300 likes | 444 Views
Kustveiligheid. Een hefboom voor Vlaamse Investeringen Veiligheid – Duurzaamheid - Rendabiliteit. Oostende – 13 oktober 2011. Geert Noels - Chief Economist & CEO Econopolis Hedwig Van Der Borght – secretaris-generaal departement Financiën & Begroting. Kust en hinterland zijn kwetsbaar.
E N D
Kustveiligheid Een hefboom voor Vlaamse Investeringen Veiligheid – Duurzaamheid - Rendabiliteit Oostende – 13 oktober 2011 Geert Noels- Chief Economist & CEO Econopolis Hedwig Van Der Borght – secretaris-generaal departement Financiën & Begroting
Kust en hinterland zijn kwetsbaar Bron: Glynn Gorick, VLIZ 6% Vlaamse oppervlakte is kwetsbaar 2 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
Traditionele cost-benefit analyse COST BENEFITS Eerste fase van Masterplan Kustveiligheid (tot 2015) EUR 300 miljoen euro (vgl. NL: EUR 1 miljard euro/jaar) • Mensenlevens • Economische activa • Toerisme • Industrie & haveninfrastructuur • Natuur 3 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
Kost omturnen in opbrengst-project Veiligheid - vooruitziend (klimaatwijziging) - internationalebeschermingsnorm Duurzame versterking Vlaamse concurrentiekracht Duurzaamheid - Natuurlijke elementen (“zachte” bescherming) - “Blue Energy” (golfslag, getijde-energie, ...) - Behoud en uitbreiding natuurlijke habitat Rendabiliteit - Private partners - Inkomsten via uitbating - jobcreatie - Export know-how - Onderdeel Vlaamse Baaien 2100 (Regeerakkoord) 4 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
EUROZONE NL BE Belgische overheid investeert weinig Overheidsinvestering als % bbp % BBP % BBP 6 6 5 5 4 4 3 3 2 2 1 1 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 5 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
Publieke investeringen zullen niet sterk stijgen • Hoge overheidsschulden • Vergrijzingskosten beginnen nu pas te stijgen • Waarborgen aan banken door crisis + Probleem : horizon is erg lange termijn… => moeilijk voor de overheid 6 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
Oplossing LT-infrastructuurinvesteringen? • Private spelers betrekken: PPS-constructie • Banken hebben niet veel financieringscapaciteit => LT-spaarders nodig 7 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
Vlaanderen omhelst PPS • De “facts” : sommigen fronsen de wenkbrauwen • PPS- overheidsactoren binnen Vlaanderen • Overzicht van de Vlaamse PPS-projecten • Enkele voorbeelden van grote (en gelukte) PPS-projecten • PPS-schoolgebouwen : een schoolvoorbeeld ?/! • PPS en de Financiële crisis 8 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
Vlaamse PPS politiek - Vlaanderen leent (?) 9 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
Vlaanderen – peer vergelijking (vervolg) 10 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
Vlaamse latente schuld 11 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
PPS in Vlaanderen : een hype (?) Eerste zicht : veel bomen, weinig bos …. • Diverse projecteigenaars : lijn-departementen, overheids-agentschappen, investerings-bedrijven (PMV ..), lokale besturen, … • Zowel participatieve als contractuele PPS-vormen • Beleidsaansturing ( minister-president, ondersteund door het PPS Kennis-Centrum) • PPS Kennis Centrum : opgericht, midden 2002, met het oog op de versnelling van de introductie en de implementatie van PPS-technieken en projecten in Vlaanderen • PMV : investeringsactor 12 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
PPS in Vlaanderen : huidig beleid Vlaams Regeerakkoord : 2009- 2014 • Enig voorbehoud in Regeerakkoord ? • “PPS-partnerschappen zijn een optie, voorzover zij value voor money genereren” • Beleidsnota van de Minister-President : • Sterke accentuering : nadruk op professionele aanpak van PPS • Met sleutelconcepten : • “value for money” • standaardisatie • betere project-voorbereiding • correcte risico-verdeling • risico-reductie, • grotere transparantie en • ruimere monitoring 13 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
