Fíkniefni

1. Fíkniefni Magnús Jóhannsson læknir prófessor við læknadeild H.Í. erindi í Háskóla unga fólksins í júní 2007

2. saga fíknar • bæði menn og dýr (ekki bara menn) • áfengi í mörg þúsund ár • ópíum í mörg þúsund ár • kókaín í mörg þúsund ár • ofskynjunarefni (meskalín, psilocybin) sennilega í þúsundir ára

3. hvað er fíkn? • ekki vitað með vissu hvað gerist í líkamanum - sennilega breytilegt eftir efnum • gæti stundum byggst á fækkun boðefna-viðtaka og við það minnkar verkun innrænna boðefna • fíkn er oft skipt í líkamlega og andlega • fráhvarfseinkenni fylgja oftast fíkn

5. áfengi

6. Nikótín

7. nikótín

8. Ópíum

9. verkjalyf, deyfiefni (úr ópíum)

10. róandi efni, svefnlyf

11. örvandi efni

12. kókaín

13. amfetamín

14. kannabis

15. kannabis

16. ofskynjunarefni

17. e-töflur

18. e-töflur

19. psýlocýbin

20. LSD (lýsergið)

21. er þetta í lagi? - nei • fíkniefni leggja líf fólks í rúst • fíkniefni stuðla að glæpum • fíkniefni kosta fjölmörg mannslíf • fíkniefni eru mjög dýr fyrir samfélagið • er þetta vandamál vaxandi á vesturlöndum? Já – því miður

22. varanlegar líffæraskemmdir • skammtímanotkun • e-töflur (MDMA ) • langtímanotkun • kókaín • kannabis • e-töflur (MDMA) • áfengi • önnur ?

23. Hvað af þessu er verst? • Hvað leggur líf flestra í rúst? • Áfengi er langverst að þessu leyti og áfengisneysla leiðir oft til neyslu annarra fíkniefna • Nikótín er mikið notað og veldur alvarlegum sjúkdómum síðar á ævinni (hjarta- og æðasjúkdómar, lungnakrabbamein)

24. hvað er til ráða? • lögleiðing fíkniefna? • áfengi og nikótín eru lögleg og mest notuð • reynslan er líka slæm af öðrum efnum • hertar refsingar? • bólusetningar? • ekki langt í kókaínbóluefni, ... • vinna gegn tilvistarkreppu ungs fólks?

25. Meira um e-töflur

26. hvað innihalda e-töflur (alsæla)? • aðallega MDMA (3,4-metýlendíoxýmetamfetamín) • oftast 50-150 mg í töflu

27. Saga MDMA (í e-töflum) • 1912 fyrst búið til • 1953 bandaríski herinn gerir rannsóknir • 1967 ólögleg notkun hefst • 1977 flokkað víða sem ólöglegt fíkniefni • upp úr 1990 fer efnið að berast hingað • 1993 fyrsta sýni með MDMA mælt hér

28. Hvaða efnum líkist MDMA • amfetamín – já (örvun) • LSD – já (ofskynjanir) • kókaín – nei (nema örvandi) • heróín - nei

29. Hve hættulegar eru e-töflur? • hérlendis og erlendis hafa ítrekað verið gerðar tilraunir til að gera lítið úr hættunni við neyslu e-taflna - þetta þjónar hagsmunum þeirra sem græða á framleiðslu, dreifingu og sölu efnisins

30. Eru e-töflur hættulegar? • skammtímanotkun • langtímanotkun

31. Skammtímanotkun • dauðsföll eftir „venjulega“ skammta, stundum eftir fyrsta skammt – sérstakt fyrir e-töflur • ungar konur í mestri hættu • ofhitnun, blóðstorknun í æðum, vöðvaskemmdir, nýrnabilun, lifrarbilun

32. Langtímanotkun í dýrum • taugaskemmdir lengi þekktar • lifrarskemmdir þekktar • skemmdir á miðtaugakerfi eru langvarandi eða varanlegar

33. Langtímanotkun hjá mönnum • á síðustu árum hefur verið að safnast saman vitneskja um sams konar líffæraskemmdir hjá mönnum og áður voru þekktar hjá dýrum

34. Langtímanotkun hjá mönnum • rannsóknir hafa sýnt tvenns konar langtíma skemmdir: • truflun á starfsemi taugaboðefnisins serótóníns í heila • truflun á nýtingu sykurs í heila (alvarlegri eftir því sem neytendur voru yngri) • sterk fylgni fannst milli þessara truflana og truflana á heilastarfsemi (minnisleysi, námserfiðleikar, þunglyndi, kvíði o.fl.)

35. Serótónín • taugaboðefnið serótónín hefur áhrif á • skap • minni • svefn • matarlyst • og margt fleira • e-töflur minnka verulega serótónínmagn í heilanum

36. Eru e-töflur vanabindandi? • andleg fíkn – sterk • líkamleg fíkn - veik

37. e-töflur og önnur fíkniefni • talsvert af dauðsföllum eftir einn venjulegan skammt – mjög sjaldgæft fyrir önnur fíkniefni • langtímaskemmdir á miðtaugakerfi – virðast verri en hjá öðrum efnum og sum eru laus við slíkt

38. Lífið án fíknar er best! • verið glöð og skemmtið ykkur án fíkniefna – í góðum hópi eða ein