210 likes | 420 Views
SỬ DỤNG METHOTREXATE ĐƠN ĐỘC HAY PHỐI HỢP VỚI LIỀU THẤP CORTICOID TRONG ĐIỀU TRỊ RỤNG TÓC TOÀN BỘ HAY TÓC LÔNG TOÀN BỘ. BS. HUỲNH HUY HOÀNG. Mở đầu: Alopecia Areata(A.A) có 4 loại chính Rụng tóc hình tròn hay hình bầu dục. Rụng tóc toàn bộ (alopecia totalis).
E N D
SỬ DỤNG METHOTREXATE ĐƠN ĐỘC HAY PHỐI HỢP VỚI LIỀU THẤP CORTICOID TRONG ĐIỀU TRỊ RỤNG TÓC TOÀN BỘ HAY TÓC LÔNG TOÀN BỘ. BS. HUỲNH HUY HOÀNG
Mở đầu: • Alopecia Areata(A.A) có 4 loại chính • Rụng tóc hình tròn hay hình bầu dục. • Rụng tóc toàn bộ (alopecia totalis). • Rụng tóc lông toàn bộ (alopecia universalis) • Rụng tóc hình dải (ophiasis pattern alopecia areata)
Rụng tóc toàn bộ ( rttb) và rụng tóc lông toàn bộ ( rlttb) là những loại rụng tóc không sẹo liên quan đến: • Vấn đề miễn dịch , mà đích là nang tóc đang phát triển ở giai đoạn anagen. • Di truyền. • Thần kinh. • Tỉ lệ mắc loại rụng tóc này khoảng 2%. • Ở Mỹ có khoảng 4,5 triệu người bị A.A • Bệnh xảy ra ở mọi dân tộc, nam cũng như nữ và mọi lứa tuổi.
Điều trị RTTB hay RTLTB thì vẫn còn gặp nhiều khó khăn, cho đến nay vẫn chưa có 1 loại thuốc nào được FDA công nhận là thực sự có hiệu quả chắc chắn trong điều trị những loại rụng tóc này. Chỉ khoảng 20% bệnh nhân là có sự mọc tóc hoàn toàn trở lại sau khi được điều trị bằng những cách điều trị như: • Corticoid, Diphenycyprone bôi. • Corticoid tiêm hoặc uống • Tacrolimus, minoxidil • Psoralen, anthalin • UVA, UVB, laser.
Methotrexateđãđượcbiếtlàđiềutrịcóhiệuquảđốivớinhữngrốiloạntự miễnmạntínhvànặngnhư: vẩynến, chàmmạn, pemphigoid • Trongnghiêncứunày BS Pascal Jolyđãsửdụng MTX đơnđộc hay kếthợpvới corticoid uốngliềuthấpđểđiềutrịnhữngbệnhnhânrụngtócmàđãthấtbạikhitrướcđóđã đượcđiềutrịtạichỗ hay dùngđườngtoànthân
Phương pháp: • Hồi cứu • Mẫu: • 22 bệnh nhân: • 7 nam, 15 nữ. • 37,6 ± 13,4 tuổi. • thời gian bị bệnh 11,1 ± 8,8 năm • Đã được điều trị với: clobetasol propionate cream 0.05%(n = 22), psoralen-UVA therapy (n = 22), tacrolimus(n = 3), prednisone uống (20-40 mg/d) (n = 9) và chích TM corticoid liều cao (n = 4) cách khoản , mà không có hiệu quả
Thuốc điều trị: • Bệnh nhân được sử dụng MTX 15mg(n=3), 20mg(n=9), 25mg(n=10) mỗi lần/ tuần. • Trong đó 15 bệnh nhân dùng MTX bằng đường uống, 7 bệnh nhân tiêm dưới da MTX. • MTX được ngưng sử dụng đối với những trường hợp tóc không mọc lại sau 9 tháng điều trị. • Với những trường hợp tóc mọc lại thì tiếp tục dùng MTX với liều như vậy thêm 18 tháng rồi sau đó giảm liều dần và ngưng thuốc.
