Προϋπολογισμός Γενικής Κυβέρνησης

1. Προϋπολογισμός Γενικής Κυβέρνησης Γενικό Λογιστήριο Κράτους Γενική Διεύθυνση Δημοσιονομικής Πολίτικης και Προϋπολογισμού

2. Περίμετρος Γενικής Κυβέρνησης • Ποιος προσδιορίζει την << λογιστική οντότητα >> επί της οποίας καταρτίζεται ο προϋπολογισμός και προσδιορίζονται τα δημοσιονομικά αποτελέσματα ? Η ΕΛΣΤΑΤ (δημοσιεύει μητρώο φορέων Γενικής Κυβέρνησης) • Ουσιαστικά ο προϋπολογισμός αποτελεί το άθροισμα των προϋπολογισμών όλων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης • Ομοίως το απολογιστικό αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης αποτελείται από το άθροισμα των αποτελεσμάτων όλων των φορέων της και προσδιορίζεται θεσμικά από την ΕΛΣΤΑΤ (το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους κάνει εκτιμήσεις για το ύψος του)

3. Ανάλυση Περιμέτρου Γενικής Κυβέρνησης (Υποτομείς Γεν. Κυβ/σης) • Κεντρική Διοίκηση ή Κράτος (Central Administration – State). Αποτελείται από τα Υπουργεία και τις αποκεντρωμένες υπηρεσίες των υπουργείων. • Κεντρική Κυβέρνηση (Central Government). Αποτελείται από την Κεντρική Διοίκηση + Νομικά Πρόσωπα της Γενικής Κυβέρνησης (ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ, ΑΕ ) • Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης ( Social Security Funds). Αποτελείται από τα ασφαλιστικά ταμεία τον ΕΟΠΥΥ τον ΟΑΕΔ τον ΟΠΕΚΑ • Τοπική Αυτοδιοίκηση (Local Government). Αποτελείται από τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης Α & Β βαθμού και από τα νομικά πρόσωπα που εποπτεύουν Η ΕΛΣΤΑΤ δημοσιοποιεί τις τρεις τελευταίες κατηγορίες. Στον προϋπολογισμό τα νομικά πρόσωπα όπως και τα νοσοκομεία παρουσιάζονται διακεκριμένα

4. Πλαίσιο • Ο ετήσιος προϋπολογισμός δεν καταρτίζεται εν κενώ • Αποτελεί την ετήσια επικαιροποίηση - εξειδίκευση του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημ/κης Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) στο οποίο έχουν τεθεί οι μεσοπρόθεσμοι δημοσιονομικοί στόχοι και η πορεία προς αυτούς. Το τελευταίο εν ισχύ ΜΠΔΣ είναι της περιόδου 2019-2022 (ψηφίστηκε Μάιο του 2018) • Λαμβάνει υπόψη τις εκτιμήσεις για την εξέλιξη των μακροοικονομικών μεγεθών ( ρυθμούς ανάπτυξης, ανεργία, απασχόληση, πληθωρισμό κλπ) • Λαμβάνει υπόψη τις πολιτικές προτεραιότητες (οι οποίες συνολικά θα πρέπει να κινούνται εντός του δημοσιονομικού πλαισίου) • Λαμβάνει υπόψη τους δημοσιονομικούς περιορισμούς (στόχους) και τους δημοσιονομικούς κανόνες (πχ σχέση αποχωρήσεων προσλήψεων)

5. Τεχνικά…. • Ο προϋπολογισμός παρουσιάζει όλες τις συναλλαγές της Γενικής Κυβέρνησης με τον υπόλοιπο κόσμο αλλά και τις συναλλαγές ανάμεσα στους υποτομείς της Γενικής Κυβέρνησης (πχ επιχορηγήσεις κεντρικής διοίκησης προς τους ΟΚΑ, ΟΤΑ κλπ). • Δυο μεγάλες κατηγορίες συναλλαγών - Μη χρηματοοικονομικές συναλλαγές (έσοδα – έξοδα, επηρεάζουν την καθαρή χρηματοοικονομική θέση) - Χρηματοοικονομικές συναλλαγές (πχ αποπληρωμή δανείων, αγορές χρεογράφων υπό κάποιες προϋποθέσεις κλπ - δεν επηρεάζουν την καθαρή χρηματοοικονομική θέση)