PPS in Vlaanderen : de rol van PMV • PMV : zet duurzame samenwerkings-structuren op, tussen • Publieke sector (= PMV) en Private sector, met het oog op • Invulling van de belangrijke infrastructuur-noden binnen het • Vlaams Gewest, door op te treden, als : • een center of excellence (initiatie, structurering, onder- • handelingen, follow-up …) • een co-investeerder : kapitaal en quasi-kapitaal - veel gehanteerd in Vlaanderen - nauwelijks in Nederland 14 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
PPS in Vlaanderen : PMV - kapitaal Kapitaalsinjectie van PMV (=Vlaamse Gewest) ad. 136 mln € genereert ca. 2 mld € aan investeringen …en ca 270 mln € aan jaarlijkse lasten voor de begroting 15 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
PPS in Vlaanderen : voorbeeld Via-invest • Doel : belangrijke infrastructuur- werken versnellen • “6 missing links” • Aansluitingscomplex Zaventem (gecontracteerd) • Noord-Zuid verbinding Kempen (voorkeursbieder) • R4 in Merelbeke (voorkeurs-bieder) • N60 ringweg Ronse (in voorbereiding) • A11 Havenweg (procedure opgestart) • - Noord-Zuid verbinding Limburg (procedure opgestart) 16 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
PPS in Vlaanderen : Antwerpen – toegang Waasland-sluis • Objectief : • ESR neutraliteit • BTW • EU Staatsteun • Middel : • Financiering EIB & commerciële bank • Waarborg 17 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
PPS in Vlaanderen : schoolgebouwen Ambitieus vóór financiële crisis Onrealistisch na financiële crisis ? 18 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
PPS scholenbouw : structuur Vlaamse Gemeenschap Inrichtende Machten Aandeelhouders Projectvennootschap Kaderovereenkomst IndividueelDBFM-contract (37,5%) 75% -1 50 DBFM Scholen van Morgen NV (Projectvennoot-schap) F- Scholen AB-overeenkomst Project Manager: Afgevaardigd Bouwheer (AB) (37,5%) 50 25% +1 50 School Invest NV Design Contracten: Architecten/Ingenieurs design Built Maintenance contracten: selectie van bouwbedrijven 50 Aandeelhouders-overeenkomst 19 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
PPS – Scholenbouw : financierings-structuur 2. Lange Termijn (LT)-kredietad € 1,5 miljard terugbetaalbaar over 30 jaar, te rekenen vanaf voltooiing der werken.Sole provider en underwriter : Financiële stromen Garanties Onderscheiden scholen, uit hoofde van I-DBFM-contract Vlaamse Overheid Afdekken betaalrisico op iedere invididuele school • Garantie voor : • Default project debt • herfinancieringsrisico • Risicokapitaal ad € 161 miljoen: • Maatschappelijk kapitaal € 23,8 miljoen • achtergestelde lening (looptijd 31 jaar) € 71,3 miljoen • stand-by risico- kapitaal € 65,9 miljoen (gedurende constructieperiode) BBV (beschikbaarheids- vergoedingen • Senior Debt • Constructie-faciliteitroll-over ad € 700 miljoen met een looptijd van 6,5 jaarVerstrekkers : DBFM Scholen van Morgen NV (Projectvennoot-schap) IRR EUR 250 EUR 100 EUR 125 EUR 125 EUR 100 interest Terugbetaling en in deze context gewaarborgd Kapitaal + interest 3. LT-interest indekkingsprogrammaad € 1,5 miljard over 30 jaar Sole provider en underwriter : 20 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
PPS - scholenbouw • Lessons learnt : • Maximalisatie van objectieven : leidt tot hogere prijzen (initiële aspiratie : 211 schoolgebouwen => huidige mogelijkheden : ca. 170) • Schaalvergroting leidt na financiële crisis niet tot betere condities (integendeel : tot financierings-crash) • Schaalvergroting leidt wel tot beter facilitair management • (dieper inzicht • in verscheidenheid) 21 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
PPS – kosten baten Beschikbaarheidsvergoeding gemiddeld project : opsplitsing - Directe meerkost - Recupereerbaar op andere componenten ? 22 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
PPS – scholenbouw : Britse voorbeeld : kost Wellicht zelfde tendens in Vlaanderen, maar zwakker Ongetwijfeld zelfde tendens in Vlaanderen 23 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
PPS-Scholenbouw : 1 gelukt; 1 stopgezet Het verschil ? 24 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
Vlaamse politiek inzake PPS – financiering ?? Leading in 2008, vóór financiële crisis Leading in PPS = leading in risky business ?? 25 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
NOG PRIVATE APPETIJT in PPS ? DE PPS-Financierings CRUNCH ? • Klassieke rol van banken (= maturiteits-transformator) werkt (nog) steeds in klassieke markten (spaargelden particulieren => hypothecaire kredieten) • Werkt niet (meer) in Corporate & Investment Banking : geld wordt aangetrokken op professionele markt : financiering over meer dan 15 jaar : onbestaande • Mis-match risico’s : genadeloos afgestraft (Dexia) • Intrede van middelgrote marktspelers, noodzakelijk om competitie op gang te houden • Absolute noodzaak, dat de Overheid de biedingskosten naar beneden brengt • Doorgedreven standaardisatie van PPS-structuren • Biedingsprocessen : noodzaak aan vloeiend proces (stop aan stop&go) • Opbreking van grote PPS-projecten in hapklare brokken (financierbaar en beheersbaar). • Wet overheidsopdrachten (overheid = le prince) bijstellen • (eis voor exclusieve consortia; geldigheidstermijnen laten doorlopen , etc … : competitie-verhinderend i.p.v. competitie-bevorderend) 26 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
Oplossingen : niet voor de hand liggend • Intrede van lange-termijn investeerders (bond-markt) : lange • constructie-periodes (2 tot 5 jaar) leiden tot prohibitieve prefinancierings-kosten (negative carry) • “Rating-agentschappen” voor projectrisico’s (= PPS-financiering) : onvoldoende ontwikkeld • Mini-perm oplossingen ? Meeste PPS-overheidscontractanten = kennis over infrastructuur, niet over financiering = > huiverig hiervoor en niet gewapend hiervoor (bij aflopen mini-perm periode (na 5 tot 7 jaar) : blijft 90 % van de schuld uitstaan) • Nochtans intrinsieke voordelen (na aanvangsperiode : project-risico over resterende looptijd : zou perfect moeten ingeschat kunnen worden => laag krediet-risico • Herfinancieringsrisico : kan/moet Vlaamse Overheid meer doen ? • Geen institutioneel kader in Vlaanderen, maar ad-hoc-oplossingen (en dus onvoldoende risico-beheersing) • Ook andere landen worstelen met problematiek (voorbeeld : Frankrijk : liquidisering Dailly-tranches : stilgevallen) • Knipperlicht voor Vlaanderen : “voor elk complex probleem, bestaat een eenvoudige oplossing, die verkeerd is” (waarborgen ?) 27 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
PPS-Kustveiligheid Overheid PPS + Schuld Partnership Inkomsten uit betere vermarkting Vlaamse eigendomsrechten Project Project zwakke schakels Kosten 300 mio euro 300 mio euro CapEx en onderhoud Initiatiefnemers VlaamseGemeenschap Overheid Infrastructuurbouwers Uitbaters Leveranciers know/how Financiers Financiering Schuld Combinatie van equity/schuld Mogelijkheden voor institutionelen zoals verzekeraars en pensioenfondsen Potentieel referentieproject Center of excellence Exportpotentieel Imago Economische groei Dividend voor bevolking Pensioenopbouw 28 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
Van een kosten- naar opbrengstproject LT-kustontwikkeling na Kustveiligheidsplan • Cash flow genererende projecten zoeken • Multifunctionele eilanden • Schuilhaven • Vrachthaven • … • Duurzaam • Groene Energie/Blue Energy • Recreatie • … 29 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011
Conclusies • Kustveiligheidsplan is noodzakelijk en dringend (KT) • Via publiek-private samenwerking en overleg met alle stakeholders kan noodzaak opportuniteit worden • Internationaal “flagship” project • Jobs en industriële know-how • Ingebed in LT-visie kustontwikkeling • Breed gedragen met evenwicht tussen noden toerisme, industrie, natuur en publiek belang • Met een duurzaam financieringsmechanisme 30 Seminarie Superstormen - 13 oktober 2011