Trong 22 bệnh nhân có: - 6 bệnh nhân chỉ dùng MTX. - 16 bệnh nhân vừa dùng MTX vừa dùng prednisone uống với cách dùng như sau: • 1 bệnh nhân dùng liều 10mg/ngày • 15 bệnh nhân dùng liều 20mg/ngày • Bệnh nhân được uống thuốc từ khi bắt đầu được điều trị đến khi bắt đầu có sự mọc tóc trở lại thì giảm liều prednisone dần và ngưng sau 6-12 tháng điều trị.
Theo dõi và đánh giá kết quả điều trị • Xét nghiệm công thức máu, men gan mỗi tháng 1 lần trong 3 tháng đầu. Sau đó xét nghiệm 2 tháng 1 lần trong những tháng tiếp theo. • Quan sát trên lâm sàng và chụp lại hình ảnh trước và sau điều trị để theo dõi kết quả . • Chỉ những trường hợp tóc mọc lại toàn bộ thì mới được ghi nhận là có hiệu quả, những trường hợp tóc mọc lại từng chỗ hay không toàn bộ thì vẫn coi như là không có hiệu quả • Sử dụng Test Mann-Whitney
Kết quả: • Trong 22 bệnh nhân có: • 14 (64%) bệnh nhân mọc tóc lại hoàn toàn. • 8 (36%) bệnh nhân được coi là điều trị thất bại ( 6 trường hợp mọc tóc lỗ chỗ hay không hoàn toàn, 2 trường hợp không mọc tóc). • 11/16 (68%) bệnh nhân dùng phối hợp thuốc mọc lại tóc. • 3/6 (50%) bệnh nhân dùng đơn độc MTX mọc lại tóc
Thời gian mọc tóc trung bình khoảng 3-6 tháng. • Thời gian theo dõi trung bình 15 tháng (6-72 tháng). • 6/14 bệnh nhân mọc tóc hoàn toàn ngưng dùng MTX sau 18 tháng điều trị. • Trong 6 bệnh nhân này 3 bệnh nhân không bị rụng tóc trở lại sau 22,6 tháng ngưng MTX, còn 3 bệnh nhân thì bị rụng tóc trở lại sau khoảng 3,6 tháng sau ngưng MTX. Sau đó 3 bệnh nhân này sử dụng lại MTX thì lại mọc tóc trở lại. • Ghi nhận có 2 trường hợp tăng men gan nhẹ,một trường hợp buồn nôn thường xuyên sau 6 tháng điều trị
Bệnh nhân: nữ 42 tuổi, bị rụng tóc hoàn toàn trước điều trị (A), sau 160 ngày điều trị (B), sau 360 ngày điều trị (C).MTX: 25mg + Pred: 20mg
Bệnh nhân: nữ 40 tuổi, bị rụng tóc hoàn toàn trước điều trị (A), sau 240 ngày điều trị (B), sau 540 ngày điều trị (C).MTX+Pred
Bệnh nhân: nam 27 tuổi, bị rụng tóc hoàn toàn trước điều trị (A), sau 360 ngày điều trị (B, C)
Bệnh nhân: nữ 25 tuổi, bị rụng tóc hoàn toàn trước điều trị (A), sau 90 ngày điều trị (B), sau 360 ngày điều trị (C), sau 540 ngày điều trị (D).MTX: 25mg/tuần.
Kết luận: • Qua nghiên cứu này cho thấy việc dùng MTX đơn độc hay kết hợp với prednisone uống liều thấp cho kết quả tốt ( 3/6: MTX, 11/16: MTX+Pred.) và khá an toàn. • Nhưng về hiệu quả lâu dài để tóc không bị rụng trở lại thì cần có thêm những nghiên cứu nữa.
Tài liệu tham khảo: • Pascal Joly, MD, PhD Rouen, France: The use of methotrexate alone or in combination with low doses of oral corticosteroids in the treatment of alopecia totalis or universalis. J. Am Acad Dermatol 2006, 55:623-6 • Maria K. Hordinsky and Ana Paula Avancini Caramori: Alopecia Areata
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN