σύστημα συμπληρώματος

1. σύστημα συμπληρώματος Αλεξάνδρα Τσιρογιάννη Τμ. Ανοσολογίας-Ιστοσυμβατότητας Γ.Ν.Α «ο Ευαγγελισμός»

2. συμπλήρωμα ….πολύπλοκο πολυμοριακό σύστημα αποτελούμενο από ένα σύνολο διαλυτών και μεμβρανικών πρωτεϊνώνπου μετά από επίδραση ανοσολογικών ή μημηχανισμών, ενεργοποιείται με την μορφήαλυσιδωτής σειράς αντιδράσεων, όπουεκλύονται βιολογικά δραστικά κλάσματα πουέχουν σαν αποτέλεσμα την διατήρηση τηςομοιόστασης του οργανισμούκαι την επαγωγήτης φλεγμονώδους απάντησης

3. ιστορική αναδρομή • 1880Nuttall & Buchner: βακτηριολυτική δράση του «πρόσφατου ορού» που εξαφανίζεται με την θέρμανση ή την πάροδο του χρόνου (αλεξίνη) • 1899 Ehrlich:ονομάζει τον θερμοευαίσθητο παράγοντα «συμπλήρωμα» • 1941 Pillemer: πρωτεϊνική φύση των παραγόντων συμπληρώματος • 1948 Mayer: σειρά ενεργοποιήσεως του συμπληρώματος • 1954 Pillemer: ανακαλύπτει την « εναλλακτική οδό » • 1960: περιγράφεται η πρώτη ανεπάρκεια του συμπληρώματος

4. ονοματολογία C συμπλήρωμα (complement) Cxa,b κλάσματα ενεργοποιημένων παραγόντων Cxi αδρανοποίηση παράγοντα δίχως μεταβολή πολυπεπτιδικής δομής iCxαδρανοποίηση συνέπεια υδρόλυσης CRυποδοχέας του συμπληρώματος MAC σύμπλεγμα προσβολής της μεμβράνης

5. παραγωγή πρωτεϊνών συμπληρώματος • ήπαρ: 80-90% παραγόντων του συμπληρώματος, διαλυτών ρυθμιστικών πρωτεϊνών • μονοκύτταρα, μακροφάγα, ουδετερόφιλα, λεμφοκύτταρα, ινοβλάστες, κυψελιδικά κύτταρα τύπου ΙΙ, επιθήλιο εντέρου : τοπική σύνθεση και έκκριση για την ενίσχυση της δράσης του C στον τόπο της φλεγμονής • ημιπερίοδος ζωής: 24–48h • η σύνθεσή τους αρχίζει τον 3ομήνα της κύησης • στο νεογνό στον 6ομήνα φτάνει τις τιμές ενήλικα

6. πρωτεΐνες συμπληρώματος • κλασική οδός:C1q,r,s, C2, C4 • εναλλακτική οδός: Β, D, P (προπερδίνη) • κοινός παράγοντας: C3 • τελική οδός: C5 – C9 • υποδοχείς:CR1,CR2,CR3,CR4,C1qR • ρυθμιστικές πρωτεΐνες:C1-INH,C4BP,H, I,Sπρωτεΐνη, CR1,MCP,DAF,HRF,MIRL(CD59)

7. οδοί ενεργοποίησης C

8. οδοί ενεργοποίησης

9. παράγοντες ενεργοποίησης κλασικής οδού C

10. παράγοντας C1qr2s2 ικανότητα ενεργοποίησης της κλασικής οδού, ανάλογα τους ισοτύπους κατά φθίνουσα σειρά: IgM>IgG3>IgG1>IgG2>>>>IgG4>IgGA

11. κλασική οδός

12. ρυθμιστικές πρωτεΐνες κλασικής οδού C • C1-INH: δέσμευση με C1r και C1s • C4bp: δεσμεύεται με το C4b και εμποδίζει τη σύνδεση του C2 • CR1: δεσμεύει το C4b διάσπαση • MCP: συμπαράγοντας διάσπασης C4b • DAF: διαχωρίζει το σύμπλεγμα C4b2a • παράγοντας Ι: «πρωτεάσησερίνης» που διασπά πρωτεολυτικά C4b (ήC3b) με βοήθεια ή της MCP, ή C4bp, ή CR1