6. Μη χρηματοοικονομικές συναλλαγές (non financial transactionsor above the line) Σκέλος Εσόδων Γενικής Κυβέρνησης (γενικά) - Φόροι ( στην παραγωγή, στο εισόδημα, στην περιουσία κλπ) - Ασφαλιστικές Εισφορές (εργοδοτών, εργαζομένων, επαγγελματιών κλπ) - Μεταβιβάσεις (πχ εισροές από ΕΕ) - Πωλήσεις (πχ πωλήσεις εισιτηρίων φορέων ΓΚ) - Λοιπά έσοδα (πχ έσοδα περιουσίας κ.α) Σκέλος Δαπανών Γενικής Κυβέρνησης (γενικά) • Μισθοί • Κοινωνικές παροχές (το μεγαλύτερο μέρος είναι οι συντάξεις ) • Επενδυτικές δαπάνες • Μεταβιβάσεις • Λειτουργικά έξοδα (ενδιάμεση ανάλωση) • Επιδοτήσεις (πχ προγράμματα απασχόλησης ) • Τόκοι χρεωστικοί

7. Δημοσιονομικό/α Αποτέλεσμα/τα (fiscal outcome/s) • Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα ενός έτους προσδιορίζεται από την συσχέτιση (έσοδα μείον δαπάνες) των μη χρηματοοικονομικών συναλλαγών. - Αν έσοδα > δαπάνες τότε δημοσιονομικό πλεόνασμα - Αν έσοδα < δαπάνες τότε δημοσιονομικό έλλειμμα Πρωτογενές αποτέλεσμα = Δημοσιονομικό αποτέλεσμα + τόκοι Η χώρα στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας αξιολογείται στο πρωτογενές αποτέλεσμα (3,5% του ΑΕΠ στόχος) αφού από αυτό εξαιρεθούν κάποιες συναλλαγές (στήριξη τραπεζών,ANFAs & SMPs, πωλήσεις μη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων κλπ). Το αποτέλεσμα αυτό καλείται <<αποτέλεσμα σύμφωνα με τους όρους ενισχυμένης εποπτείας>>. Πριν την έξοδο από το πρόγραμμα καλείτο << κατά πρόγραμμα πρωτογενές αποτέλεσμα>>.

8. Δημοσιονομικός χώρος (Fiscal Space) • Υπολογίζεται ως η διάφορα του εκτιμώμενου δημοσιονομικού αποτελέσματος και του εκάστοτε δημοσιονομικού στόχου ( για το 2019 ο στόχος είναι 3,5% του ΑΕΠ πρωτογενές αποτέλεσμα συμφώνα με τους όρους ενισχυμένης εποπτείας) • Όταν οι εκτιμήσεις υπερβαίνουν τον στόχο υπάρχει δημοσιονομικός χώρος για <<μόνιμες επεκτατικές πολιτικές >> στο βαθμό που η υπέρβαση είναι διατηρήσιμη ή αλλιώς μονίμου χαρακτήρα. • Όταν οι εκτιμήσεις υπολείπονται του στόχου, ενδεχομένως, η υιοθέτηση <<περιοριστικών δημοσιονομικών πολιτικών>> να είναι αναγκαία για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας των δημοσιονομικών μεγεθών της χώρας.

9. Χρηματοοικονομικές συναλλαγές (Financial transactions or below the line) • Το βασικό χαρακτηριστικό τους είναι ότι δεν επηρεάζουν την Καθαρή Χρηματοοικονομική Θέση (κάτι ανάλογο με την καθαρή θέση της χρηματοοικονομικής λογιστικής) της Γενικής Κυβέρνησης. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ - Λήψη δάνειου αυξάνει τα ταμειακά διαθέσιμα (ενεργητικό) αλλά και τις υποχρεώσεις (παθητικό) - Αποπληρωμή δανείου (αντιστρόφως)

10. ΚΑΙ ΜΙΑ ΆΛΛΗ ΟΠΤΙΚΗ Τα δημοσιονομικά πλεονάσματα αυξάνουν την καθαρή θέση (περιουσία) της Γενικής Κυβέρνησης περίπου όπως τα θετικά αποτελέσματα χρήσεως (αυξάνουν ) τα ίδια κεφάλαια των μετόχων. Ποιοι όμως είναι οι μέτοχοι στην περίπτωση της Γενικής Κυβέρνησης ?

11. Πληρωμές – Έξοδα (ταμειακά – δουλευμένα) • Σύγχυση πληρωμών / εξόδων (ταμειακά – δουλευμένα). • Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα προσδιορίζεται (όπως ήδη παρουσιάστηκε) λαμβάνοντας ουσιαστικά υπόψη τα έξοδα (συμφώνα με τους κανόνες αναγνώρισης εξόδων του ESA 2010) της περιόδου αναφοράς και όχι τις πληρωμές. • Σε περιπτώσεις φορέων Γενικής Κυβέρνησης που τηρούν τα βιβλία τους σε ταμειακή βάση (πχ ΝΠΔΔ) τα έξοδα τους προσδιορίζονται ως έξης : Έξοδα περιόδου = πληρωμές περιόδου +/- μεταβολή υποχρεώσεων περιόδου Παράδειγμα Αν οι πληρωμές μιας περιόδου είναι 1000 και στην ίδια περίοδο οι υποχρεώσεις αυξήθηκαν (μεταβολή) κατά 200 τα έξοδα που θα προσμετρηθούν στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα θα είναι 1200. Αναλόγως, αν οι πληρωμές περιόδου είναι 1000 και οι υποχρεώσεις στην ίδια περίοδο μειωθήκαν κατά 200 τότε τα έξοδα περιόδου είναι 800. Επομένως, όταν μιλάμε για δημοσιονομικά μεγέθη, το ύψος των πληρωμών ενός φορέα σε μια περιόδο είναι αδιάφορο καθώς λαμβάνεται υπόψη και η μεταβολή των συνολικών του υποχρεώσεων εντός της περιόδου

12. ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟΥ (DBP) ΚΑΤΆ ESA 2010

13. ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟΥ (DBP) ΚΑΤΆ ESA 2010

14. ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟΥ ΚΑΤΆ ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑ

15. ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΓΚ • Παρουσιάζει τις συναλλαγές της Γενικής κυβέρνησης με τον υπόλοιπο κόσμο (τρίτους) εξουδετερώνοντας τις ενδοκυβερνητικές συναλλαγές (πχ η επιχορήγηση από την κεντρική διοίκηση στα νοσοκομεία αποτελεί έξοδο για τον δότη και ισόποσο έσοδο για την λήπτη και επομένως το ζεύγος της εν λόγω συναλλαγής εξουδετερώνεται). Φυσικά το αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης προ και μετά ενοποίησης παραμένει το ίδιο. • Παρουσιάζει το ορθό ύψος των συνολικών εσόδων και εξόδων της Γενικής Κυβέρνησης αλλά και των επιμέρους συναλλαγών. Σε γενικό πλαίσιο, τα ενοποιημένα έσοδα και έξοδα της Γενικής Κυβέρνησης είναι τα μεγέθη πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για διαχρονικές αναλύσεις αλλά και συγκρίσεις με άλλες χώρες, μέσους όρους χωρών κλπ.

16. Πίνακας Γενικής Κυβέρνησης σε ενοποιημένη βάση ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟΥ (DBP) ΚΑΤΆ ESA 2010

17. Ευρωπαϊκό εξάμηνο (European Semester) • Με την έξοδο της χώρας από την διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ) και την είσοδο της στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, μεταξύ άλλων, προστέθηκε η ανάγκη για αλλαγή του τρόπου παρουσίασης του προϋπολογισμού στην ΕΕ καθώς και ο προσδιορισμός ενός επιπλέον δημοσιονομικού αποτελέσματος Συγκεκριμένα • Η παρουσίαση των δημοσιονομικών προβλέψεων γίνεται σε όρους τόσο βασικού σεναρίου δηλαδή χωρίς αλλαγή πολιτικής (no policy change scenario) όσο και σε σεναρίου μετά παρεμβάσεων (change policy scenario). Ανάλογη παρουσίαση γινόταν και κατά την κατάρτιση του ΜΠΔΣ. • Απαιτείται ο προσδιορισμός του διαρθρωτικού αποτελέσματος (structural budget balance)

18. Σχέδιο προϋπολογισμού Draft Budgetary Plan (DBP)

19. Τεχνικά παραδείγματα (προβολή μισθολογικού κόστους)

20. Ενδεικτικά παραδείγματα τεχνικών παρανοήσεων • Ο προϋπολογισμός είναι πχ πλεονασματικός γιατί οι φορείς της Γεν. Κυβέρνησης δεν πληρώνουν τις οφειλές τους • Μειώνονται οι δαπάνες πχ για την υγεία σε σχέση με το προηγούμενο έτος καθώς μειώνεται δραματικά η επιχορήγηση των δημοσίων νοσοκομείων και του ΕΟΠΥΥ. • Μειώνεται η πρόβλεψη για το μισθολογικό κόστος το επόμενο έτος άρα έρχονται μειώσεις μισθών ή απολύσεις ή και τα δυο. • Αυξάνεται η πρόβλεψη για πχ τα φορολογικά έσοδα τον επόμενο χρόνο επομένως έρχεται αύξηση των φορολογικών συντελεστών. • Ο προϋπολογισμός προβλέπει θετικό αποτέλεσμα γιατί τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις εταιριών που σχεδιάζονται εντός του επόμενου έτους είναι πολύ υψηλά. • Ο οργανισμός δεν επιχορηγείται από τον κρατικό προϋπολογισμό έχει δικά του έσοδα και επομένως οι όποιες αποφάσεις του δεν επηρεάζουν το αποτέλεσμα της ΓΚ. • Δωρεάν πολιτικές