuję za uwagę