13. οδός λεκτίνης

14. παράγοντες ενεργοποίησης εναλλακτικής οδού C • αυτοδραστικός μηχανισμός • πολυσακχαρίτες • LPS • μεμβρανικέςανοσοσφαιρίνες • ιοί, μύκητες, παράσιτα, βακτήρια • καρκινικά κύτταρα • C3 νεφριτικός παράγοντας

15. εναλλακτική οδός

16. αγκύλη ενίσχυσης

17. ρυθμιστικές πρωτεΐνες εναλλακτικής οδού • CR1: δεσμεύει το C3b διάσπαση • DAF: δεσμεύει τον παράγοντα Β • παράγοντας Η: δεσμεύεται στο C3b διάσπαση • παράγοντας Ι: διασπάει το C3b σε iC3b, C3dg • προπερδίνη (PF): σταθεροποιεί την κομβερτάση της εναλλακτικής οδού

18. τελική οδός

19. ρυθμιστικές πρωτεΐνες τελικής οδού C • S πρωτεΐνη: εμποδίζει την αντίδραση του C5b-9με τις μεμβράνες • SP- 40: δρα σαν την S πρωτεΐνη • λιποπρωτεΐνες: δρουν σαν την S πρωτεΐνη • HRF/MIRL, CD59: αναστέλλουν το σχηματισμό ΜΑC

20. βιολογική δράση C • λύση κυτταρικών μεμβρανών:(MAC) • φλεγμονή:C5α C3α C4α • οψωνινοποίηση: από τους παράγοντες C3b, C4b, iC3b, iC4b • αποδομήανοσοσυμπλεγμάτων και μεταφορά στο ήπαρ & σπλήνα • συμμετοχή στις λειτουργίες της ειδικής ανοσίας:C3dαναγνωρίζεται από τον CR2 των Β κυττάρων επάγοντας παραγωγή αντισωμάτων & κυττάρων μνήμης στα βλαστικά κέντρα των λεμφαδένων.

21. επακόλουθα ενεργοποίησης C φαινόμενα φλεγμονής • κινητοποίηση λευκοκυττάρων • χημειοταξία • κυτταρικές απαντήσεις σε προϊόντα ενεργοποίησης (αναφυλακτικές αντιδράσεις)

22. επακόλουθα ενεργοποίησης C φαινόμενα φλεγμονής: κινητοποίηση λευκοκυττάρων • παράγοντας κινητοποίησης λευκοκυττάρων (LMF)-κλάσμα της α αλυσίδας του C3 12-15kD • C3e κλάσμα της α αλυσίδας του C3 10-12kD

23. επακόλουθα ενεργοποίησης C φαινόμενα φλεγμονής: χημειοταξία χημειοτακτικά πεπτίδια • C5,6,7 επάγει τη χημειοταξία των ουδετεροφίλων • C3a και C3adesArg με μικρή χημειοτακτική ικανότητα • C5a και C5adesArgκύριοι χημειοτακτικοί παράγοντες του συμπληρώματος • Βa με μικρή χημειοτακτική ικανότητα

24. επακόλουθα ενεργοποίησης C φαινόμενα φλεγμονής: αναφυλακτικές αντιδράσεις αναφυλατοξίνες • πολυπεπτίδια: C3a, C4a, C5a • ενεργό κέντρο στο καρβοξυτελικό άκρο-τελική αργινίνη • δραστικότητα C5a>C3a>C4a • αδρανή προϊόντα: αφαίρεση αργινίνηςdesArg(εκτός από το C5desArg)

25. αναφυλατοξίνες αποτέλεσμα δράσης τους στα κύτταρα • απελευθέρωση ισταμίνης • απελευθέρωση σεροτονίνης • απελευθέρωση λυσοσωμιακών ενζύμων • παραγωγή ριζών Ο2 • σύνθεση λευκοτριενίων , προσταγλανδινών

26. δράση αναφυλατοξινών • βρογχόσπασμος • ελάττωση περιφερικών αντιστάσεων • οίδημα εξίδρωση • σύσπαση λείων μυϊκών ινών • αγγειοδιαστολή • λευκοπενία • συσσώρευση λευκών στους ιστούς • ιστική βλάβη • καταστροφή μικροβίων

