420 likes | 1.22k Views
Królestwo roślin. Cechy charakterystyczne roślin. większość to organizmy samożywne(autotrofy), wykorzystujące energią słoneczną dzięki posiadaniu barwników asymilacyjnych rzadko formy heterotroficzne (saprofity i pasożyty)
E N D
Cechy charakterystyczne roślin • większość to organizmy samożywne(autotrofy), wykorzystujące energią słoneczną dzięki posiadaniu barwników asymilacyjnych • rzadko formy heterotroficzne (saprofity i pasożyty) • lokalizacja procesów wzrostowych w określonych miejscach- merystemach, w których rozwój embrionalny nigdy nie ustaje • obecność sztywnej ściany komórkowej (glony nie wytwarzają ściany) • plastydy (leukoplasty, amyloplasty, chromoplasty,chloroplasty zawierające chlorofil i karotenoidy)
Komórka roślinna A) ściana komórkowa, B) plasmodesma, C) błona komórkowa, D) chloroplast, E) błona tylakoidu, F) mitochondrium, G) lizosom, H) aparat Golgiego, I) wakuola, J) retikulum endoplazmatyczne gładkie, K) retikulum endoplazmatyczne szorstkie, L) jądro, M) błona jądrowa, N) otwór w błonie jądrowej, O) jąderko.
Ewolucja roślin • Pierwsze organizmy roślinne zamieszkiwały środowisko wodne • Dzięki dużej sile wyporności wody nie miały wykształconych układów podtrzymujących ich ciało • Woda chroniła roślinę przed wysychaniem • Zaopatrywała w substancje pokarmowe • Umożliwiła stykanie się gamet i rozprzestrzenianie się zarodników • Zdobywanie środowiska lądowego było trudne, odbywało się bardzo wolno • Wyjście roślin na ląd dokonało się w sylurze, około 400 milionów lat temu • Największą trudnością w zdobyciu środowiska lądowego było dostateczne zaopatrzenie roślin w wodę • Proces opuszczania środowiska wodnego przez rośliny i zdobywania przez nie lądu następował w strefie przybrzeżnej
Ewolucja roślin • Organy podziemne (korzenie) umożliwiły zdobywanie wody z gleby, system tkanek przewodzących rozprowadza ją po całym organizmie • Ochrona całego organizmu przed nadmiernym wyparowywaniem , uszkodzeniami mechanicznym i różnicami temperatur – rola tkanki okrywającej • Wymiana gazowa – aparaty szparkowe • Zmiany w procesie rozmnażania • Wykształcenie tkanek mechanicznych – utrzymanie rośliny w odpowiedniej pozycji • Organ podziemny- przytwierdzający roślinę do podłoża i umożliwiający pobieranie z niego wody • Wytworzenie zarodników, łatwo przenoszonych prze wiatr- uniezależnienie od rozmnażanie płciowego • Pojawienie się w dewonie roślin nasiennych, ze specjalnym organem przetrwalnym oraz organami rozrodczymi uniezależniającymi rozmnażanie płciowe od wody
Systematykaroślin Gromada: Rośliny telomowe Podgromada: Mszaki klasa: Mchy klasa: Wątrobowce klasa: Glewiki Podgromada: Widłakowe Podgromada: Skrzypowe Podgromada: Paprociowe klasa: Paprocie Podgromada: Nagonasienne (Nagozalążkowe) Podgromada: Okrytonasienne(Okrytozalążkowe) klasa: Jednoliścienne klasa: Dwuliścienne
Mszaki • Przemiana pokoleń – regularne występowanie w cyklu rozwojowym form rozmnażających się płciowo i bezpłciowo • Dominującym pokoleniem jest gametofit- zielona, ulistniona łodyżka; chwytniki ; rodnie, plemnie • Sporofit –mniejszy , wytwarza zarodniki • Rozmnażanie bezpłciowe (zarodniki) oraz płciowe (wymaga obecności wody) • W tej grupie obserwuje się początek rozwoju tkanek przewodzących
Mszaki Płonnik pospolity 1 - sporofit(2n) 2 – gametofit(1n)
Widłakowe • Pokoleniem dominującym- sporofit • Gametofit (Przedrośle)- mały i niepozorny • Zróżnicowanie na • liście zarodnionośne- w górnej części łodygi; liście z zarodniami zebrane w kłosy zarodnionośne • liście asymilacyjne – drobne, o niepodzielnej blaszce
Skrzypowe • Pokolenie dominujące- sporofit • Skrzypy wytwarzają dwa rodzaje pędów : zarodnionośne i asymilacyjne • Specyficzna budowa pędów i liści zarodnionośnych: • oś główna • odgałęzienia i liście wyrastają z okółków • na spodzie tarczowatych liści zarodnionośnych – zarodnie • Zawierają krzemionkę
Skrzyp polny Wiosną wyrastają bezzieleniowe pędy zarodnionośne. Na ich wierzchołkach znajdują się skupienia sporofilów z zarodniami, zebrane w kształcie kłosa. Po rozsianiu zarodników pędy te zamierają. Następnie pojawiają się zielone, trwałe pędy asymilacyjne.
Paprociowe • Sporofit- pokolenie dominujące • Charakteryzują się wykształceniem makrofili- bardzo duże liście , ich blaszka zwykle bogato podzielona na drobne odcinki • U większości- pastorałowate zwinięcie młodych liści
Rośliny nasienne • Całkowicie dominującym pokoleniem jest sporofit; ulistniona łodyga z kwiatem (pęd), system korzeniowy • Gametofit- silnie zredukowany, zatracił samodzielność, odżywia go sporofit • Nasienie- zawiera zarodek rośliny, jest organem przetrwalnym(tkanka odżywcza, łupina nasienna), służy rozprzestrzenianiu się (woda, wiatr, zwierzęta) • Kwiat- odpowiednik kłosów zarodnionośnych
Nagonasienne • Rośliny o łodygach zdrewniałych, drzewa i krzewy • Kwiaty - jednopłciowe • Nasiona są nie osłonięte, zalążki umieszczone są na powierzchni liści • Liście z zalążkami skupione szyszkowaty twór - strobil
Okrytonasienne • Rośliny zielne oraz o łodygach zdrewniałych • U większości przedstawicieli kwiaty obupłciowe, o bardzo zróżnicowanej budowie • Nasiona okryte, zabezpieczone przed bezpośrednim wpływem otoczenia • Owoc- ochrona dla nasion, organ umożliwiający przenoszenie prze zwierzęta, wiatr, wodę
Kwiatostany 1. grono (bez, konwalia) 2. wierzchotka (goździk) 3. skrętek 4. kłos (pszenica, żyto) 5. główka (koniczyna polna) 6. koszyczek (stokrotka, słonecznik) 7. baldaszek (marchew, pietruszka) 8. wiecha (trawy) 9. wachlarzyk (irys) 10. kotka (wierzba)
Palowy korzeń główny i liczne korzenie boczne marchew, dąb, sosna Wiązkowy liczne, jednakowe korzenie przybyszowe tulipany, gerbery, lilie, astry Systemy korzeniowe
Funkcje pobieranie wody i soli mineralnych rozmnażanie wegetatywne przytwierdzenie rośliny do podłoża gromadzenie substancji zapasowych Rodzaje korzeni zapasowe (marchew, pietruszka, burak) czepne (bluszcz) podporowe (kukurydza) powietrzne (rośliny lasów podzwrotnikowych- liany i epifity; wchłaniają wodę deszczową lub parę wodną z powietrza ) oddechowe (drzewa bagien strefy podzwrotnikowej) kurczliwe (lilia) Funkcje i rodzaje korzeni
Pęd rośliny nasiennej 1 stożek wzrostu 2 zawiązek liścia 3 zawiązek pędu bocznego
Funkcje utrzymuje liście, kwiaty, owoce pośredniczy w transporcie zw. organicznych pośredniczy w transporcie soli mineralnych i wody łącznik między korzeniem a liśćmi wspomaga proces fotosyntezy magazynuje wodę (kaktusy) i substancje zapasowe (kalarepa, ziemniak) rozmnażanie wegetatywne (kłącze) Rodzaje łodyg zdrewniałe (lipa, porzeczka, śliwa) zielne podziemne (cebula, bulwa, kłącze) nadziemne (źdźbło, czepna, wijąca, płożąca się, wzniesiona) Funkcje i rodzaje łodyg okrytonasiennych
Ułożenie liści na pędzie naprzeciwległe okółkowe skrętoległe Funkcje liści: Wymiana gazowa Transpiracja Fotosynteza Liść
Aparaty szparkowe • Aparat szparkowy tworzą 2 komórki szparkowe. • Ściany komórek szparkowych są grubsze od wewnętrznej strony. Między komórkami powstaje przestwór- szparka. • Wskutek pobierania (oddawania) wody wzrasta (maleje) ciśnienie wewnętrzne (turgor) w komórkach szparkowych, następują zmiany kształtu tych komórek, szparka powiększa się (pomniejsza).
Dwa liścieniew zarodku Jeden liścień Korzeń wiązkowy Korzeń główny z korzeniami bocznymi Liście często bezogonkowe, pojedyncze, z równoległym unerwieniem Liście z ogonkiem, unerwienie pierzaste lub dłoniaste Wiązki przewodzące rozproszone w łodydze; zamknięte Wiązki przewodzące w łodydze ułożone są w postaci pierścienia; otwarte Kwiaty cztero-, pięcio- lub wielokrotne Kwiaty najczęściej trzykrotne
Owoce okrytonasiennych a,b - orzech, c- ziarniak, d - niełupka, e,f - mieszek, g - strąk, h - łuszczyna, i - torebka, j - rozłupnia, k - pestkowiec, l - jagoda
PsylofityRhynia • Pierwsze rośliny lądowe • Wielkość do 1 m • Budowa - łodyga, brak liści i korzeni, sporofit (puszki zarodnionośne), gametofit (rodnie i plemnie) • Skórka z aparatem szparkowym
Najszybciej rosnącymi roślinami są bambusy. Mogą przyrastać do 90cm dziennie.