27. επακόλουθα ενεργοποίησης C οψωνινοποίηση • είναι η διαδικασία με την οποία ξένοι οργανισμοί ή σωματίδια καθίστανται περισσότερο πρόσφοροι προς πέψη από τα φαγοκύτταρα • η διαδικασία περιλαμβάνει τη κάλυψη των σωματιδίων στόχων με πρωτεΐνες (οψωνίνες), τις οποίες τα φαγοκύτταρα μπορούν να αναγνωρίσουν μέσω ειδικών υποδοχέων

28. διαταραχές C επίκτητες διαταραχές κληρονομικές ανεπάρκειες

29. επίκτητες διαταραχές C αυξημένα επίπεδα • οξείες φλεγμονώδεις καταστάσεις • λοιμώξεις χαμηλά επίπεδα • ελλείμματα στη σύνθεση • σοβαρή ηπατική νόσος • κακή διατροφή • αυξημένη κατανάλωση

30. C και λοιμώδη νοσήματα • αύξηση πρωτεϊνών C λόγω φλεγμονής • ενεργοποίηση C μέσω εναλλακτικής οδού από λιποπρωτεΐνες βακτηριδίων ή ενδοτοξίνες • ενεργοποίηση C μέσω κλασικής οδού από ανοσοσυμπλέγματα

31. C και ανοσοσυμπλεγματικά νοσήματα • Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (ΣΕΛ) ελάττωση C4, C1, C2, C3, C5-C9, FB • νεφρική Βλάβη και ΣΕΛ εναποθέσεις C3, C4 στα σπειράματα • νόσος αρθρώσεων και ΣΕΛ ελάττωση C4 στο αρθρικό υγρό • νόσος δέρματος και ΣΕΛ εναποθέσεις C3, C4 στο δερμοεπιδερμικό όριο • μικτή κρυοσφαιριναιμία ελάττωση C1, C4, C2, C3

32. C και νοσήματα νεφρών

33. κληρονομικές ανεπάρκειες C • ανεπάρκεια πρωτεϊνών κλασικής οδού • ανεπάρκεια C1-Inh κληρονομικό αγγειοοίδημα • ανεπάρκεια C2 ΣΕΛ, δισκοειδής λύκος • ανεπάρκεια C4 νεφρίτιδα, λοιμώξεις • ανεπάρκεια πρωτεϊνών εναλλακτικής οδού • ανεπάρκεια B,D • ανεπάρκεια προπερδίνης βαριές λοιμώξεις • ανεπάρκεια C3 • ανεπάρκεια πρωτεϊνών τελικής οδού • λοιμώξεις από ναϊσσέριες

34. εργαστηριακή διερεύνηση C • αξιολόγηση ασθενών με υποτροπιάζουσες λοιμώξεις • κληρονομικές ανεπάρκειες • επίκτητες διαταραχές • παρακολούθηση ανοσοσυμπλεγματικώννοσημάτων

35. λειτουργικές δοκιμασίες • έλεγχος δραστηριότητας κλασικής οδού (CH50) • μακρομέθοδοςMayer • ακτινωτή ανοσοδιάχυση • ELISA • έλεγχος δραστηριότητας εναλλακτικής οδού (APH50) • έλεγχος της δραστηριότητας των μεμονωμένων παραγόντων του C

36. ανοσοχημικές δοκιμασίες • ανοσοχημική μέτρηση φυσικών παραγόντων: C3, C4, FB • μέτρηση κλασμάτων πρωτεϊνών του C που απελευθερώνονται κατά την ενεργοποίηση: iC3b, C3d, C4d, Bb, C3adesArg • μέτρηση συμπλεγμάτων ενεργοποίησης του C: C1r-C1s, C3bBbP, SC5b-9 νεφελομετρία ακτινωτή ανοσοδιάχυση ELISA

37. διαχειρισμός δείγματος • αποφυγή τραυματισμού ιστών κατά την αιμοληψία • συλλογή δειγμάτων χωρίς αντιπηκτικό • συντήρηση ορού σε χαμηλή θερμοκρασία (-70οC) • αποφυγή επαναλαμβανόμενων ψύξεων & αποψύξεων

38. ευχαριστώ